مناسب سازی بهترین هدیه به معلولان

امسال روز جهانی معلولین یعنی 12 آذر ماه را در حالی گرامی می داریم که هنوز نتوانسته ایم فضای مناسب تردد را در شهر تهران برای آنها تدارک ببینیم! شهری نزدیک به 700 کیلومتر مربع که بیش از 10 هزار کیلومتر معبر بالای شش متر در سطح شهر و حدود 150 ایستگاه مترو و بیش از صدها ایستگاه تاکسی و اتوبوس و بی آرتی و ون و...دارد، قادر نیست به طور مناسب برای شهروندان دارای معلولیت شرایط لازم برای تردد آنها را فراهم کند!

زهرا نژاد بهرام در ادامه این مطلب اضافه میکند این مهم نه تنها در تهران بلکه در بقیه شهرهای کشور نیز قابل مشاهده است، بی توجهی به مساله تردد افراد دارای معلولیت به امری عادی در روند مدیریتی مبدل شده در حالی که این گروه از شهروندان همچون دیگران دارای حقوق شهروندی هستند. به نظر می رسد مساله گرامیداشت روز معلول همچون سال های گذشته با گفتاردرمانی شکل گرفته است! عدم اجرای قانون به ویژه قانون 1383 حمایت از معلولین در کنار مصوبه های شورای شهر تهران در کنار محدودیت منابع و عدم توجه به استانداردهای عمومی برای معلولین در سطح شهر اصلی ترین مسائل است.

مواردی چون ناکافی بودن تعداد خودروهای خاص آنها و زمین گیر شدن برخی از آنها به دلیل هزینه های بالا فقط قادر است تعداد معدودی از آنها را پوشش دهد! در این میان خودروهای حمل و نقل عمومی نیز بدون داشتن امکانات لازم ظرفیت ارایه خدمات به شهروندان دارای معلولیت را ندارند. و عملا امکان تردد شهری برای معلولان مبدل به امری طاقت فرسا شده است. ظاهرا، شهرها مختص انسان های سالم شده و هر کس بنا به هردلیل بلندمدت و کوتاه مدت دچار مشکلات فیزیکی بشود، اجازه تردد در شهر را ندارد.

البته نه به صورت قانونی بلکه به صورت عینی، چون امکانات لازم برای تردد این افراد فراهم نیست. شهری که باید متعلق به همه شهروندان فارغ از سن و جنس و سلامت فیزیکی و... باشد به افراد سالم و بالغ تعلق گرفته و اما! هزینه های شهر بر همه شهروندان تحمیل می شود. این تصویر از شهر یقینا نه به عدالت نزدیک است به شرط انصاف!
لذا بهترین هدیه به معلولین در این روز برگزاری مراسم و سخنرانی و... نیست بلکه آماده سازی شهر برای حضور آنها به عنوان شهروندانی است که بر اثر حادثه ای یا مشکلی... دچار معلولیت شده اند! براساس گزارش های جهانی، در هر جامعه ای حدود 10 درصد افراد دچار انواع معلولیت هستند و جوامع برای رعایت حقوق همه شهروندان مکلف به ارایه خدمات و مناسب سازی شهری برای تردد آنها هستند!
نقص برنامه ریز کالبدی در کنار کم توجهی مدیریتی؛ به انضمام عدم تخصص کافی مجریان در رعایت فضاهای عمومی مناسب اعم از پیاده روها تا محل عبور از خیابان در کنار رمپ هایی که غیر استاندارد هستند و... جملگی بیانگر نادیده انگاری افراد دارای معلولیت در شهر است. در سال 1386 مصوبه شورای تهران گامی بلند در این عرصه بود اما ناتوانی در اجرا صرفا منجر به ایجاد تشکیلاتی نظیر ستاد مناسب سازی در معاونت شهرسازی شد.

با روی کار آمدن شورای پنجم و تمرکز اعضا بر مساله معلولین و حل مشکلات آنها با همکاری شهردار وقت آقای حناچی که پیش از آن معاونت شهرسازی شهرداری را برعهده داشت و رییس ستاد مناسب سازی شهر تهران بود! گامی بلند در آماده سازی شهر برای معلولین برداشته شد! اقدام کم نظیر و موثر وی در به کارگیری دو مشاور زن و مرد دارای معلولیت برای هریک از 5 معاونت اصلی و اجرایی یعنی عمران، حمل و نقل، اجتماعی، خدمات شهری و شهرسازی جهت نظارت بر کلیه پروژه های شهری در قالب مناسب سازی نقطه عطفی برای آماده سازی شهری بود! این رویکرد منجر به افتتاح پروژه ها در صورت مناسب سازی گردید و همچنین در پی جلسات منظم و موثر ستاد مناسب سازی نقشه آن لاین ایستگاه های شهری مناسب سازی شده در خطوط حمل و نقل عمومی به این افراد ارایه گردید.
همچنین استانداردهای لازم از سوی سازمان استاندارد مورد تایید قرار گرفت و رویکردی همه جانبه در مجموعه مدیریت شهری از سوی مدیران، کارشناسان، مجریان و پیمانکاران نسبت به مناسب سازی شهری مورد توجه قرار گرفت و کارنامه شورای پنجم را منور به نور این گروه از شهروندان نمود! تلاشی که نیازمند تداوم و همراهی همه بخش های مدیریت شهری است!
خبر خوب برگزاری امتحان استخدامی برای افراد دارای معلولیت در هفته گذشته بیانگر اقدامی موثر است که نیازمند عزمی جدی از سوی همه بخش های حاکمیتی است! کشوری که هشت سال جنگ تحمیلی را طی کرده و یقینا تعداد زیادی جانباز را در خود جای داده، رقم استاندارد همه جوامع برای داشتن افراددارای معلولیت در آن بیشتر است.
لذا این مهم نه تنها تکلیفی اجتماعی که تعهدی جدی به کسانی است که جان خود را برای امنیت و رفاه این کشور هزینه کرده اند! امید است مسوولان مدیریت شهری با تکیه به رویکردهای برنامه سوم توسعه شهر تهران در این خصوص اقداماتی عاجل و جدی را به انجام رسانند.