مددکاران اجتماعی میتوانند میانجی حل اختلاف باشند

میانجی‌گری روشی از روش‌های حل اختلاف است که در آن یک شخص ثالث به نام میانجی به طرفین اختلاف در رسیدن به توافق کمک می‌کند.میانجی باید مورد اعتماد طرفین باشد، تابعیت ایرانی را داشته باشد و دارای حداقل ۲۵ سال سن باشد همچنین آنها می‌توانند از معتمدان محلی یا دانش آموختگان رشته‌های‌های مختلف از جمله «مددکاری اجتماعی» و علوم تربیتی و روانشناسی باشند.

میانجی‌گری ممکن است به توافق طرفین نشود و بی‌نتیجه بماند، در صورت موفقیت در دستیابی به توافق نیز مفاد آن معمولاً از سوی خود طرفین تعیین شده‌است.

سیدحسن موسوی چلک روز سه‌شنبه در سی و هشتمین همایش ملی روز مددکار اجتماعی با عنوان «مددکاری اجتماعی و میانجیگری» افزود: آیین‌نامه‌ای به تصویب رئیس قوه قضاییه رسیده است که طبق این آیین نامه یکی از وظایف شوراهای حل اختلاف، میانجیگری است. میانجیگران کسانی هستند که طرفین دعوا آنها را به عنوان میانجی‌گر بین خود تعیین می‌کنند و بی‌طرفانه به میانجیگری بین آنها می پردازند.
وی خاطرنشان کرد: به موجب آیین نامه میانجی‌گری شخص میانجی باید مورد اعتماد طرفین باشد، تابعیت ایرانی را داشته باشد و دارای حداقل ۲۵ سال سن باشد همچنین آنها می‌توانند از معتمدان محلی یا دانش آموختگان رشته‌های‌های مختلف از جمله «مددکاری اجتماعی» و علوم تربیتی و روانشناسی باشند.
موسوی چلک اضافه کرد: در این آیین‌نامه ایفای نقش میاجی محدود به شوراهای حل اختلاف یا اشخاص نمی‌شود بلکه موسسات هم می‌توانند همکاری کنند که از جمله آنها می‌توان به مراکز ارائه کننده خدمات مددکاری اجتماعی و به‌طور خاص کلینیک‌های مددکاری اجتماعی یا مراکز مشاوره اشاره کرد.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: موسسات میانجیگر، موسساتی هستند که به دلیل تصویب ماده ۸۲ و آیین‌نامه آن و مطابق شرایطی تاسیس شدند و قواعد حاکم بر موسسات غیرتجاری بر آنها حاکم است.
شروط تاسیس موسسات میانجیگری
موسوی چلک که کمیسر اخلاق فدراسیون جهانی مدکاران اجتماعی نیز هست، اضافه کرد: موسسات موجود می‌توانند پس از دریافت مجوز و صلاحیت‌های میانجی‌گری هم این نقش را ایفا کنند. مقام قضایی به تشخیص خود می‌تواند پرونده‌های مرتبط با آنچه که در قانون اجازه داده شده است را به آنها ارجاع دهد.
وی اظهار داشت: شرط ایجاد موسسه میانجیگری در ابتدا این است که افراد باید صلاحیت محلی مانند خوشنامی را دارا باشند همچنین باید تبعه ایران بوده و حداقل دارای ۲۵ سال سن و فاقد سابقه کیفری موثر بوده باشند.
موسوی چلک افزود: شرط دیگری که برای افتتاح موسسه میانجیگری مورد نیاز است این است که شخص باید دارای مدرک کارشناسی در یکی از رشته های مددکاری اجتماعی، علوم تربیتی، روانشناسی، جامعه شناسی، حقوق و فقه و مبانی حقوق باشد.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: شخصی که دارای شرایط فوق است و درخواست تاسیس موسسه میانجیگری وی مورد قبول واقع شده است باید دوره های میانجیگری را طی کند؛ در این راستا برای مددکاران اجتماعی فیلم‌های آموزشی توسط انجمن مددکاران اجتماعی ایران به سفارش مرکز وکلا، کارشناسان رسمی ومشاوران خانواده قوه قضاییه تهیه شده همچنین ممکن است پس از گذراندن این دوره‌ها و فراگیری آموزش‌های لازم به تشخیص مرجع صدور گواهی میانجی‌گری فرد نیاز به تجدید دوره آموزش میانجی‌گری داشته باشد که در این صورت میانجیگر موظف است که در دوره‌های مذکور شرکت کند و پس از گذراندن چنین دوره‌هایی برای این افراد گواهی صادر می‌شود.
