۹ توصيه به والديني که کودک شان وسايل ديگران را بدون اجازه برمي دارد
برداشتن وسايل ديگران ممکن است در هر سني رخ دهد؛ اما معناي اين عمل به اقتضاي سن و شرايط افراد متفاوت است. اين رفتار در سنين خردسالي تا حدودي شايع است و انگيزه کودکان در اين زمان اغلب لذت بردن از داشتن چيزي يا اقناع حس کنجکاوي است.
بنابراين بچه ها معمولاً تلاش مي کنند تا به وسايلي که والدين استفاده از آن را منع کرده اند يا متعلق به دوستان شان است دست يابند. کودکان کم سن و سال که هنوز به مدرسه نمي روند اغلب بدون آن که ارزش مادي اشيا را درک کنند، دست به اين کار مي زنند، آن ها حتي گاه از اين که برداشتن چيزي بدون پرداخت پول يا اجازه از صاحب آن اشتباه است مطلع نيستند.
در واقع با آن که ممکن است به وسايل خود حساس باشند اما احتمال دارد مفهوم مالکيت براي ديگران را درک نکنند. هم چنين ممکن است کودکان به علت خشم، آزار رساندن به سايرين و يا داشتن استرس در محيط خانواده به انجام اين عمل اقدام کنند.
چه بايد کرد؟
البته نمي توان به صرف اين که کودک به رشد لازم نرسيده است يا چون مشکلات خاصي در محيط خانواده دارد از کنار اين رفتار به سادگي عبور کرد، اما خشونت و تنبيه شديد نيز شيوه برخورد مناسبي نخواهد بود.
بنابراين در ادامه به صورت خلاصه به برخي راه حل ها اشاره مي شود:
۱) مراقب برخورد اول باشيد:
برخورد والدين در مقابل مشاهده نخستين بار از انجام اين رفتار بسيار حائز اهميت است. وقتي براي اولين بار از اين عمل کودک اطلاع مي يابيد بايد تلاش کنيد تا آرامش خود را حفظ و از کاربرد واژه هايي مثل "دزد" و "دزدي کردن" خودداري کنيد. رفتارهاي خشن و بسيار تند با کودک زمينه را براي ايجاد مشکلاتي ديگر از جمله دروغگويي فراهم مي سازد.
۲) اشتباهش را با روش قابل فهم توضيح دهيد:
بهترين روش آن است که بد بودن اين کار را به شيوه اي قابل فهم برايش توضيح دهيد مثلاً احساس فردي که وسيله اش در دست کودک شماست را شرح دهيد. هم چنين با يک مثال ساده او را متوجه کنيد که اگر شخص ديگري همين کار را با خود او مي کرد تا چه حد رنجيده مي شد. چنانچه کودک مفهوم قوانين را درک مي کند به او بگوييد که اين کار خلاف قانون است.
۳) جريمه اي کوچک براي کودک در نظر بگيريد:
با آن که کودک بدون درک زشتي اين کار، وسايل ديگران را برداشته است اما بهتر است که جريمه اي کوچک برايش تعيين کنيد تا دريابد که از اين عمل ناخشنود هستيد. البته اين جريمه را با اقتدار و مهرباني، به دور از هرگونه خشونت ارائه کنيد. مثلا محروم شدن از ديدن برنامه تلويزيوني مورد علاقه اش در همان روز مي تواند يک جريمه مناسب با سن کودک باشد.
۴) شرايط را براي جبران اشتباهش فراهم کنيد:
بدون آن که عزت نفس و شخصيت کودک زير سوال رود يا برچسب دزدي به او بخورد، بايد شرايط را براي جبران اين اشتباهش فراهم کنيد. به عنوان مثال اگر چيزي از مغازه برداشته است بايد عذرخواهي و پول آن را پرداخت کند يا اگر وسيله همکلاسي اش را برگردانده است، به او بگوييد علاوه بر عذرخواهي، هديه اي هرچند کوچک به او بدهد.
