سوالات رايج در مورد جراحي پلاستيك بيني
از آنجائی که سیــل مشتاقان جراحی پلاستیک بینی رو به فزونی است و صحبتهای زیادی از لیـزر و کامپیوتر در این مقاله جسته و گریخته می شود لازم دانستیم که گفتگوئی در این باب با دکتر ابراهیم رزم پا جراح گوش و حلق و بینی داشته باشیم. ۱) جراحی پلاستیک چیست؟
کلمه پلاستیک که ریشه یونـانی دارد به معنی شکل دادن و جراحی پلاستیک شامل اعمال جراحی است که به منظور تغییر شکل و ترمیم عضو انجام می گیرد بدون اینکه به حالت طبیعـی عضـو صدمه بزند و حتی المقدور آثــارجراحی دیده نمی شود.
۲) سابقه جراحی پلاستیک به صورت مدرن از چه زمانی است؟
سابقه جراحی پلاستیک به شکل فعلی به دوره رنسانس در کشور ایتالیا بر می گردد که جراح مربوطه با اتهام اهالی کلیسا به عنوان دخالت در کار خدا مغضوب و مطرود شد.
۳) استقبال مردم از جراحی پلاستیک چگونه است؟
متاسفانه امروزه اعمال جراحی پلاستیک بینی و صورت ازحالت درمــانی خارج شده و جنبه مد و چشم و هم چشمی گرفته است و گـروه زیادی از داوطلبان واقعاً نیــازی به انجام این اعمال وجود ندارد و حتی گاهاً به دلـیل مشکلات روانی و ناکامی ها جهت تسکین ورهایی موقت از فشارهـای روحی به این عمل دلخـوش می کنند و اکثر نارضایتیهای بعد از اعمـال جراحی پلاستیک در همین گروه دیده می شود.
۴) چه نوع افرادی بیشتر به این نوع عمل جراحی علاقمند هستند؟
طرفــداران این اعمــال طیف وسیعی هستند که شامل ناهنجاری های مادرزادی مثـل شکاف لب و نقایصی که به علت ضرب دیـدگی و سوختگی ایجاد شده از یک طرف تا مواردی که صرفاً جهت تغییر حالت و تنـوع مراجعه می کنند یا تقاضای رفع چیـن و چروک وجوان تر کردن چهره را دارند.
۵) بیشترین عمل جراحی پلاستیک کدام ا ست؟
در ایــران بیشترین اعمال جراحی پلاستیک روی بینی و صورت انجام می گیرد.
۶) سن مناسب برای جراحی پلاستیک بینی چقدر است؟
معمـولاً سن مناسب جهت عمل جراحی بینی ۱۸ سالگی است ولی در صورت کامـل بودن رشد جسمی در سنین پایین تر مثل ۱۵ سالگی هم امکان پذیر است وحتی مواردی که به علت تغییر شکل یا انحراف شدید تیغه بینی انسداد کامل ایجاد شده در سنیـــن پایین تر هم جراحی محدود با دقت در عدم آسیب به مراکز رشد غضروف واستخوان قابل انجام است.
۷) لطفاً در مورد جراحی بینی با لیزر توضیح دهید؟
استفاده از لیزر در اعمال جراحی سر و گردن محدود به موارد خاصی مثل ضایعات پوستی عیوب انکساری چشم، ضایعات حنجره است ولی در مورداعمال جراحی زیبایی با لیزر بیشتر جنبه تبلیغی و عوام فریبی داشته و در دستان جراح مجرب ضرورتی ندارد.
۸) آیا لیزر عارضه دارد؟
لیزر خصوصاً در دست افراد کم تجربه گاهاً عوارض جدی دارد! عوارض زودرس شامل سوختگی و نکروز بافتهای سالم و در موارد جراحی حنجره خطر سوختن لوله بیهوشی آسیب به راه هوایی و ریه وسوختگی حاصل از انعکاس انرژی توسط وسایل جراحی است و عوارض دیررس هم ایجـاد اسکار و تنگی در حنجره میتواند باشد.