وی ادامه داد: به عنوان یک مددکار اجتماعی بر این باور هستم که اجرای خوب مهارت میانجی گری و استفاده از افراد خبره و نظارت بر چگونگی اجرا و توجیه بیشتر قضات برای استفاده از این ظرفیت وکمک به ترویج این روش برای حل اختلافات می تواند کارکرد های مختلفی از جمله کاهش هزینه ها، کاهش زمان رسیدگی به پرونده ها، اثربخش تر بودن مداخله ها (در برخی موضوعات)، مشارکت طرفین برای بررسی دقیق تر اختلافات، بررسی راهکارهای موجود برای حل اختلافات و انتخاب راه کار های توافقی برای مدیریت بهتر اختلافات وحل آنها داشته باشد.
میانجیگران شوراهای حل اختلاف می‌توانند از مددکاران اجتماعی باشند
امکان گسترش اختیارات میانجیگری با بازنگری در قوانین
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت: برگزاری دوره های ضمن خدمت(بازآموزی) برای افراد فعال در این حوزه، تهیه فهرست‌های نظارتی، آسیب شناسی مستمر برنامه از طریق شناسایی نقاط قوت، ضعف و اتخاذ راهکارها برای رفع نقاط ضعف و ارتقای نقاط قوت و کیفیت این خدمت در کشور با محوریت مرکز وکلا و با استفاده از ظرفیت انجمن‌های مرتبط و مراکز علمی می تواند امیدواری را به تحقق بهتر و بیشتر اهداف این ماده قانونی افزایش دهد.
موسوی چلک افزود: انجمن مددکاران اجتماعی ایران که از ابتدای ورود به این حوزه حتی قبل از تصویب این ماده قانونی و جلسات کارشناسی در قوا، دستگاه ها و مراجع مختلف و ارزیابی های علمی مددکاران اجتماعی و موسسات متقاضی میانجیگری و تهیه محتوای آموزشی تصویری و مکتوب درکنار قوه قضاییه بوده و خواهد بود زیرا بر این باور هستیم که نهادینه شدن موضوع میانجیگری در کشور برای حل اختلافات آثار و کارکرد های مثبت فراوانی خواهد داشت و حتی می توان گستره اختیارات این حوزه را از طریق بازنگری در قوانین مرتبط بیشتر هم کرد.
وی در ادامه با اشاره به افزایش مراجعه افراد به محاکم قضایی از اهمیت نقش مددکاران اجتماعی متخصص با مشارکت مردم برای حل اختلافات به عنوان راهکاری در کاهش پرونده‌های قضایی سخن گفت.
سفر به سوی یک دنیای صلح آمیزتر با روحیه برادری- خواهری
سرپرست دبیرکلی فدراسیون بین المللی مددکاران اجتماعی نیز در این همایش گفت: در دنیای متنوع و پیچیده ما، تعارضات، واقعیت هایی اجتناب ناپذیرند اما شیوه‌ای که با آنها مواجه می‌شویم و آنها را حل می‌کنیم می تواند مسیر پیشرفت جامعه ما را تعریف کند. این حرف به ویژه در مناطقی مانند خاورمیانه صادق است؛ جایی که کشمکش ها دائما وجود داشته اند. اینجا است که نقش مهم مددکاران اجتماعی جلوه پیدا می کند نه فقط به عنوان مددکار اجتماعی بلکه به عنوان عاملان تغییر و نجات فعالیت می‌کنند.
پاسکال رودین اضافه کرد: مددکاران اجتماعی باید درک و احترام متقابل را مبتنی بر رفتار انسانی متقابل و مسئولیت جمعی در قبال یکدیگر و در قبال محیط زیست تسهیل کنند. رسیدن به چنین چشم اندازی از جهان، هر یک از ما باید به عنوان یک برادر یا خواهر دیده شویم و در هماهنگی با محیط زیست زندگی کنیم، مستلزم یک کوشش جمعی است. نیازمند یک جنبش عظیم است که از سطح مردم عادی در کوچه و خیابان شروع می شود و "جامعه" را در فرایند میانجیگری درگیر می کند. این رویکرد، هم راستا با منشور مردمی دنیای اجتماعی سازگار با محیط زیست است که از اقدامات پایدار، عادلانه و برابری خواهانه حمایت می کند.
وی ادامه داد: برای شروع و پایدارسازی جنبش های مردمی، ارتباط عمیق با جوامع، بسیار مهم است. درک شرایط و نیازهای منحصر به فرد آنها و ایجاد فضایی برای گفتگو به گونه ای که همه صداها شنیده و محترم پنداشته شود بسیار مهم است. مددکاران اجتماعی باید جوامع را توانمند کنند که کنشگران فعالی برای حل تعارضاتشان باشند و بتوانند آینده شان را شکل دهند.
رودین گفت: آموزش و ظرفیت سازی در ایجاد فرهنگ میانجیگری در سطح جامعه بسیار مهم است. برنامه های آموزشی برای رهبران و اعضای جامعه باید بر حل تعارض، مذاکره و مهارتهای جمعی حل مسئله متمرکز شوند. این برنامه ها نه تنها به حل تعارضات فعلی کمک می کنند بلکه در درازمدت به ارتقاء تاب آوری، انسجام و زیست پایدار کمک خواهد کرد.
