30 سال با شاتلهاي ناسا
«راجر لانيوس» از کارمندان ارشد پروازهاي انساني موزه ملي هوا و فضاي اسميتسونيان مي گويد: به طور قطع اکنون زمان آن فرا رسيده است تا اين فضاپيماها با احترام و به شايستگي بازنشسته شوند آنها به خوبي خدمت کرده اند اما اکنون فرسوده شده اند و زمان جايگزيني آنها فرا رسيده است.
با توجه به پايان قريب الوقوع دوره فعاليت شاتل هاي ناسا نشريه ان بي سي نگاهي به گذشته داشته و با بررسي 30 سال فعاليت شاتل هاي ناسا گزارشي را از خاطره انگيزترين لحظات به جا مانده از ماموريت شاتل هاي ناسا منتشر کرده است.
سال 1972: برنامه شاتل مورد تاييد قرار گرفت
با رو به پايان گذاشتن برنامه ماه آپولو، ريچارد نيکسون در ملاقاتي با جيمز فلچر رئيس ناسا در تاريخ 5 ژانويه 1972 موافقت خود را با برنامه اي که در آن زمان سيستم حمل و نقل فضايي خوانده مي شد ، اعلام کرد. قرار بود طي اين برنامه وسايل نقليه فضايي با توانايي حرکت سريع ميان زمين و مدار يا همان شاتل ها ساخته شوند. مشکلات تکنيکي از قبيل ساخت سيستمي که بتواند وسيله نقليه بالداري را به مدار زمين پرتاب کند، فرود اين وسيله نقليه مانند يک هواپيما بر روي فرودگاه، ساخت لايه محافظتي حرارتي و ديگر موارد مراحلي بودند که براي قابل استفاده بودن و استفاده مکرر از شاتلها بر سر راه ناسا قرار داشت.
سال 1981: اولين پرواز مداري شاتل ها انجام مي گيرد
ساعت 7 بامداد روز 12 آوريل سال 1981 فضانوردان «جان يانگ» و «باب کريپن» به همراه شاتل فضايي کلمبيا از پايگاه فضايي کندي ناسا به منظور انجام اولين پرواز مداري به فضا فرستاده شدند. به گفته لانيوس پس از 6 سال منفعل بودن آمريکا در پروازهاي فضايي، ناسا به همراه شاتل هايش بازگشتي کاملا متفاوت داشت، وسايل نقليه اي که بيشتر به هواپيما شباهت داشتند تا راکت هاي فضايي و از قابليت استفاده مجدد برخوردار بودند.
سال 1982: اولين ماموريت عملياتي انجام مي گيرد
در اين سال شاتل کلمبيا به همراه سرنشينانش دو ماهواره ارتباطاتي را به مدار انتقال داد. اين ماموريت از 11 نوامبر 1982 آغاز شده و در 16 نوامبر به پايان رسيد.
سال 1983: فضا در دسترس همه قرار مي گيرد
زماني که در 18 ژوئن 1983 شاتل چلنجر به فضا پرتاب شد ، «سلي رايد» اولين فضانورد زن را به همراه خود برد. دو ماه پس از آن در 30 آگوست همان سال «گويون بلوفورد» به اولين آفريقايي- آمريکايي در فضا تبديل شد به اين شکل فضانوردان در ميان قشرهاي متنوعي پراکنده شدند که اين تنوع به لايه هاي بين المللي نيز نفوذ کرد.
سال 1984: اولين راهپيمايي فضايي بدون محدوديت انجام مي گيرد
«بروس مک کندلز» به همراه «رابرت استوارت» در فوريه سال 1984 بدون استفاده از هرنوع طناب نجات يا هدايت کننده اي، خارج از شاتل چلنجر در فضا معلق شده و به اولين قمرهاي مصنوعي انساني تاريخ تبديل شدند.
سال 1986: سال سياه انفجار چلنجر
28 ژانويه سال سياه 1986 تمامي هفت سرنشين شاتل فضايي چلنجر ، زماني که شاتل 73 ثانيه پس از بلند شدن از پايگاه فضايي کندي منفجر شد، جان خود را از دست دادند. در صورتي که اين حادثه دردناک نقطه قوتي نيز داشته، اين نقطه مي تواند درک ناسا از توانايي ها و ناتوانايي هاي شاتل هايش باشد. پس از اين حادثه تلخ ناسا تغييرات زيادي را در سيستم شاتل هايش به وجود آورد و بسياري از قطعات از جمله تقويت کننده راکت را در آنها جايگزين کرد.
