سزارين بايد با صلاحديد پزشک انجام شود
سزارين، جراحي است که طي آن جدار شکم و رحم بريده مي شود تا جنين از آن خارج شود. اين عمل جراحي در بسياري از کشورهاي جهان ازجمله کشور ما به دلايل متعدد انجام مي شود. نکته اين جاست که در کشور ما در بسياري از موارد سزارين نه با تجويز پزشک بلکه به دليل انتخاب مادر باردار انجام مي شود. در واقع عوامل متعددي دست به دست هم داده است تا آمار سزارين در کشور ما بيش از آمار جهاني باشد.با اين که درباره چرايي افزايش آمار سزارين در کشور بارها مطالبي ارائه کرده ايم اما به نظر مي رسد تا زماني که زنان ايراني به اطلاعات کاملي از عوارض سزارين و فوايد زايمان طبيعي دست پيدا نکنند، نمي توان به کاهش آمار سزارين اميدوار بود. برابري تعرفه هاي زايمان طبيعي و سزارين و افزايش تمايل پزشکان براي انجام زايمان طبيعي بيماران خود، فقط در صورتي به کاهش آمار سزارين منجر مي شود که مادران باردار به انتخاب خود براي زايمان طبيعي اقدام کنند.
آمار بالاي سزارين
نسبت سزارين به زايمان طبيعي در بسياري از کشورهاي جهان متعادل است اما در کشور ما در بيمارستان هاي دولتي تا ۳۰ درصد هم گزارش مي شود که مايه تاسف است. اين رقم در بيمارستان هاي خصوصي تا ۱۰۰ درصد هم ديده شده است. دکتر مليحه حسن زاده مفرد متخصص زنان و زايمان و استاديار دانشگاه علوم پزشکي مشهد با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: طبق آمارهاي جهاني فقط 15.5 درصد از زناني که براي اولين بار زايمان مي کنند سزارين مي شوند. در صورتي که در کشور ما تعداد بسيار بيشتري از اين دسته از مادران، روش سزارين را انتخاب مي کنند. اما درباره افزايش سزارين بايد به عوامل متعددي اشاره کرد.
زايمان کم، سن بالاي بارداري
دکتر حسن زاده مفرد با اشاره به اين که تعداد فرزند در افزايش آمار سزارين نقش دارد، مي گويد: به طور کلي زنان ايراني فرزندان کمتري به دنيا مي آورند و بيشتر آنان در انتظار فرزند اول خود هستند. يکي از عواملي که احتمال سزارين را بالا مي برد، زايمان اول است. از سوي ديگر هم اکنون مادران ايراني در سنين بالاتري اقدام به فرزندآوري مي کنند. عوارض بارداري در سن بالا باعث مي شود احتمال سزارين افزايش پيدا کند. از طرف ديگر استفاده از دستگاه هاي جديد مانيتورينگ جنين باعث شده است که کوچک ترين تغييرات در وضعيت جسمي جنين ثبت شود و پزشک مي تواند بلافاصله نسبت به خطراتي که سلامت وي را تهديد مي کند، تصميم بگيرد. يکي از اين تصميمات، سزارين است. در گذشته چنين سيستم هايي وجود نداشت و طبيعي بود که پزشک متوجه تغييرات جزئي قلب جنين نمي شد اما هم اکنون پزشک با مشاهده کوچک ترين تغييري در ضربان قلب جنين، بلافاصله اقدام به نجات وي مي کند. ممکن است اين تغييرات، عارضه خاصي براي جنين نداشته باشد اما پس از تشخيص، پزشک ممکن است ترجيح بدهد جنين را به روش سزارين به دنيا آورد.از طرف ديگر در گذشته براي به دنيا آوردن نوزاداني که به اصطلاح با پا بودند، از شيوه طبيعي استفاده مي شد اما اکنون هم به دليل مسائل قانوني و هم به دليل کمبود مهارت در زمينه تولد نوزادان با پا، در بيشتر موارد از روش سزارين استفاده مي شود. همچنين در گذشته زايمان با دستگاه انجام مي شد و براي زايمان نوزاداني که افت ضربان قلب پيدا مي کردند، از آن استفاده مي شد. اين دستگاه عوارض زيادي داشت و هم اکنون تعداد بسيار زيادي از مادران سزارين را به اين روش ترجيح مي دهند.