۵ ) بيش از حد آسان نگيريد:
آسان گيري بيش از حد به اين بهانه که کودک تان هنوز کوچک است و درک لازم را ندارد خود مي تواند باعث تثبيت رفتار در کودک شود و اين کار را به يک عادت براي او تبديل کند. بنابراين بي توجهي دائمي به اين گونه رفتارها يکي از نامناسب ترين شيوه هاست.
۶) ريشه اين اشتباه را قطع کنيد:
بررسي کنيد تا دريابيد که چه مشکلي باعث شده است تا کودک شما اين رفتار را انجام دهد. مثلاً گاه کودک واقعاً به چيزي احتياج دارد اما والدين اين نياز کودک را ناديده مي گيرند و او مجبور مي شود خود راه حلي براي مشکلش پيدا کند و چه روشي آسان تر از استفاده از وسيله شخص ديگري که در دسترس او قرار دارد؟! همچنين مي توانيد بررسي کنيد که آيا در محيط کودک مشکلي وجود دارد که او به ناچار استرس و پريشاني خود را به اين نحو نشان مي دهد؟!
۷) خودتان الگو باشيد:
يکي از راه هاي مناسب براي آموزش رعايت حق مالکيت ديگران، رعايت اين حقوق از سوي والدين است. پدران و مادران بايد مراقب رفتار خود باشند مثلاً بدون اجازه به وسايل ساير اعضاي خانواده دست نزنند و حتي براي استفاده از وسايل کودک نيز از او اجازه بگيرند.
۸ ) پيشگيري کنيد:
پيشگيري از اين رفتارها بهترين روش ممکن است. از همان دوران کودکي تلاش کنيد تا مفهوم مالکيت را به او آموزش دهيد. مثلاً به او بگوييد که بايد براي برداشتن وسايل ديگران اول اجازه بگيرد در صورت عمل به اين رفتار براي او تشويق هايي در نظر بگيريد.
۹) در صورت لزوم به روان شناس مراجعه کنيد:
اگر کودک شما به دفعات به حقوق ديگران احترام نمي گذارد و وسايلشان را برمي دارد و اين عمل را همراه با خشونت، لجبازي و به قصد آزار سايرين انجام مي دهد، ضرورت دارد که از راهنمايي هاي روان شناس يا روان پزشک نيز استفاده کنيد.
زهرا حسين زاده ملکي – روان شناسبنابراين بچه ها معمولاً تلاش مي کنند تا به وسايلي که والدين استفاده از آن را منع کرده اند يا متعلق به دوستان شان است دست يابند. کودکان کم سن و سال که هنوز به مدرسه نمي روند اغلب بدون آن که ارزش مادي اشيا را درک کنند، دست به اين کار مي زنند، آن ها حتي گاه از اين که برداشتن چيزي بدون پرداخت پول يا اجازه از صاحب آن اشتباه است مطلع نيستند.
در واقع با آن که ممکن است به وسايل خود حساس باشند اما احتمال دارد مفهوم مالکيت براي ديگران را درک نکنند. هم چنين ممکن است کودکان به علت خشم، آزار رساندن به سايرين و يا داشتن استرس در محيط خانواده به انجام اين عمل اقدام کنند.
چه بايد کرد؟
البته نمي توان به صرف اين که کودک به رشد لازم نرسيده است يا چون مشکلات خاصي در محيط خانواده دارد از کنار اين رفتار به سادگي عبور کرد، اما خشونت و تنبيه شديد نيز شيوه برخورد مناسبي نخواهد بود.
بنابراين در ادامه به صورت خلاصه به برخي راه حل ها اشاره مي شود:
۱) مراقب برخورد اول باشيد:
برخورد والدين در مقابل مشاهده نخستين بار از انجام اين رفتار بسيار حائز اهميت است. وقتي براي اولين بار از اين عمل کودک اطلاع مي يابيد بايد تلاش کنيد تا آرامش خود را حفظ و از کاربرد واژه هايي مثل "دزد" و "دزدي کردن" خودداري کنيد. رفتارهاي خشن و بسيار تند با کودک زمينه را براي ايجاد مشکلاتي ديگر از جمله دروغگويي فراهم مي سازد.
