سه فرصت طلایی برای بهبود فرهنگ سازمانی
سید حسین علوی لنگرودی
همه مدیران، به خصوص مدیران تازه کار و کم تجربه به دنبال این هستند که از طریق بهبود فرهنگ سازمانی و تاکید بر ارزش های اصیل سازمانی به موفقیت های بیشتری دست یابند و سطوح بالاتری از بهره وری و سودآوری و تاثیرگذاری بر جامعه را برای شرکت های تحت رهبری شان به ارمغان آورند.
با این همه، مدیران دیر یا زود درمی یابند که فقط با استفاده از روش های سنتی و شناخته شده برای ارتقای فرهنگ سازمانی نمی توان در این زمینه به موفقیت های حتمی دست یافت و ارزش های سازمانی را در سرتاسر سازمان رواج داد.
از سویی دیگر باید دانست که فرهنگ یک سازمان دارای اهمیتی حیاتی برای پیشبرد اهداف و آرمان های تعیین شده برای آن است و در نتیجه، لازم است سرمایه گذاری های بزرگی در خصوص ارتقای فرهنگ سازمانی صورت پذیرد تا به این ترتیب بستر مناسبی برای تحقق اهداف عالی و ارزشمند سازمان فراهم آید. این همان چیزی است که اغلب مدیران و رهبران کسب و کارها به آن اعتقاد راسخ دارند.
تحقیق مشترک محققان دانشگاه کلمبیا و دانشگاه دوک در سال 2023 نشان داده که 92 درصد مدیران عامل شرکت های مورد بررسی، معتقدند بهبود فرهنگ سازمانی به طور حتم باعث افزایش ارزش سهام شرکت ها و بهبود جایگاه اجتماعی آنها و همچنین افزایش سودآوری آنها خواهد شد.
این پیشرفت ها از طریق افزایش مشارکت کارکنان و ارتقای رضایت شغلی آنها و همچنین بهبود عملکرد مالی و فرآیندهای کاری شرکت ها تحقق پیدا می کند؛ همان طور که عدم سرمایه گذاری کافی در زمینه بهبود فرهنگ سازمانی و کم کاری در این زمینه می تواند پیامدهای منفی و زیانباری برای شرکت ها و سازمان ها داشته باشد و به پاشنه آشیل آنها تبدیل شود.
در این میان، فرصت هایی وجود دارند که معمولا از چشم مدیران مشتاق بهبود فرهنگ سازمانی دور می مانند و در زمینه ارتقای فرهنگ سازمانی به آنها توجه نمی شود. تمرکز رهبران سازمان ها و شرکت ها بر روی آنها می تواند اثرات مثبت فراوانی را به دنبال داشته باشد که در ادامه به سه مورد از این فرصت های طلایی برای تقویت فرهنگ سازمانی اشاره خواهد شد.
1- هوش مصنوعی می تواند به بهبود فرهنگ سازمانی کمک کند.
بعضی از کارشناسان بر این اعتقادند که ورود هوش مصنوعی و ماشین ها به سازمان ها باعث تنزل یافتن جایگاه فرهنگ سازمانی می شود و موجب خواهد شد تا صدای انسان ها در سازمان کمتر شنیده شود. حال آنکه واقعیت امر چیز دیگری است و تحقیقات انجام شده توسط موسسه تکنولوژی ماساچوست نشان داده که هوش مصنوعی می تواند به مدیران کمک کند تا کارکنان و مشتریان خود را بهتر بشناسند و به نحو مطلوب تری خواسته ها و انتظارات آنها را برآورده سازند.
سازمانی را در نظر بگیرید که در آنجا هر ساله چند تحقیق جامع و گسترده در خصوص میزان مشارکت کارکنان یا میزان رضایت مندی مشتریان انجام می شود. ناگفته پیداست که انجام چنین تحقیقات دامنه داری نیازمند نیروی انسانی و بودجه های هنگفتی است که تامین آن از عهده هر سازمانی ساخته نیست. اما در صورت ورود هوش مصنوعی و ماشین ها به این عرصه تمام این تحقیقات طی چند دقیقه و با کمترین هزینه انجام می شود.
در واقع، هوش مصنوعی می تواند به سازمان ها و شرکت ها در زمینه تحلیل افراد و رفتار کارکنان و مشتریان کمک کند.
2- خروج کارکنان از سازمان را به فرصتی برای بهبود فرهنگ سازمانی تبدیل کنید.
اگرچه استعفای کارکنان و خروج آنها از شرکت پدیده خوشایند و مطلوبی به حساب نمی آید و تا آنجا که ممکن است باید از آن جلوگیری کرد، اما باید دانست که این موضوع یکی از واقعیت های گریزناپذیر دنیای کسب و کار به حساب می آید و هر مدیری باید برای مدیریت درست و اصولی آن طرح و برنامه داشته باشد.
