در مورد دوست و همبازی خیالی کودکان

شیرین احمدپناه
آیا داشتن دوست و همبازی خیالی طبیعی است؟
به گزارش میگنا از دیدگاه استک سالیوان در قالب نطریه میان فردی:کودکان در مرحله کودکی یا پیش دبستانی(دوسالگی تا شش،سالگی) علاوه بر والدینشان ،اغلب یک رابطه مهم دیگر هم دارند،«همبازی خیالی» این دوست خیالی،کودکان را قادر میسازد رابطه امنی داشته باشند که اضطراب کمی تولید میکند،گاهی والدین مشاهده میکنند که فرزندان پیش دبستانی آنها با یک دوست خیالی حرف میزنند،اورابه اسم صدا می زنند و حتی اصرار میکنند که جای اضافی پشت میز یا فضایی اضافی در اتومبیل یا تخت برای این همبازی تعیین شود،خیلی از بزرگسالان هم تجربیات کودکی خودشان با همبازی خیالی را به یاد می آورند کودکان معمولاً  خیالی بودن و غیر واقعی بودن موضوع را بخوبی درک می‌کنند اینگونه دوستان با عناوین دوستان وانمودی، دوستان نامرئی و دوستان ساختگی نیز نامگذاری شده اند

کلاوسن و پَسمَن (۲۰۰۷)گزارش می‌دهند که همنشین‌های خیالی در ابتدا به‌عنوان موجودات و ارواحی فراطبیعی که به‌نظر می‌رسید مردم را با زندگی گذشته‌شان متصل می‌کنند، وصف شده‌اند سالیوان تاکید کرد داشتن همبازی خیالی علامت بی ثباتی یا بیماری نیست،بلکه رویداد مثبتی است که به کودکان کمک میکند برای برقراری روابط صمیمانه با دوستان واقعی در مرحله پیش نوجوانی،آماده شوند،این همبازی ها فرصتی را برای تعامل با «فردی» دیگر برای کودکان تامین میکند که امن است و اضطراب آنها را افزایش نمیدهد،و به کودکان امکان میدهد از والدینشان مستقل تر باشند و در سالهای بعدی رابطه دوستی برقرار کننددر سالهای گذشته افراد بسیاری تصور میکردند کودکانی که دوستان خیالی می آفرینند،ناسازگار یا بی عرضه هستند یا اینکه ازرایم راه،فقدان روابط واقعی را جبران می کنند.
اکنون شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه کودکانی که دوست خیالی می آفرینند،در مقایسه با آنهایی که چنین کاری نمی گنند،خلاق تر،باهوش تر،صمیمی تر و معاشرتی ترند.

تامی فرن،در یک تحقیق(1991) کودکان سر آمد شوخ طبع کلاس سوم تا ششم را بررسی کرد و دریافت آنها به احتمال بیشتر از کودکان گروه گواه،دوستان خیالی دارند،تفکر خلاق بیشتری دارند و از نمرات هوشبهر بالاتری برخوردارند.
همچنین اینک سیفگ-کرنک(1993) این سوال را مورد بررسی قرار داد که ایا دوستان خیالی نقش جایگزینی را برای کمبود روابط  انها با اعضای خانواده و دوستان برعهده دارند،اینگ سیفگ-کرنک با بررسی دفتر خاطرات دانش آموزان 12-17 ساله نتوانست برای این فرضیه معروف به کمبود،حمایتی پیداکند.

افرادیکه دوستان خیالی داشتن،به برقراری روابط دوستی واقعی بی توجه نبودند و قصد جبران روابط دوستی ناگوار را نداشتند.پائولا بولدین و کریس پرات(1991) کودکان 3تا 9ساله ای که همبازیهای خیالی داشتن و آنهایی که نداشتند را بررسی کردند،انها دریافتند کودکان دارای همبازیهای خیالی در مقایسه با سایر کودکان،بیشتر خلاق بودند و افسانه ها را در بازی خود وارد میکردند و رویدادها را به صورت سحر آمیز توضیح می دادند.

به گزارش میگنا در این تحقیق بین دختران و پسران تفاوت کنی وجود داشت اما پسرها معمولا همبازی خیالی پسر و دخترها همبازی خیالی دختر را ترجیح میدادن و در 29درصد از موارد دوست خیالی مسن تر از کودک یا سن مشخص نداشت ،80درصد با دوست خیالیشان شاد بودن فقط 3درصد عصبانی ،یک چهارم برای دوست خیالیشان نیاز به صندلی پشت میز،یک سوم به محلی در تخت،و بیش از یک سوم به فضایی در اتومبیل نیاز داشتن.،بطور خلاصه پژوهش از فرضهای سالیوان در این باره که داشتن همبازی خیالی تجربه ای طبیعی و سالم است،حمایت می کند
داشتن همبازی خیالی نه علامت بیماری نه حاصل احساسهای تنهایی و بیگانگی از سایر کودکان است.در واقع کودکان پیش دبستانی و دبستانی دارای دوست خیالی خلاق تر،باهوش تر و معاشرتی تر از کودکانی هستند که دوست خیالی ندارند.


شیرین احمدپناه ، روانشناس