درخشان‌ترین جای دنیا کجاست؟

روشنایی اغلب اجرام آسمانی به قدری زیاد است که اخترشناسان، از روشنایی خیره کننده خورشید به عنوان یک استاندارد کیهانی استفاده می‌کنند. اما روشن ترین جسم کیهانی چند بار درخشان تر از خورشید است؟ واحدهایی که ما در زندگی روزمره از آنها استفاده می‌کنیم بسیار کوچک‌تر از آن هستند که بتوانند روشنایی کیهان را توصیف کنند. به همین دلیل اخترشناسان از خورشید استفاده می‌کنند و از درخشندگی خیره‌کننده آن که معادل 4 ضرب‌در 10 به توان 26 وات است (400 میلیون میلیارد میلیارد وات!)، به عنوان یک استاندارد کیهانی استفاده می‌کنند. به گزارش نیوساینتیست، خورشید از نظر روشنایی یک ستاره بالای متوسط به شمار می‌رود. با این وجود، ستارگانی هستند که از نظر روشنایی با فاصله زیادی خورشید را شکست می‌دهند. درخشان‌ترین نمونه از این ستارگان که با چشم غیرمسلح نیز به راحتی قابل مشاهده است، ستاره اپسیلون-جبار است؛ ستاره میانی کمربند صورت فلکی جبار. این ابرستاره آبی‌رنگ 1300 سال نوری از زمین فاصله دارد و بیش از 400هزار بار درخشان‌تر از خورشید است. در فواصل دورتر کهکشان، باز هم ستارگان درخشان‌تری وجود دارند. از آن جمله می‌توان به ستاره اتا در صورت فلکی شاه تخته اشاره کرد، ستاره ناپایداری که 5 میلیون بار درخشان‌تر از خورشید است. در جولای 2010 / تیر 1389، اخترشناسان ستاره رکوردشکن جدیدی را کشف کردند: ستاره‌ای به نام R136a1 در ابر ماژلانی بزرگ که تقریبا به درخشندگی 9 میلیون خورشید است. این جرم عجیب در کمال شگفتی جرمی 250 برابر جرم خورشید دارد که باعث حیرت اخترشناسان شده است. این ستاره به عنوان ستاره‌ای که از ترکیبات شیمیایی موجود در کهکشان راه شیری و همسایگان آن ساخته شده، سنگین‌تر از چیزی است که اخترشناسان تصور می‌کردند. برخی از اخترشناسان این سوال را مطرح کرده‌اند که شاید این ستاره از منبع خالصی از هیدروژن و هلیوم ساخته شده که به نحوی از نخستین روزهای عالم دست‌نخورده باقی مانده است؛ یا شاید هم اشتباهی در نظریات اخترشناسان در خصوص ساختار ستارگان وجود دارد؟ برخی از ستارگان پرجرم وجود دارند که با نور بیشتری می‌سوزند، اما این اتفاق تنها برای چند هفته کوتاه رخ می‌دهد و به قیمت زندگی ستاره تمام می‌شود. ابرنواختری به نام SN 2005ap واقع در کهکشانی با فاصله 4.7 میلیارد سال نوری از زمین، رکورد درخشان‌ترین انفجار ستاره‌ای دنیا را با درخشندگی 100 میلیارد برابر روشنایی خورشید به خود اختصاص داده است. انفجارهای پرتو گاما حتی از ابرنواخترها نیز انرژی بیشتری ساطع می‌کنند. آنها این کار را به جای چند هفته، تنها در مدت چند ثانیه انجام می‌دهند. یک انفجار پرتو گاما می‌تواند باعث شود که مقیاس خورشیدی اخترشناسان نیز به یک مقیاس بی‌مصرف تبدیل شود: روشنایی چنین انفجاری بالغ بر 10 به توان 18 برابر روشنایی خورشید است، یعنی نوری معادل یک میلیارد میلیارد خورشید! اگر چه چنین انفجارهایی به طرز ناخوشایندی کوتاه هستند، درخشان‌ترین نورهای پایدار کیهان متعق به اختروش‌ها (کوازارها) هستند؛ سیاه‌چاله پرجرمی که از منبع عظیمی از ستارگان و گاز تغذیه می‌کنند. مواد محکوم به فنا هم‌زمان با فرو رفتن به درون سیاه‌چاله به شدت برانگیخته می‌شوند، در نتیجه نوری درخشان‌تر از 30هزار میلیارد برابر خورشید از خود ساطع می‌کنند.