۹) عمل زیبایی بینی به غیـر از تغییر شکل ظاهری چه تاثیرات دیگری در مراجعین دارد؟
هر عمل جراحی و تغییر شکل بینی و صورت قادر به ایجاد اثر هیجانی شدید خواهــد بود و خصوصاً در صورت مبهم بودن خواسته بیمار و برآورده نشدن خواسته اصلی مشکلات روحی عدیده ای ایجاد خواهد کرد.
۱۰) چه کسانی کاندید بهتری برای عمل جراحی بینی هستند؟
بهترین کاندیداهای عمل جراحی افرادی هستند که نقایص مشخص داشته و از قبل از انجام جراحی باجراح همکاری کافــی داشته و نسبت به عمل جراحی ونتایج آن توجیه هستند.
۱۱) آیا نتیجه جراحی، با طراحی که قبل از عمل صورت گرفته مثل طراحی کامپیوتری یکسان است؟
این هم متاسفانه از مواردی است که مشکلات آن دامن گیـر همکاران جوان است. چون جهت جذب بیمار با ایجاد ذهنیات و تصورات غیــر واقعی سطح انتظار بیمار را بالا برده و حتی در صورت موفقیت آمیــز بودن عمل نارضایتی بعدی بیمار را همراه خواهد داشت. بهترین طراحی عمل در موقع انجام عمل جراحــــی است که ضمن حفظ عمل طبیعی بینــی شکل بینی هماهنگ با سایر اعضاء چهره باشد و قبلاً بطور شفاف به بیمار در این مورد توضیح داده شده باشد.
آیا با ا ستفاده از طرح چهره سازی با کامپوتر می شود چهره را زیباتر کرد؟
طراحی کامپیوتر هیچ تـاثیردر نحوه و نتیجه طراحی زیبایی بینی ندارد و همانطور توضیح داده شد بیشتر جنبه تبلیغی و نمایشی داشته و گاهاً به علت القای انتظارات غیر واقعی در بیمار مشکلات عدیده ای ایجاد می کند. بهترین طراحی بطور زنده و با راهنمایی بیمار و فکر جراح امکان پذیر است.
۱۲) آیا بیماران شما در هنگام جراحی به صورت کامل بیهوش می شوند؟
بهترین روش جهت انجام جراحی بینی استفاده از داروهای خاصی است که تحت نظر متخصص بیهوشی به بیمار داده می شود، که ضمن اینکه بیمار حیـن عمـل هیچگونه درد و ناراحتی ندارد بیهـوش کامل هم نیست و از عوارض نا خواسته بیهوشی عمومی هم جلوگیری می شود.
۱۳) آیا شما از کشورهای دیگر هم مراجعه کننده دارید؟
به علـت ارزان بودن هزینـــه های جراحی پلاستیک در ایــــران به نسبت کشورهای اروپایی و آمریکایی و همچنین کیفیت مطلوب جراحی در ایـران همه ساله خصوصاً در تابستـــان و تعطیلات مراجعین زیادی از کشورهای خارجی داریم که ضمن دیدار با بستگان در مدت اقامت، کاندید عمل جراحی هستند و حتی گاهاً با هماهنگی قبلی و فقط جهت انجام عمل جراحی مراجعـه می نمایند.
۱۴) چه توصیه هایی به مراجعین خود دارید؟
جهت جلوگیری از مشکلات و نارضایتیهای بعـد از عمل بهترین راه ایجاد ارتباط معقول و منطقی بین بیمار و جراح است. بطوریکه خواسته بیمار بطور شفاف بیان و روش درمان جراح به خوبی به بیمار توضیح داده شود. بعـلاوه مرور ریسک ها و خطرات و محدودیت های عمل جراحی قبل از عمل در پیشگیـری از عوارض بعدی کاملاً موثرمی باشد.
جراحي پلاستيك بيني مانند هر جراحي ديگري ممكن است با عوارض همراه شود. اما درصورت دقت و مهارت جراح و رعايت نکات و دستورات توسط بيمار احتمال اين عوارض به حداقل مي‌رسد.