۲) اشتباهش را با روش قابل فهم توضيح دهيد:
بهترين روش آن است که بد بودن اين کار را به شيوه اي قابل فهم برايش توضيح دهيد مثلاً احساس فردي که وسيله اش در دست کودک شماست را شرح دهيد. هم چنين با يک مثال ساده او را متوجه کنيد که اگر شخص ديگري همين کار را با خود او مي کرد تا چه حد رنجيده مي شد. چنانچه کودک مفهوم قوانين را درک مي کند به او بگوييد که اين کار خلاف قانون است.
۳) جريمه اي کوچک براي کودک در نظر بگيريد:
با آن که کودک بدون درک زشتي اين کار، وسايل ديگران را برداشته است اما بهتر است که جريمه اي کوچک برايش تعيين کنيد تا دريابد که از اين عمل ناخشنود هستيد. البته اين جريمه را با اقتدار و مهرباني، به دور از هرگونه خشونت ارائه کنيد. مثلا محروم شدن از ديدن برنامه تلويزيوني مورد علاقه اش در همان روز مي تواند يک جريمه مناسب با سن کودک باشد.
۴) شرايط را براي جبران اشتباهش فراهم کنيد:
بدون آن که عزت نفس و شخصيت کودک زير سوال رود يا برچسب دزدي به او بخورد، بايد شرايط را براي جبران اين اشتباهش فراهم کنيد. به عنوان مثال اگر چيزي از مغازه برداشته است بايد عذرخواهي و پول آن را پرداخت کند يا اگر وسيله همکلاسي اش را برگردانده است، به او بگوييد علاوه بر عذرخواهي، هديه اي هرچند کوچک به او بدهد.
۵ ) بيش از حد آسان نگيريد:
آسان گيري بيش از حد به اين بهانه که کودک تان هنوز کوچک است و درک لازم را ندارد خود مي تواند باعث تثبيت رفتار در کودک شود و اين کار را به يک عادت براي او تبديل کند. بنابراين بي توجهي دائمي به اين گونه رفتارها يکي از نامناسب ترين شيوه هاست.
۶) ريشه اين اشتباه را قطع کنيد:
بررسي کنيد تا دريابيد که چه مشکلي باعث شده است تا کودک شما اين رفتار را انجام دهد. مثلاً گاه کودک واقعاً به چيزي احتياج دارد اما والدين اين نياز کودک را ناديده مي گيرند و او مجبور مي شود خود راه حلي براي مشکلش پيدا کند و چه روشي آسان تر از استفاده از وسيله شخص ديگري که در دسترس او قرار دارد؟! همچنين مي توانيد بررسي کنيد که آيا در محيط کودک مشکلي وجود دارد که او به ناچار استرس و پريشاني خود را به اين نحو نشان مي دهد؟!
۷) خودتان الگو باشيد:
يکي از راه هاي مناسب براي آموزش رعايت حق مالکيت ديگران، رعايت اين حقوق از سوي والدين است. پدران و مادران بايد مراقب رفتار خود باشند مثلاً بدون اجازه به وسايل ساير اعضاي خانواده دست نزنند و حتي براي استفاده از وسايل کودک نيز از او اجازه بگيرند.
۸ ) پيشگيري کنيد:
پيشگيري از اين رفتارها بهترين روش ممکن است. از همان دوران کودکي تلاش کنيد تا مفهوم مالکيت را به او آموزش دهيد. مثلاً به او بگوييد که بايد براي برداشتن وسايل ديگران اول اجازه بگيرد در صورت عمل به اين رفتار براي او تشويق هايي در نظر بگيريد.
۹) در صورت لزوم به روان شناس مراجعه کنيد:
اگر کودک شما به دفعات به حقوق ديگران احترام نمي گذارد و وسايلشان را برمي دارد و اين عمل را همراه با خشونت، لجبازي و به قصد آزار سايرين انجام مي دهد، ضرورت دارد که از راهنمايي هاي روان شناس يا روان پزشک نيز استفاده کنيد.
خراسان