تقویت صلح با میانجی‌گری مددکاران اجتماعی
رئیس فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی IFSW، به مناسبت روزملی مددکاری اجتماعی در ایران طی پیامی، انتخاب میانجی گری را به عنوان شعار سال همایش انجمن مددکاران اجتماعی در ایران را ستودنی خواند و گفت: انتخاب این موضوع کاملاً به موقع است زیرا جهان درگیر درگیری‌های خشونت‌آمیز به دلیل تفاوت‌های ژئوپلیتیک است. به‌ویژه خاورمیانه به شدت با درگیری‌هایی مرتبط است که بر بسیاری از افراد بی‌گناه، به‌ویژه زنان و کودکان تأثیر می‌گذارد. فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی، اطمینان دارد که مددکاران اجتماعی می توانند نقش مهمی در تقویت صلح از طریق میانجی‌گری و ارتباط موثر به عنوان مهارت لازم برای حل تعارض ایفا کنند.
یواکیم کاتبرت مومبا، یکی از سرمایه‌های کلیدی جوامع را ایجاد مشارکت با مردم محلی عنوان کرد و افزود: مردمی که می‌خواهند به ترس و آسیب‌هایی که بر آنها و خانواده‌هایشان در نتیجه خشونت تأثیر می‌گذارد پایان دهند. جنبش‌های ارگانیک و محلی صلح، از میان آن‌هایی که مستقیم تحت تأثیر جنگ قرار گرفته‌اند، کلید یافتن صلح است.
ضرورت اتحاد مددکاران اجتماعی برای غلبه بر چالش های جهانی
رییس فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی در آسیا و اقیانوسیه، با ارسال پیامی به سی وهشتمین همایش سالانه روزملی مددکاری اجتماعی در ایران بر اتخاذ رویکردهای نوآورانه در مددکاری اجتماعی تأکید کرد.
ماچیکو اوهارا در این پیام آورده است که منطقه آسیا و اقیانوسیه، اغلب تحت تاثیر بلایای طبیعی مانند زلزله و طوفان قرار می گیرد. ما با بحران های چندوجهی مانند تخریب محیط زیست، فقر و اختلافات سیاسی روبرو هستیم. در برابر این پس‌زمینه، مددکاری اجتماعی نیاز به تکامل و اتخاذ رویکردهای نوآورانه و متحول کننده دارد که جامعه محور هستند و بر خرد بومی تکیه می‌کنند.
اوهارا اضافه کرد: امسال موضوع روز جهانی مددکاران اجتماعی در سال ۲۰۲۴، "Buen Vivir" است: این موضوع ریشه در دستور کار جهانی دارد و بر نیاز مددکاران اجتماعی به اتخاذ رویکردهای نوآورانه و جامعه محور که ریشه در خرد بومی و همزیستی با طبیعت دارد، تاکید می کند. ما در منطقه آسیا و اقیانوسیه متعهد به توسعه مددکاری اجتماعی در منطقه آسیا و اقیانوسیه هستیم. ما در منطقه آسیا-اقیانوسیه به طور فزاینده ای برای متحد کردن مددکاران اجتماعی برای مقابله با چالش های مختلف اجتماعی به چالش کشیده می شویم همچنین اخیراً زلزله بزرگی را در ژاپن تجربه کردیم. اکنون زمان آن فرا رسیده است که ما مددکاران اجتماعی در فراسوی مرزها و گروه‌های قومی به یکدیگر کمک کنیم.
هر ساله به مناسبت ولادت حضرت علی (ع) که به نام روز مددکار اجتماعی هم نامیده می شود انجمن مددکاران اجتماعی ایران همایشی را با همکاری سازمان ها، دانشگاه ها و انجمن ها برگزار می کند. در سال جاری نیز سی و هشتمین همایش ملی روز مددکار اجتماعی با عنوان «مددکاری اجتماعی و میانجیگری» در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
در این همایش مجلس شورای اسلامی، دانشگاه ها، دستگاه های اجرایی از جمله کمیته امداد، فراجا، بنیاد شهید وامور ایثارگران، کنگره ۶۰، جمعیت خیریه تولد دوباره، موسسه خیریه حمایت از آسیب دیدگان اجتماعی، انجمن های تخصصی، ستاد مبارزه با مواد مخدر، خانه اندیشمندان علوم انسانی، فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی، منطقه آسیا-اقیانوسیه فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی، دادستانی کل کشور، وزارت دادگستری، سازمان رفاه، خدمات و مشارکت های اجتماعی شهرداری تهران و حدود ۳۵ دستگاه و انجمن و تشکل همکاری دارند.