القاي زايمان
اين متخصص زنان و زايمان با اشاره به اين که گاهي پزشک به علت القاي زايمان، سزارين را به بيمار تحميل مي کند، مي گويد: در مواردي القاي زايمان به بيمار، بي جاست و به عنوان مثال سن بارداري به اشتباه برآورد شده است و پزشک با زدن آمپول فشار به مادر، مداخله بي جا مي کند. در چنين شرايطي پزشک با ناتمام ماندن تلاشش براي زايمان طبيعي، اقدام به سزارين مي کند. همچنين چاقي و اضافه وزن در زنان ايراني شيوع زيادي پيدا کرده و همين امر باعث افزايش آمار سزارين شده است. ناگفته نماند که بيشتر اين علل در تمام کشورهاي جهان ازجمله کشور ما جزو علل سزارين است.از سوي ديگر شکايت پزشکان از روند وقت گير زايمان طبيعي باعث مي شود که بيشتر آنان ترجيح دهند ۲۰ دقيقه براي سزارين وقت بگذارند و ۱۰ تا ۱۴ ساعت خود را درگير زايمان طبيعي نکنند. طي فرآيند زايمان طبيعي ممکن است اتفاقاتي بيفتد که قابل کنترل نباشد و احتمال شکايات مراجعان از پزشک در شيوه زايمان طبيعي بيشتر است. در صورتي که پزشک مي تواند براي جلوگيري از آسيب به جنين بلافاصله تصميم به سزارين بگيرد و جنين را از رحم خارج کند.همچنين مادري که قبلا سزارين داشته است، کمتر تمايل به انجام زايمان طبيعي دارد و از آن جا که بيشتر مادران در زايمان اول سزارين مي شوند، احتمال اين که در بارداري هاي بعدي سزارين شوند، بيشتر است. گاهي مادر با وجود سزارين در اولين تجربه بارداري، مي تواند به روش طبيعي فرزندش را به دنيا آورد اما همکاري نمي کند و در موارد بسياري پزشک را تحت فشار مي گذارد که سزارين شود. دکتر حسن زاده با بيان اين که در روند زايمان طبيعي همکاري مادر با پزشک يک اصل اساسي است، تاکيد مي کند: مادر بايد زايمان طبيعي را انتخاب و در اين مسير با پزشکش کاملا همکاري کند در صورتي که اين تصميم را آگاهانه بگيرد، همکاري کاملي با پزشک خواهد داشت. در غير اين صورت پزشک به تنهايي کاري از دستش برنمي آيد. در موارد بسياري مادر باردار به دليل بحث بر سر انتخاب شيوه زايمان با پزشکش قهر مي کند يا او را تهديد مي کند که بايد تحت هر شرايطي از روش سزارين استفاده کند و متخصصان زنان و زايمان همواره با مسائلي از اين قبيل روبه رو هستند.به نظر مي رسد در اين باره چاره اي نداريم جز اين که فرهنگ سازي کنيم تا مادر بداند سزارين يک جراحي پرخطر است که فقط با صلاحديد پزشک انجام مي شود و بهتر است تا حد امکان زايمان طبيعي انجام شود.
ترس از زايمان طبيعي و تصور نادرست
به گفته دکتر حسن زاده مفرد بعضي از خانم ها براي پيشگيري از افتادگي رحم و آسيب به عضلات کف لگن خواهان انجام سزارين هستند، در صورتي که اين عوارض در سزارين هاي متعدد هم ممکن است اتفاق بيفتد.
نکته اين جاست که يک سري دلايل براي انجام سزارين معقول و منطقي است زيرا به هر حال همواره ۱۵ درصد زايمان ها دشوار است و جنين بايد با سزارين به دنيا بيايد.
اما به علت ناآگاهي و نداشتن اطلاعات بسياري از مادران باردار بدون دليل موجه تمايل به سزارين دارند. در صورتي که توصيه اکيد ما به مادراني که مي خواهند بيش از يک فرزند داشته باشند اين است که زايمان طبيعي را در اولويت قرار دهند زيرا ممکن است سزارين در زايمان اول عارضه جدي نداشته باشد اما در زايمان هاي بعدي عوارض خود را به جا خواهد گذاشت.
بسياري از مادران از روي ناآگاهي سزارين را انتخاب مي کنند
مروي-افزايش اطلاعات مادر و همکاري وي با پزشک در انتخاب نوع زايمان نقش اساسي دارد. دکتر مليحه حسن زاده مفرد متخصص زنان و زايمان و استاديار دانشگاه علوم پزشکي مشهد با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: بسياري از مادران اطلاعات کافي و درستي از نحوه زايمان ندارند و با تکيه بر تجربيات اطرافيان نوع زايمان را انتخاب مي کنند. در حالي که بهتر است سعي کنند با مطالعه و بررسي درباره نوع زايمان تصميم گيري کنند.در گام دوم بهتر است مادر نهايت همکاري را با پزشک داشته باشد. اگر اين همکاري وجود نداشته باشد، پزشک نمي تواند بهترين روش را براي بيمارش انتخاب کند. گاهي پس از تلاش براي انجام زايمان طبيعي، پزشک مجبور مي شود بيمار را سزارين کند اما اين تصميم صلاحيت پزشک را نزد همراهان مادر زيرسوال مي برد. در حالي که پزشک تلاش کرده است تا زايمان طبيعي انجام بگيرد اما پس از بروز مشکلاتي تصميم به سزارين گرفته است.