عوارض جراحي بيني را به دو دسته مي‌توان تقسيم كرد: آن دسته از عوارض بيني كه در عملكرد بيني خود را نمايان مي‌كنند، مانند چسبندگي‌هاي داخل بيني يا تنگ شدن بيش از اندازه سوراخ‌هاي بيني كه موجب مشكل تنفسي مي‌شود.
ديگر، عوارضي كه در ظاهر بيني نمود مي‌يابد كه عمدتا ناشي از برداشتن بيش از اندازه بافت‌هاي بيني است، مانند کوچک شدن بيش از حد بيني، كه نامتناسب با اجزاي صورت جلوه مي‌کند.
کم نيستند شمار بيماراني که پس از جراحي بيني دچار مشکلات تنفسي شده‌اند. اين موضوع اهميت توجه به مسائل داخل بيني در حين جراحي بيني را مي‌رساند. ابعاد جراحي بيني بسيار فراتر از تغييرات در ظاهر بيني است و توجه چندجانبه جراح بيني به تمام اين ابعاد، ميزان بروز عوارض تنفسي را به حداقل مي‌رساند.اختلال در عملکردهاي حياتي بيني عواقب ناگواري در سلامت و زندگي افراد و جامعه برجاي خواهد گذاشت.
تنفس حياتي‌ترين عملکرد زندگي است که نتيجه آن رسيدن اکسيژن به بافت‌هاي بدن است. هنگامي که تنفس از مسير طبيعي خود از راه بيني منحرف شود عوارض آن تمام بافت‌هاي بدن را تحت تاثير قرار خواهد داد.
فردي که تنفس از راه بيني را از دست بدهد نه تنها در زندگي فردي، بلکه در روابط اجتماعي نيز مشکلات زيادي را تجربه خواهد کرد. بي‌حالي، خواب آلودگي، کسالت، بي‌حوصلگي و عصبي بودن ممکن است در اثر اختلال تنفسي بيني پديد آيد. محروميت از تنفس بيني، خشکي مجاري تنفسي و ضعف سيستم دفاعي آن را در پي خواهد داشت.
تنفس مزمن از دهان سبب ايجاد خشكي، زخم و درد در ناحيه حلق مي‌گردد و ممكن است منجر به احساس توده‌اي در گلو شود. گاه التهاب بيني همراه، موجب بسته شدن موقت تخليه سينوس‌هاي اطراف بيني و نيز درد سينوسي، سردرد يا احساس پري، سنگيني و فشار در ناحيه سر و صورت مي‌شود. بسته شدن شيپوراستاش ـ ناشي از گرفتگي بيني ـ مي‌تواند سبب احساس گرفتگي يا پري گوش شود.
سوزش چشم يا اشك‌ريزش ممكن است نشان‌دهنده بسته شدن مجراي اشكي در بخش پاييني بيني باشد. ترشحات مزمن بيني يا خشكي حلق ممكن است سبب پديده تحريكي در حنجره شود كه همراه خشونت صدا، سرفه و احساس نياز مداوم براي صاف كردن گلو است. صداي تودماغي علامتي از گرفتگي راه هوايي بيني‌است. اختلال بويايي، احساس سرماخوردگي طولاني، خرخر و مشکلات تنفسي حين خواب از علائم ديگر اختلال عملکرد بيني است. وجود علائم فوق موجب افت قابل ملاحظه در کيفيت زندگي افراد مي‌شود.
عوارض تنفسي ممکن است از مشکلات مختلفي ناشي شود که عبارتند از:
۱ - چسبندگي‌هاي داخل بيني: ايجاد زخم در هر بافتي از بدن موجب برانگيختن واکنش‌هايي در جهت ترميم زخم مي‌شود. در بيني هم واکنش‌هاي ناشي از برش‌ها و زخم‌هاي جراحي ممکن است منجر به چسبندگي سطوح مختلف از بافت‌هاي پوشاننده بيني به هم شده و راه تنفسي را مسدود کند.
