پیامدهای آموزشی و درمانی قصه چگونه توصیف میشوند ؟

در دهه هاي اخير بسياري از روان شناسان به اهميت پيامدهاي آموزشي و درماني قصه ها پي بردند. به طور مثال "برن استاين"  مطرح مي كند كه براي افزايش مهارتهاي حل مساله در كودكان مي توان از قصه کمک گرفت، زيرا پيامهاي آن در محتواي اصلي قصه ها نهفته است و كودك قادر خواهد بود، پاسخ سئوالهاي خود را از قصه بدست آورد.
طبق نظر "بتهام  " قصه هاي افسانه اي  مي توانند مسائل اصلي و موضوع هاي پيچيده را به صورت كاملا ساده، مختصر و مستقيم بيان كنند به نحوي كه كودك بتواند به آساني آنها را درك كند. استفاده از داستان، روش مطلوبي براي برقراري ارتباط كودك است و آنها از گفتن و همچنین از شنيدن داستانها لذت مي برند. "ريچارد گارنر  " براي افزايش كارآمدي فرآيند مشاوره با كودك فن داستان دو سويه  را ابداع كرد. 
اين ديدگاه موجب رشد و توسعه بازي و داستان سرايي به عنوان ابزار آموزشي و درماني در روان شناسي كودك گرديد. به طوري كه درمانگران كودك در ابتدا از داستانها به عنوان ابزاري براي ارتباط و تشخيص مشكلات كودكان بهره مي گرفتند "زيپس "
اهمیت پیامدهای آموزشی و درمانی قصه
اما بعدها در فرآيندهاي درماني دريافتند كه مي توان از قصه به عنوان يك ابزار درماني نيز استفاده نمود تا به وسيله آن كودكان با احساسها، افكار و رفتارهاي خويش مواجه گردند، زيرا آنان هنوز آمادگي لازم را براي گفتگو با مشاور درباره رفتار مستقيم خود ندارند "تامپسون  و رادولف  " در واقع داستانها اين فرصت را به كودكان مي دهند تا راهبردهاي حل مشكل خود را بيابند.
اين راهبردها به رشد اجتماعي و كسب رفتارهاي جامعه پسندانه كودكان نيز موثر است "گرهارت ، دي رويتر ، سيلئو ". رشد اجتماعي فرآيندي است كه طي آن كودكان با كسب دانش اجتماعي و مهارتهاي ارتباطي ضروري مي توانند در محيط اجتماعي به شيوه اي عمل كنند كه براي خوشبختي خود و ديگران سودمند باشد.
علاوه بر اين بين رشد شناختي و رشد اجتماعي رابطه اي متقابل وجود دارد. مهارتهاي رشد شناختي شرط لازم تعامل هاي اجتماعي است و در مقابل تعامل هاي اجتماعي نيز بستر مناسبي براي رشد شناختي بيشتر فراهم مي آورد. در اين راستا قصه مي تواند عامل آسان كننده اين روابط باشد. به طور مثال (هرمن)، در پژوهش خود دختر چهارساله اي را كه مورد آزار جنسي قرار گرفته بود با استفاده از قصه و نمايش درمان كرد. قصه اين فرصت را به كودك مي داد تا دربارة مساله اش با درمانگر صحبت كند و روشهاي تازه اي را براي برقراري ارتباط با مشكل خود و حل آسيب وارد شده از محتواي قصه و نمايش بدست آورد.
هارتاپ معتقد است كه مهارتهاي اجتماعي مي تواند تكانه هاي پرخاشگرانه را كنترل كند. نظريه هاي معاصر نيز حاكي از آن است كه بين رفتارهاي نوعدوستي  و درك ديدگاه و همدلي رابطه وجود دارد. به عنوان نمونه يافته هاي پژوهشي "چالمرز و تاونسند"  نشان مي دهد كه آموزش هاي درك ديدگاه ديگران به افزايش توانايي حل مسئله بين فردي و كاهش رفتار پرخاشگرانه  جوانان بزهكار مفيد بوده است.