با این همه باید دانست که خروج کارکنان از یک سازمان می تواند فرصتی را به وجود آورد تا فرهنگ سازمانی و ارزش های مورد نظر خود را بهبود بخشیده و ارتقا دهد، چرا که مدیران می توانند پس از خروج کارکنانی که ممکن است با فرهنگ سازمانی حاکم بر آنجا هماهنگی و همدلی نداشته اند نیروهای جدیدی را جذب کنند که همسویی بیشتری با فرهنگ سازمانی و ارزش های جاری در آن داشته باشند.
در این حالت خروج تعدادی از کارکنان از شرکت نه تنها نباید باعث نگرانی و هراس مدیران شود، بلکه فرصتی ارزشمند و عالی برای پیاده سازی فرهنگ سازمانی و نهادینه سازی ارزش های سازمانی در اختیار آنها قرار خواهد داد.
علاوه بر این، با خروج داوطلبانه و صلح آمیز کارکنان از یک شرکت یا سازمان این احتمال وجود دارد که آنها به سفیران و مبلغان فرهنگ سازمان قبلی شان تبدیل شوند و پس از حضور در سازمان جدیدشان ارزش هایی را تبلیغ کنند که در شرکت قبلی شان جریان داشته و در آنها نهادینه شده بود. این یک شیوه شناساندن شرکت ها به دیگران و جامعه محسوب می شود.
3-از دورکاری کارکنان باید به عنوان فرصتی برای جاانداختن فرهنگ سازمانی استفاده کرد.
چه در دوران همه گیری کرونا و چه پس از آن، ما شاهد کاهش حضور فیزیکی کارکنان در محل کار و دورکار شدن بسیاری از افراد در سراسر جهان بوده و هستیم. البته این به آن معنا نیست که این کاهش حضور فیزیکی کارکنان باعث کم رنگ شدن اهمیت و جایگاه فرهنگ سازمانی شده یا موجب شده که تاثیرگذاری فرهنگ سازمانی بر کارکنان کمتر و ضعیف تر شود، چرا که یک فرهنگ سازمانی قوی و مستحکم حتی در صورت عدم حضور کارکنان در محل کار نیز در درون آنها جریان دارد و از راه دور هم می توان فرهنگ سازمانی را به کارکنان منتقل ساخت.
در واقع دورکار شدن کارکنان یا گسترش الگوهای کاری ترکیبی، این امکان را برای شرکت ها و سازمان ها به وجود آورده تا در تمام روزهای هفته و تمام ساعات شبانه روز پیام های تبلیغ کننده فرهنگ سازمانی را برای کارکنانشان ارسال کنند و از این طریق بر آنها تاثیرگذار باشند؛ حال آنکه قبل از همه گیری این انتقال پیام های فرهنگی و ارزشی، فقط به ساعات و روزهای حضور کارکنان در شرکت محدود می شد و بسیاری شرکت ها و سازمان ها برنامه و ایده ای برای تحت تاثیر قرار دادن همه روزه و دائمی کارکنانشان نداشتند.
با این همه، مدیران دیر یا زود درمی یابند که فقط با استفاده از روش های سنتی و شناخته شده برای ارتقای فرهنگ سازمانی نمی توان در این زمینه به موفقیت های حتمی دست یافت و ارزش های سازمانی را در سرتاسر سازمان رواج داد.
از سویی دیگر باید دانست که فرهنگ یک سازمان دارای اهمیتی حیاتی برای پیشبرد اهداف و آرمان های تعیین شده برای آن است و در نتیجه، لازم است سرمایه گذاری های بزرگی در خصوص ارتقای فرهنگ سازمانی صورت پذیرد تا به این ترتیب بستر مناسبی برای تحقق اهداف عالی و ارزشمند سازمان فراهم آید. این همان چیزی است که اغلب مدیران و رهبران کسب و کارها به آن اعتقاد راسخ دارند.
تحقیق مشترک محققان دانشگاه کلمبیا و دانشگاه دوک در سال 2023 نشان داده که 92 درصد مدیران عامل شرکت های مورد بررسی، معتقدند بهبود فرهنگ سازمانی به طور حتم باعث افزایش ارزش سهام شرکت ها و بهبود جایگاه اجتماعی آنها و همچنین افزایش سودآوری آنها خواهد شد.
این پیشرفت ها از طریق افزایش مشارکت کارکنان و ارتقای رضایت شغلی آنها و همچنین بهبود عملکرد مالی و فرآیندهای کاری شرکت ها تحقق پیدا می کند؛ همان طور که عدم سرمایه گذاری کافی در زمینه بهبود فرهنگ سازمانی و کم کاری در این زمینه می تواند پیامدهای منفی و زیانباری برای شرکت ها و سازمان ها داشته باشد و به پاشنه آشیل آنها تبدیل شود.
در این میان، فرصت هایی وجود دارند که معمولا از چشم مدیران مشتاق بهبود فرهنگ سازمانی دور می مانند و در زمینه ارتقای فرهنگ سازمانی به آنها توجه نمی شود. تمرکز رهبران سازمان ها و شرکت ها بر روی آنها می تواند اثرات مثبت فراوانی را به دنبال داشته باشد که در ادامه به سه مورد از این فرصت های طلایی برای تقویت فرهنگ سازمانی اشاره خواهد شد.
