در لحظه مرگ، مغز انسان چه می‌کند؟
تصور کنید که لحظات مهم زندگی تان در عرض چند ثانیه جان بگیرند. ناگهان حس کنید بیرون از بدن خود هستید و تمام لحظات به یاد ماندنی را که در آن زندگی کرده اید به تماشا نشسته اید. این فرآیند که به «یادآوری زندگی» معروف است، شبیه به تجربه‌ای مشابه مرگ است. آنچه در مغز شما در طول این تجربیات و پس از مرگ اتفاق می افتد، سؤالاتی است که برای قرن ها دانشمندان علوم اعصاب را متحیر کرده است.
یک مطالعه جدید منتشر شده در نشریه Frontiers in Aging Neuroscience نشان می دهد که مغز ممکن است در طول و حتی پس از انتقال جسم به سمت مرگ، فعال و هماهنگ باقی بماند و حتی ممکن است برای هماهنگ کردن کل این روند برنامه ریزی کند.
هنگامی که یک بیمار 87 ساله به تشنج مبتلا شد، دکتر رائول ویسنته از دانشگاه تارتو، در کشور استونی و همکارانش از الکتروانسفالوگرافی مداوم (EEG) برای تشخیص تشنج و درمان بیمار استفاده کردند. در طی ضبط الکتروآنسفالوگرافی، بیمار دچار حمله قلبی شد و از دنیا رفت. این رویداد غیرمنتظره به دانشمندان اجازه داد تا برای اولین بار تمام فعالیت مغز انسان در حال مرگ را ثبت کنند.
چالش‌های جدید
دکتر اجمل زمار، جراح مغز و اعصاب دانشگاه لوئیزویل در ایالات متحده در این خصوص گفت: «ما 900 ثانیه از فعالیت مغز را در زمان مرگ ثبت کردیم و تمرکز خاصی روی بررسی آنچه در 30 ثانیه قبل و بعد از توقف ضربان قلب اتفاق افتاد گذاشتیم که مطالعه را سازماندهی کرد. درست قبل و بعد از توقف کار قلب، ما شاهد تغییراتی در یک باند خاص از امواج عصبی، به اصطلاح نوسانات گاما، و همچنین در نوسانات دلتا، تتا، آلفا و بتا بودیم.»
ارتعاشات مغزی (که بیشتر به عنوان «امواج مغزی» شناخته می شود) الگوهایی از فعالیت ریتمیک مغز هستند که به طور معمول در مغز انسان زنده وجود دارد. انواع مختلف نوسانات، از جمله گاما، در عملکردهای شناختی بالایی مانند تمرکز، رویابینی، مراقبه، بازیابی حافظه و خاطرات، پردازش اطلاعات و ادراک آگاهانه نقش دارند، درست مشابه آنچه در فرایند «یادآوری زندگی» اتفاق می‌افتد.
دکتر زمار می‌گوید: «از طریق ایجاد ارتعاشاتی که در بازیابی حافظه دخیل هستند، مغز ممکن است آخرین یادآوری از رویدادهای مهم زندگی را درست قبل از مرگ انجام دهد، مشابه آنچه در تجارب نزدیک به مرگ گزارش شده است. این یافته‌ها درک ما را از اینکه دقیقاً چه زمانی زندگی به پایان می‌رسد به چالش می‌کشد و سؤالات بعدی مهمی مانند موارد مربوط به زمان اهدای عضو را ایجاد می‌کند.»
منبع امید
در حالی که این مطالعه اولین مورد از نوع خود است که فعالیت مغز زنده را در طول فرآیند مرگ در انسان ثبت کرده است، تغییرات مشابهی در امواج گاما قبلا در موش هایی که در محیط های کنترل شده نگهداری می شدند، مشاهده شده بود. این به این معنی است که ممکن است، در طول مرگ، مغز یک پاسخ بیولوژیک را سازماندهی و اجرا کند که ممکن است در همه گونه ها یکسان باشد.
با این حال، این نتیجه گیری ها بر اساس فقط یک مورد است و از مغز یک بیمار که دچار آسیب، تشنج و تورم شده است، نشات می‌گیرد که به هر حال این شرایط جانبی تفسیر داده‌ها را پیچیده می‌کند. با این وجود، دکتر زمار و همکارانش قصد دارند موارد بیشتری را بررسی کند و این نتایج را منبع امید می دانند:« من به عنوان یک جراح مغز و اعصاب، گاهی اوقات با موضوع مرگ بیماران سر و کار دارم. رساندن خبر مرگ به اعضای خانواده پریشان حال به طرزی وصف ناپذیر دشوار است. چیزی که ممکن است از این تحقیق بیاموزیم این است: اگرچه عزیزانمان چشمانشان را بسته اند و آماده اند که ما را برای آرامش ابدی رها کنند، اما مغز آنها ممکن است در حال پخش تصاویر برخی از بهترین لحظاتی باشد که در زندگی خود تجربه کرده اند»
در واقع این می‌تواند به آن معنا باشد که روند مرگ مغز نه تجربه‌ای سخت و تلخ بلکه فرآیندی شیرین و آرام بخش است.