اغلب كودكان براي رسيدن به هدف هاي خود از راه حل هاي مطلوب اجتماعي بهره مي گيرند در حالي كه كودكان پرخاشگر در تعامل با همسالانشان كمتر از شيوه هاي جامعه  پسندانه استفاده مي كنند. اين در حالي است كه يادگيري رفتارهاي جامعه پسندانه به كاهش رفتارهاي آشكار پرخاشگري موثر است. همچنين پژوهش هاي اخير حاكي از آن است كه بين ميزان پرخاشگري كودكان (دختران و پسران) تفاوتي مشاهده نمي شود. اما پسران بيشتر با پرخاشگري آشكار ودختران با پرخاشگري ارتباطي  به همسالان خود آسيب مي رسانند.
بررسي پژوهش هاي انجام شده نشان داده است روشهاي متعددي وجود دارد كه براي درمان مشكلات هيجاني و رفتاري به ويژه كاهش پرخاشگري وجود دارد.
اهمیت پیامدهای آموزشی و درمانی قصه
قصه و قصه گویی به قدمت تاریخ بشر ریشه دارد. به گونه ای که بشر زندگی خود را در چهار چوب قصه ها به تصویر کشیده است و قصه ها نیز زندگی بشر را شکل داده، دگرگون ساخته و متحول نموده اند. قصه ها باز نمایی ما از خودمان و تجربه های مان است.
زندگی فرایند پیوسته ای از نظم بخشی و سازماندهی تجربه هاست. هنگامی که شناخت کاملی از جهان وجود ندارد نیاز نسبت دادن معنا به تجارب احساس می شود. بدین ترتیب، تجربه ها و رویدادهای عمر طولانی هر یک از افراد به قصه تبدیل می شود. افراد هنگام بیان داستان توالی و رابطه های معنا دار را کشف می کنند و نسبت به وضعیت خود بینش عمیق تری به دست می آورند. در واقع قصه ها به عنوان سازه های تخیلی و فرهنگی از نظر فردی و اجتماعی با معنا و در برگیرنده ی نکات برجسته ای هستند.
برخی اندیشمندان از جمله جروم برونر، لکس و تیز و جکسوان قصه گویی را شیوه ای طبیعی برای ساختن جهان می دانند.
در این دیدگاه ارائه درس های اخلاقی در چار چوب قصه برای سازمان دادن به یادگیری ها و توسعه تاب آوری در زندگی مطرح شده است. بدین ترتیب که اگر قصه ها در بر گیرنده اعمال و پیامدهای آن باشند، موجب رشد اخلاقی می گردند. این نظر اهمیت قصه در رشد اخلاقی توسط بسیاری از صاحب نظران مورد بحث قرار گرفته است. در کتاب های مقدس انجیل و قرآن نیز یکی از رویکرد های مهم برای آموزش شیوه های درست زندگی و کشف حقایق استفاده از استعاره ها، حکایت ها و قصه های اقوام و مردمان مختلف است. به همین دلیل همواره یکی از عمده ترین و رایج ترین راه های انتقال تجربه و سرگرمی، قصه گویی و گوش سپردن به قصه ها بوده است.
قصه و قصه‌گویی از مهمترین ابزارهایی است که می‌تواند تخیّل کودکان را پرورش دهد، و او را با دنیای اطراف و محیط زندگی اش آشنا کند. در واقع قصه و داستان پلی بین کودک و جهان اطرافش است. رویدادهایی که در یک قصه اتفاق می‌افتند دارای نظم خاصی هستند، که مشکل کودک در این توالی مسیری برای بیان و رویارویی را پیدا می کند و از غصه ی آن کاسته و امید می بخشد.
 قصه درمانی یکی از فنون روان درمانی است و در کنار رویکردهای روانشناسی مانند رویکرد تحلیلی، شناختی و رفتاری کودکان را با فقدان ها، هراس ها و اضطراب ها آماده می سازد و به گونه ای غیر مستقیم و جذاب نیرو و امید می دهد و تغییر ایجاد می کند.
 همچنین مطالعه آثار ادبی میتواند در تقویت مهارتهای کلامی کودکان و زندگی قهرمانان و شیوه های حل مساله تاثیر مثبت داشته باشد .مطالعات نشان داده است ادبیات و بویژه داستان قدرت خلاقیت و تاب آوری کودکان را توسعه داده و مهارت گوش دادن را نیز همراه با تخیل تقویت میکند.