1- هوش مصنوعی می تواند به بهبود فرهنگ سازمانی کمک کند.
بعضی از کارشناسان بر این اعتقادند که ورود هوش مصنوعی و ماشین ها به سازمان ها باعث تنزل یافتن جایگاه فرهنگ سازمانی می شود و موجب خواهد شد تا صدای انسان ها در سازمان کمتر شنیده شود. حال آنکه واقعیت امر چیز دیگری است و تحقیقات انجام شده توسط موسسه تکنولوژی ماساچوست نشان داده که هوش مصنوعی می تواند به مدیران کمک کند تا کارکنان و مشتریان خود را بهتر بشناسند و به نحو مطلوب تری خواسته ها و انتظارات آنها را برآورده سازند.
سازمانی را در نظر بگیرید که در آنجا هر ساله چند تحقیق جامع و گسترده در خصوص میزان مشارکت کارکنان یا میزان رضایت مندی مشتریان انجام می شود. ناگفته پیداست که انجام چنین تحقیقات دامنه داری نیازمند نیروی انسانی و بودجه های هنگفتی است که تامین آن از عهده هر سازمانی ساخته نیست. اما در صورت ورود هوش مصنوعی و ماشین ها به این عرصه تمام این تحقیقات طی چند دقیقه و با کمترین هزینه انجام می شود.
در واقع، هوش مصنوعی می تواند به سازمان ها و شرکت ها در زمینه تحلیل افراد و رفتار کارکنان و مشتریان کمک کند.
2- خروج کارکنان از سازمان را به فرصتی برای بهبود فرهنگ سازمانی تبدیل کنید.
اگرچه استعفای کارکنان و خروج آنها از شرکت پدیده خوشایند و مطلوبی به حساب نمی آید و تا آنجا که ممکن است باید از آن جلوگیری کرد، اما باید دانست که این موضوع یکی از واقعیت های گریزناپذیر دنیای کسب و کار به حساب می آید و هر مدیری باید برای مدیریت درست و اصولی آن طرح و برنامه داشته باشد.
با این همه باید دانست که خروج کارکنان از یک سازمان می تواند فرصتی را به وجود آورد تا فرهنگ سازمانی و ارزش های مورد نظر خود را بهبود بخشیده و ارتقا دهد، چرا که مدیران می توانند پس از خروج کارکنانی که ممکن است با فرهنگ سازمانی حاکم بر آنجا هماهنگی و همدلی نداشته اند نیروهای جدیدی را جذب کنند که همسویی بیشتری با فرهنگ سازمانی و ارزش های جاری در آن داشته باشند.
در این حالت خروج تعدادی از کارکنان از شرکت نه تنها نباید باعث نگرانی و هراس مدیران شود، بلکه فرصتی ارزشمند و عالی برای پیاده سازی فرهنگ سازمانی و نهادینه سازی ارزش های سازمانی در اختیار آنها قرار خواهد داد.
علاوه بر این، با خروج داوطلبانه و صلح آمیز کارکنان از یک شرکت یا سازمان این احتمال وجود دارد که آنها به سفیران و مبلغان فرهنگ سازمان قبلی شان تبدیل شوند و پس از حضور در سازمان جدیدشان ارزش هایی را تبلیغ کنند که در شرکت قبلی شان جریان داشته و در آنها نهادینه شده بود. این یک شیوه شناساندن شرکت ها به دیگران و جامعه محسوب می شود.
3-از دورکاری کارکنان باید به عنوان فرصتی برای جاانداختن فرهنگ سازمانی استفاده کرد.
چه در دوران همه گیری کرونا و چه پس از آن، ما شاهد کاهش حضور فیزیکی کارکنان در محل کار و دورکار شدن بسیاری از افراد در سراسر جهان بوده و هستیم. البته این به آن معنا نیست که این کاهش حضور فیزیکی کارکنان باعث کم رنگ شدن اهمیت و جایگاه فرهنگ سازمانی شده یا موجب شده که تاثیرگذاری فرهنگ سازمانی بر کارکنان کمتر و ضعیف تر شود، چرا که یک فرهنگ سازمانی قوی و مستحکم حتی در صورت عدم حضور کارکنان در محل کار نیز در درون آنها جریان دارد و از راه دور هم می توان فرهنگ سازمانی را به کارکنان منتقل ساخت.
در واقع دورکار شدن کارکنان یا گسترش الگوهای کاری ترکیبی، این امکان را برای شرکت ها و سازمان ها به وجود آورده تا در تمام روزهای هفته و تمام ساعات شبانه روز پیام های تبلیغ کننده فرهنگ سازمانی را برای کارکنانشان ارسال کنند و از این طریق بر آنها تاثیرگذار باشند؛ حال آنکه قبل از همه گیری این انتقال پیام های فرهنگی و ارزشی، فقط به ساعات و روزهای حضور کارکنان در شرکت محدود می شد و بسیاری شرکت ها و سازمان ها برنامه و ایده ای برای تحت تاثیر قرار دادن همه روزه و دائمی کارکنانشان نداشتند.
مرجع : دنیای اقتصاد
