بشنو اما زود باور نکن

سرسپردن صرف و کورکورانه به گفتار، رفتار و نظر ديگران نشان دهنده اين واقعيت است که ما براي خود ارزش قائل نيستيم و مرجع ارزش گذاري خود را فقط نحوه راهنمايي و طرز فکر ديگران قرار مي دهيم غافل از آن که ممکن است گفتار ديگران چه به صورت ارادي و چه به صورت غيرارادي هميشه درست نباشد. افراد زودباور عموما به دليل ناآگاهي، حضور کمرنگ در بين افراد جامعه، پرورش يافتن در فضايي بسته، برقراري ارتباطاتي محصور با ديگران، برخوردار نبودن از تفکري انتقادي، اهميت دادن بيش از اندازه به تاييد ديگران، خودکم بيني و نداشتن «اعتماد به خود» به سادگي تحت تاثير امواج اجتماعي و فرهنگي قرار مي گيرند. اما رهايي از دام زودباوري و ساده لوحي آن قدرها هم پيچيده نيست. اين قواعد ساده را رعايت کنيد:

شايد جالب باشد بدانيد بسياري از افراد قبل از آن که از خصلت زودباوري و ساده لوحي برخوردار باشند از «ذهني آشفته» رنج مي برند. در سبک زندگي اين دسته از افرد يک خط ثابت و ممتد فکري جريان ندارد. از نظر شخصيتي بي ثباتند، ذهن شان سرشار از ايده هاي گوناگون است و مدام از فکري به فکر ديگر پرش پيدا مي کنند، به محض ورود يک ايده جديد در ذهن شان، ايده قبلي را فراموش و يا نصفه و نيمه رها مي کنند. قدرت اراده و تحليل ندارند، دائما از محيط و ديگران تأثير مي پذيرند و در نتيجه در برابر آنچه به آن ها عرضه مي شود مغلوب هستند. افراد داراي ذهن آشفته عموما توان دفاع کردن از کارهاي شان را ندارند زيرا از ابتدا آن ها را بر اساس يک معيار و ملاک روشن و منطقي انتخاب نکرده اند. همانطور که ملاحظه مي کنيد در بسياري از افرادي که از زودباوري رنج مي برند رد پايي از «ذهن آشفته» به چشم مي خورد که ابتدا بايد در اين زمينه دست به تغيير و اصلاح بزنند. بر اساس آنچه گفته شد فردي که نتواند ذهن آشفته خود را مرتب کند و براي فکر شلوغش برنامه ريزي منسجمي داشته باشد به منظور پيشبرد بهتر اهدافش ناخواسته زمينه مداخله ديگران را در ابعاد مختلف زندگي اش فراهم مي آورد.

شايد براي بسياري از افراد در طول زندگي اتفاق افتاده باشد که با سادگي تمام اطرافيانشان را از هر نظر قبول داشته باشند و بدون آن که اندکي در صلاحيت آنان شک کنند چشم بسته تسليم تصميم گيري ها و مداخلات آن ها در بخش هاي مختلف زندگي شان شوند. اين دسته از افراد با وجود اين که از شور و مشورت با ديگران بهره مي برند در بيشتر موارد به نتيجه مطلوبي که مد نظرشان است نمي رسند زيرا در انتخاب طرف مشورت خود آگاهانه عمل نکرده اند. لازم است بدانيد در بهره گيري از تدبير و نظر ديگران با دو دسته از افراد روبه رو هستيم:

1- افرادي که فقط در محدوده آگاهي و تخصص خود سخن مي گويند و مشورت مي دهند: اين دسته از افراد عموما قابل اعتماد و اتکا هستند. چنانچه در حوزه اي از تخصص کافي برخوردار نباشند به راحتي به ضعف خود در آن حوزه اعتراف مي کنند و هرگز به منظور حفظ وجهه خود، شخصي را به اشتباه راهنمايي نمي کنند و او را در گردابي هولناک که ناشي از جهل و بي تجربگي است، گرفتار نمي کنند. توصيه مي شود در هر زمينه اي از افراد متخصص آن مشورت بجوييد.

