خاطره ای از اهمیت فضای مجازی برای مقام معظم رهبری
ابلاغ حکم تشکیل شورایعالی فضای مجازی در اسفندماه 1390 همزمان با جریان به‌روزرسانی مداوم اخبار ریز و درشت داخلی و بین‌المللی، توجه اهالی حوزه فناوری و شهروندان فعال در فضای مجازی را به خود جلب کرد. این شورا به دستور مقام معظم رهبری و به‌منظور راه‌اندازی مرکز ملی فضای مجازی در اسرع وقت تشکیل شد و رئیس‌جمهور، ریاست آن را برعهده دارد.
حضور رؤسای نهادهای فرهنگی، قضایی، نظامی و انتظامی در شورا علاوه بر رؤسای سه قوه، تحلیل کاربران از آینده فضای مجازی را با سؤالات جدی مواجه میکند. آیا این فضا رو به هر چه امنیتی‌تر کردن فضای مجازی خواهد رفت؟ آیا اینترنت داخلی، جایگزین دسترسی به اینترنت خارجی خواهد شد؟ چه نیازی به ایجاد شورا داشتیم؟ آیا وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات و دیگر نهادهای مسؤول، قادر به ساماندهی فضای مجازی نیستند؟
در بیست‌وپنجمین شماره ماهنامه مدیریت ارتباطات، زینب کوهیار در گفت‌وگو با دکتر علیرضا طالب‌پور، شرایط کنونی فضای مجازی، چرایی نیاز به شورایعالی فضای مجازی و راهکارها و آسیب‌های آن را بررسی کرده است. دکتر طالب‌پور از پیشگامان فناوری اطلاعات کشور بوده و از سال 1366 درگیر فعالیتهای فرهنگی و فناورانه است. وی درجه کارشناسی ارشد و دکترای هوش مصنوعی و پردازش تصویر را از دانشگاه سوری انگلستان دریافت کرده و در حال حاضر، مدیریت مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان را برعهده دارد.
وی در بخشی از این مصاحبه در پاسخ به پرسشی پیرامون ضرورت تشکیل این شورا می‌گوید: در بحث فرهنگی راه‌اندازی چنین شورایی بسیار مؤثر خواهد بود. ببینید، فضای مجازی ظرفیتهای بسیاری دارد. متأسفانه فاصله بین استفاده های ما از این فضا و ظرفیتهایش بسیار زیاد است. این فاصله زیاد، ناشی از ناهماهنگی در عملکرد نهادهای درگیر و تصمیم گیر در بعد فرهنگی فضای مجازی است.
شورای عالی اطلاع رسانی، وزارت آی‌سی‌تی، وزارت ارشاد و دیگر نهادها، همه نیت خیر داشتند و تلاش کردند اما دستاوردهای چشمگیری نداشتند. من میدانم که رهبری حتی پیش از مطرح شدن فضای مجازی و از همان سالهای اول ورود رایانه به ایران، به فناوری اطلاعات و ارتباطات توجه داشتند که همین توجه منجر به راه‌اندازی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی شد.
تأکید ایشان بر استفاده از این فضا و استفاده از فرصتها همیشگی بوده و همیشه میخواستند یک تحول جدی در این زمینه صورت بگیرد. من خاطرهای عرض میکنم که به درک این توجه کمک کند. سال 1368 به واسطه مدیرعاملی مرکز تحقیقات کامپیوتر علوم اسلامی، خدمت ایشان بودم. برای جلسهای به دلیلی که دست ما نبود، دیرتر از موعد تعیین شده رفتیم. وقتی رسیدیم به ما عتاب کردند و گفتند هر روز که بگذرد و ما از این فناوری در منابع اسلامی استفاده نکرده باشیم، ضایعه جبرانناپذیر است. این توجه ایشان از سال 1368 مطرح بود و حالا هم که سال 91 است، متأسفانه مسؤولان متناسب با توجه ایشان کار نکردند وگرنه خیلی بیشتر از اینها میتوانستیم از فرصتهای فضای مجازی و فناوری استفاده کنیم. درحال حاضر حوزه فضای مجازی چندین متولی دارد که هر کس، هر طور که میخواهد کار را پیش میبرد.
این مسأله به ناهماهنگیها دامن می‌زند. درباره یک‌سری مسائل ابتدایی معطلی ایجاد میشود و کار جلو نمی رود در حالی‌که با یک امعان نظر و تصمیم جمعی خوب، میتوان قدم‌های ارزشمندی در این زمینه برداشت. این شورا میتواند معضل ناهماهنگی در این زمینه را حل کند. به علاوه برخی تحولات سیاسی اجتماعی در سالهای اخیر، مثلاً فتنه 88، جنبههای منفی که بحث فضای مجازی میتواند داشته باشد را نشان داد و اینکه اگر ما از فرصتهای فضای مجازی استفاده نکنیم، دیگران طور دیگری استفاده میکنند.
در این گفت‌وگو دکتر طالب‌پور به پرسش‌های ذیل نیز پاسخ داده است:
چگونگی عملکرد شورا، به دیدگاهی که پشت راه‌اندازی این نهاد وجود داشته بستگی دارد. این دیدگاهها را چطور میبینید؟
در بحث فیلترینگ چه آیندهای خواهیم داشت؟
چقدر باید امیدوار باشیم این ایدهها در شورا دیده شود و اعضا دنبال عملی کردن آن باشند؟
انتخاب