یک مطالعه جدید منتشر شده در نشریه Frontiers in Aging Neuroscience نشان می دهد که مغز ممکن است در طول و حتی پس از انتقال جسم به سمت مرگ، فعال و هماهنگ باقی بماند و حتی ممکن است برای هماهنگ کردن کل این روند برنامه ریزی کند.
هنگامی که یک بیمار 87 ساله به تشنج مبتلا شد، دکتر رائول ویسنته از دانشگاه تارتو، در کشور استونی و همکارانش از الکتروانسفالوگرافی مداوم (EEG) برای تشخیص تشنج و درمان بیمار استفاده کردند. در طی ضبط الکتروآنسفالوگرافی، بیمار دچار حمله قلبی شد و از دنیا رفت. این رویداد غیرمنتظره به دانشمندان اجازه داد تا برای اولین بار تمام فعالیت مغز انسان در حال مرگ را ثبت کنند.
چالش‌های جدید
دکتر اجمل زمار، جراح مغز و اعصاب دانشگاه لوئیزویل در ایالات متحده در این خصوص گفت: «ما 900 ثانیه از فعالیت مغز را در زمان مرگ ثبت کردیم و تمرکز خاصی روی بررسی آنچه در 30 ثانیه قبل و بعد از توقف ضربان قلب اتفاق افتاد گذاشتیم که مطالعه را سازماندهی کرد. درست قبل و بعد از توقف کار قلب، ما شاهد تغییراتی در یک باند خاص از امواج عصبی، به اصطلاح نوسانات گاما، و همچنین در نوسانات دلتا، تتا، آلفا و بتا بودیم.»
ارتعاشات مغزی (که بیشتر به عنوان «امواج مغزی» شناخته می شود) الگوهایی از فعالیت ریتمیک مغز هستند که به طور معمول در مغز انسان زنده وجود دارد. انواع مختلف نوسانات، از جمله گاما، در عملکردهای شناختی بالایی مانند تمرکز، رویابینی، مراقبه، بازیابی حافظه و خاطرات، پردازش اطلاعات و ادراک آگاهانه نقش دارند، درست مشابه آنچه در فرایند «یادآوری زندگی» اتفاق می‌افتد.
دکتر زمار می‌گوید: «از طریق ایجاد ارتعاشاتی که در بازیابی حافظه دخیل هستند، مغز ممکن است آخرین یادآوری از رویدادهای مهم زندگی را درست قبل از مرگ انجام دهد، مشابه آنچه در تجارب نزدیک به مرگ گزارش شده است. این یافته‌ها درک ما را از اینکه دقیقاً چه زمانی زندگی به پایان می‌رسد به چالش می‌کشد و سؤالات بعدی مهمی مانند موارد مربوط به زمان اهدای عضو را ایجاد می‌کند.»
منبع امید
در حالی که این مطالعه اولین مورد از نوع خود است که فعالیت مغز زنده را در طول فرآیند مرگ در انسان ثبت کرده است، تغییرات مشابهی در امواج گاما قبلا در موش هایی که در محیط های کنترل شده نگهداری می شدند، مشاهده شده بود. این به این معنی است که ممکن است، در طول مرگ، مغز یک پاسخ بیولوژیک را سازماندهی و اجرا کند که ممکن است در همه گونه ها یکسان باشد.
با این حال، این نتیجه گیری ها بر اساس فقط یک مورد است و از مغز یک بیمار که دچار آسیب، تشنج و تورم شده است، نشات می‌گیرد که به هر حال این شرایط جانبی تفسیر داده‌ها را پیچیده می‌کند. با این وجود، دکتر زمار و همکارانش قصد دارند موارد بیشتری را بررسی کند و این نتایج را منبع امید می دانند:« من به عنوان یک جراح مغز و اعصاب، گاهی اوقات با موضوع مرگ بیماران سر و کار دارم. رساندن خبر مرگ به اعضای خانواده پریشان حال به طرزی وصف ناپذیر دشوار است. چیزی که ممکن است از این تحقیق بیاموزیم این است: اگرچه عزیزانمان چشمانشان را بسته اند و آماده اند که ما را برای آرامش ابدی رها کنند، اما مغز آنها ممکن است در حال پخش تصاویر برخی از بهترین لحظاتی باشد که در زندگی خود تجربه کرده اند»
در واقع این می‌تواند به آن معنا باشد که روند مرگ مغز نه تجربه‌ای سخت و تلخ بلکه فرآیندی شیرین و آرام بخش است.
مرجع : شفقنا زندگی