سال 1989: ماهواره ها با اهداف علمي در مدار قرار مي گيرند
برنامه شاتل هاي ناسا به تدريج منجر به مستقر شدن ماهواره ها و فضاپيماهاي متعددي با هدف انجام مطالعات علمي در مدار زمين شد ، از مهمترين پديده ها در اين دوره پرتاب کاوشگر ماژلان ونوس از شاتل آتلانتيس در چهارم مي 1989 و کاوشگر سياره مشتري گاليله در 18 اکتبر همان سال بوده است. کاوشگر ماژلان در سال 1994 با اتمسفر سياره زهره برخورد کرد و کاوشگر گاليله در سال 2003 در اتمسفر مشتري متلاشي شد.
سال 1990: هابل به فضا مي رود
پس از سال ها برنامه ريزي شاتل فضايي ديسکاوري در تاريخ 24 آوريل سال 1990 تلسکوپ فضايي هابل را به همراه خود به فضا برد و آن را در مدار زمين مستقر کرد. طي 20 سال گذشته چندين ماموريت تعميراتي به سوي اين تلسکوپ انجام گرفته است که آخرين آن در سال 2009 بوده و طي آن هابل به ابزاري در سطح جهاني تبديل شد که خدمات علمي آن براي چند صد سال آينده فراموش نخواهند شد.
سال 1995: آتلانتيس به ديدار «مير» مي رود
تصميم به مشارکت با روس ها پس از جنگ سرد در دهه 1990 پديده اي مهم بود که در راستاي آن در ژوئن 1995 شاتل آتلانتيس براي اولين بار در ايستگاه فضايي مير پهلو گرفت. سه سال بعدي برنامه مير - شاتل 11 پرواز شاتل و حضور هفت فضانورد آمريکايي در ايستگاه مير را به همراه داشت.
سال 1998: اولين ديدار با ايستگاه فضايي بين المللي
مشارکتهاي بين المللي براي ساخت ايستگاه بين المللي فضايي ادامه پيدا کرد و شاتلها ده ها پرواز را به منظور انتقال اتاقکها، تجهيزات و نيروي انساني به سوي اين لابراتورا مدارگرد انجام دادند. زماني که شاتل انديور در دسامبر سال 1998 اتاقک «يونيتي» را به ايستگاه انتقال داده و آن را به اتاقک «زاريا» اتصال داد، سرهم بندي قطعات ايستگاه در حال انجام بود.
سال هاي 2003 تا 2005: سال هاي مصيبت و جبران
دومين فاجعه برنامه شالهاي ناسا با متلاشي شدن شاتل کلمبيا در اول فوريه سال 2003 به خود شکل گرفت. ناسا براي بازبيني اين فاجعه و ترميم اختلالي که منجر به وقوع اين حادثه شده بود، يک سال و نيم زمان صرف کرد. با پرتاب شاتل ديسکاوري در 26 جولاي سال 2005 پروازهاي شاتل هاي ناسا از سر گرفته شدند. زماني که طي اين پرتاب قطعه اي بسيار ريز از شاتل جدا شد، ناسا براي يک سال ديگر پرواز شاتل ها را به تعويق انداخت. ديسکاوري پس از اينکه مطالعات ناسا براي اطمينان حاصل کردن از ايمني شاتل ها به پايان رسيد، دومين پرواز احياي برنامه شاتلها را در سال 2006 انجام داد.
سال 2007: حضور اولين معلم در فضا
«بابارا مورگن» در آگوست سال 2007 به اولين معلمي تبديل شد که تا به حال در فضا حضور داشته است. وي جايگزين فضانورد معلم «کريستا مک آليف» بود که در سانحه چلنجر جان خود را از دست داده بود. مورگن طي سفرش به فضا گفت: من از زمان وقوع حادثه چلنجر هر روز به کريستا و ديگر سرنشينان چلنجر فکر مي کنم. اميدوارم آنها بدانند که اينجا در کنار ما و در قلب ما هستند.
مهر