اقدامات زير توسط جراح بيني احتمال اين عارضه را به حداقل مي‌رساند: حداقل دستکاري‌هاي داخل بيني در حين جراحي و ايجاد حداقل برش در داخل بيني؛ گذاشتن ورقه‌هاي سيليکوني به طور موقت (مدت چند روز تا چند هفته) بين تيغه بيني و بافت‌هاي کناري بيني و اصلاح همزمان انحراف تيغه بيني
۲ - باقي ماندن انحراف تيغه بيني: يکي از معضلات جراحي‌هاي پلاستيک بيني وجود همزمان انحراف تيغه بيني است. گاهي اين انحراف‌ها از ديد جراح مخفي مانده و علائم خود را پس از عمل بروز مي‌دهند.
پيشگيري از اين عارضه با معاينه دقيق تيغه داخل بيني قبل از جراحي و اصلاح آن در حين عمل است. گاهي جهت يافتن انحراف‌هاي مخفي تيغه بيني لازم است جراح پيش از عمل، به کمک اندوسکوپ به معاينه کامل داخل بيني بپردازد.
۳ - بزرگي شاخک هاي بيني: در بعضي از بيماراني که داراي انحراف تيغه بيني هستند، در سمت مخالف انحراف، شاخک تحتاني و يا مياني داراي رشد بيش از حد است. بزرگي بيش از حد شاخک‌هاي بيني موجب تنگ شدن راه هوايي بيني مي‌شود.
۴ - آلرژي بيني: آلرژي به دليل جراحي بيني ايجاد نمي‌شود ولي حداقل ۲۰درصد از مردم به نوعي به آلرژي‌هاي بيني مبتلا هستند. بنابراين حداقل ۲۰ درصد از بيماراني که تحت جراحي زيبايي قرار مي‌گيرند، آلرژي نيز دارند. در جراحي بيني با درمان‌هاي دارويي و کنترل آلرژي پيش و پس از عمل مي‌توان عوارض تنفسي را به حداقل رساند.
۵ - تنگي سوراخ‌هاي بيني: کوچک شدن پره‌ها و يا سوراخ‌هاي بيني موجب کاهش قطر جريان ورودي هوا مي‌شود. اگر طبق قوانين فيزيکي اين اصل را در نظر بگيريم که کاهش قطر مجراي عبور هوا به ميزان نصف موجب افزايش مقاومت در مقابل عبور هوا نه به ميزان دو، چهار يا هشت برابر بلکه به ميزان شانزده برابر مي‌شود، آن گاه عواقب کوچک شدن سوراخ‌هاي بيني کاملا قابل درک مي‌شود .
در بسياري از جراحي‌هاي بيني با حذف مرحله برداشتن پره‌هاي بيني و اجتناب از برش‌هاي کناري مي‌توان از اين عارضه پيشگيري کرد. حائز اهميت است که بيماران به هيچ وجه به جراح خود براي کوچک کردن پره‌ها و يا سوراخ‌هاي بيني اصرار نکنند.
۶ - تنگي دريچه داخلي بيني: از وخيم‌ترين عوارض تنفسي جراحي‌هاي بيني است. دريچه داخلي بيني در فاصله کوتاهي پس از سوراخ بيني در داخل بيني قرار دارد. تنگي اين دريچه معمولا در اثر برداشتن بيش از حد بافت‌ها و غضروف‌هاي بيني ايجاد مي‌شود. متعاقبا، ضعيف شدن حمايت اسکلتي بيني موجب فروافتادگي غضروف‌هاي بيني و اشکال شديد در تنفس مي‌شود.
برداشته شدن بيش از حد اين غضروف‌ها در جراحي منجر به ايجاد چاله‌هاي عميق در دو طرف نوک بيني مي‌شود. اگر ميزان برداشته شدن بافت از اين هم بيشتر باشد، موجب افتادگي پره‌هاي بيني و بسته شدن سوراخ هاي بيني در هنگام دم مي‌شود. در حين جراحي پلاستيک بيني بايد دقت زيادي از جانب جراح اعمال شود تا حمايت ايجاد شده توسط اين غضروف‌ها تضعيف نشود.