2- افرادي که در بسياري از حوزه ها داراي اطلاعات نيستند اما با اين وجود وجهه خود را حفظ مي کنند و در هر مسئله اي به خود اجازه دخالت مي دهند. اين دسته از افراد عموما فاقد اعتماد به نفس کافي هستند و تنها راه براي پوشاندن ضعف هاي دروني و احتمالي خود را اظهار نظر در امور زندگي ديگران مي دانند و حتي به جاي آن ها تصميم گيري مي کنند طوري که گويي وظيفه اي خطير در مقابل سرنوشت ديگران دارند! گاه اين دسته از افراد به آنچه خودشان مي گويند اعتقادي ندارند و فقط از اين طريق مايلند صلاحيت ظاهري خود را در راهنمايي ديگران به تاييد برسانند. تاثير پذيرفتن از اين دسته افراد اشتباه محض است.

افراد موفق افرادي هستند که معمولا پايبند به اصول و چارچوب هاي منطقي از پيش تعيين شده هستند. اين دسته از افراد به اصل مشورت با ديگران اعتقاد دارند اما در نهايت آنچه را که مي شنوند و يا تحليل مي کنند از فيلترهاي گوناگون مي گذرانند و چنانچه مغايرتي بين ايده هاي پيشنهادي ديگران و اصول و چارچوب ذهني آنان وجود داشته باشد در صدد يافتن پاسخي معقول براي تناقض هاي پيش آمده برمي آيند و سپس نسبت به پذيرش و يا انکار آن به قضاوت مي  نشينند.

جالب است بدانيد در بسياري از موارد ديگران ما را زودتر از خودمان مي شناسند! انسان ها با رفتار و گفتارشان به سرعت خود را به ديگران معرفي مي کنند. زماني که فردي منفعل، بي جرات و يا ساده لوح به نظر برسد بي شک افرادي پيدا مي شوند که به راحتي حقوق و احساسات او را ناديده بگيرند و در حق او اجحاف کنند، براي اثبات خود در امور زندگي او دخالت و يا از ساده لوحي او به نفع خود و رسيدن به آمال و آرزوهاي شان سوءاستفاده مي کنند. فردي که به خودش اعتماد ندارد براي ارزيابي هر تصميم و هدفي بايد دست نياز به سوي ديگران دراز کند و داوطلب قرباني شدن بشود. اما فردي که اعتماد به نفس دارد براي آغاز هر کار و حرکتي بايد ابتدا خود را متقاعد کند، پس براي شروع، ابتدا در تصميمات کوچک و نه چندان حياتي، خودتان پيشقدم شويد و به ديگران رو نيندازيد. از شکست در تصميمات تان نهراسيد زيرا اشتباه اجتناب ناپذير است اما رفته رفته با اتکا به خودتان نوعي «عادت رفتاري» پيدا مي کنيد که در آن خبري از وابستگي به راي و نظر ديگران نيست.

چنانچه يکي از دلايل تاثير پذيري تان از ديگران ناتواني در«نه» گفتن به اطرافيان تان است، مي توانيد شنونده حرف هاي آن ها باشيد اما در نهايت کاري را که تصور مي کنيد به صلاح است انجام دهيد. افراد زودباور معمولا به محض قرار گرفتن در معرض ايده ها و نظرات ديگران، تمام ذهن شان به سوي آن متمرکز مي شود و بدون هيچ تحقيق، تفحص و تعمقي، بلافاصله در صدد اجراي گفته هاي ديگران برمي آيند.

در گروه هاي مختلف اجتماعي از جمله گروه هاي شغلي، تحصيلي، اقتصادي و... فعاليت کنيد. فردي که در محيطي بسته رشد يافته است و يا رابطه هاي محدود با ديگران دارد و به سبب همين محدوديت ها از کمبود اطلاعات، آگاهي و دانش رنج مي برد مي تواند با حضور فعال در محيط هاي اجتماعي و برقراري تعاملات جمعي از هر فرد و محيطي اطلاعاتي جديد و کاربردي کسب کند و نه تنها از زودباوري و وابستگي نجات مي يابد بلکه مي تواند مشکلات و امور خود را با تکيه بر دانش و منطق خود و البته استفاده صحيح از نظر و مشورت ديگران حل کند.