سواد ر سانه ای برای کاهش آسیب های فضای مجازی
کودکان و نوجوانان را در فضای مجازی تنها نگذارید
هرچقدر که پدرها و مادرها در تربیت و مراقبت از فرزندان خود کوشا باشند، بازهم آسیب هایی دانش آنان را تهدید می کند. بعضا این آسیب ها ناخودآگاه به فضای مدرسه هم کشیده می شود مانند استفاده بدون نظارت دانش آموزان از فضای مجازی که این روزها یکی از نگرانی های والدین و مسئولان آموزشی است.
در برنامه نماد، بعد از شناسایی وضعیت آسیب های اجتماعی در بین دانش آموزان مدارس مناطق و استان ها نسبت به توانمندسازی آنها اقدام می شود. وی افزود: در طرح نماد، دانش آموزان در معرض خطر و البته با اولویت مناطق پرخطر، شناسایی و توسط اعضای ائتلاف راهنمایی خواهند شد. اعضای ائتلاف نماد شامل 14 دستگاه است ازجمله وزارت کشور، سازمان برنامه و بودجه، وزارت آموزش و پرورش، بهزیستی، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و... که باید در رفع آسیب های اجتماعی در نقاط پرخطری که آموزش و پرورش آن را پیش بینی کرده، همکاری کنند.به گفته معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، برنامه فراگیر معاونت پرورشی و فرهنگی بر پایه اهدافی از جمله ایمان، امید، نشاط و خردورزی در همه مدارس در حال برگزاری است.
می دانیم که فقط تعدادی از این تولیدات مجوز فرهنگی دارند و تعدادی هم در فضای مجازی در دسترس عموم قرار دارند ولی هیچ نظارتی بر آنها نمی شود. بخش بعدی، کتاب ها، مجلات و محصولات نوشتاری است که دانش آموزان از آن استفاده می کنند. موضوع دیگر، موسیقی است. نوجوانان غالبا مخاطب موسیقی هستند. این موارد مبادی ورودی فضای فکری، ذهنی و تربیتی دانش آموزان را تشکیل می دهد.
وی درباره گروه های تاثیرگذار بر انتخاب محصولات فرهنگی از سوی دانش آموزان گفت: خانواده ها تاثیر بسزایی در تربیت دانش آموزان دارند، همچنین همراهی دانش آموزان با یکدیگر یعنی گروه های همسالی که در مدارس یا در مکان های بازی و ورزشی شکل می گیرد و طبیعتا مدیران، معلمان و عوامل مدرسه که با بچه ها در ارتباط هستند، بسیار بر نوع محصولات فرهنگی مورد استفاده دانش آموزان موثر است. باقرزاده افزود: بیشترین آسیبی که در بحث تربیتی دانش آموزان وجود دارد و نگران کننده است، فضای مجازی است.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در این باره توضیح داد: توصیه ما برای اینکه دانش آموزان از آسیب های ناشی از فضای مجازی دور شوند، بالا بردن سطح سواد رسانه ای آنهاست. در این مدیریت باید علاوه بر دانش آموزان، اولیا و معلمان هم توانمند شوند . وی با تاکید بر اینکه نباید دانش آموزان را در فضای مجازی تنها گذاشت، گفت: مهم ترین موضوعی که در ارتباط با فضای مجازی همه را نگران کرده و البته نگران کننده هم هست این است که ما کودکان و نوجوانان مان را در فضای مجازی تنها می گذاریم و آنها به راحتی به همه فضاها و مصارف فرهنگی و غیرفرهنگی دسترسی دارند.
توصیه هایی که به مربیان، معلمان و والدین داریم این است که نباید کودکان و نوجوانان مان را در فضای مجازی تنها بگذاریم. ما باید آنها را همراهی کنیم. این همراهی نظارت ما را برای ارزیابی دقیق تر نسبت به مصارف فرهنگی بالا خواهد برد. همچنین این اطمینان را به دانش آموزان، کودکان و نوجوانان می دهد که به هر حال بزرگ ترها همراه آنها هستند. این نظارت موجب می شود اگر دانش آموز سوالی داشت یا دچار عارضه ای شد، او را راهنمایی کنند. وی افزود: وظایف دستگاه هاست که در این زمینه نظارت کنند اما وظایف تربیتی بر عهده خانواده، مدیر و معلم مدرسه است. باز هم تاکید می کنم که کودکان و نوجوانان را در فضای مجازی تنها نگذاریم بلکه آنها را همراهی کنیم، بدین شکل که نه منع صد درصدی داشته باشیم تا آنها از مزایای فضای مجازی دور شوند و نه صددرصد آنها را رها کنیم.
باقرزاده افزود: در حال حاضر چیزی حدود 30 هزار مربی یا معاون پرورشی در مدارس کم داریم. تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان در حوزه امور تربیتی، در هر سال، حداکثر هزار نفر است. ما هم توانستیم همین تعداد نیروی پرورشی به مدارس اضافه کنیم ولی کمبود نیرو باید با آزمون استخدامی ماده 28 انجام شود که اکنون برای جذب بیشتر در حال رایزنی با سازمان امور استخدامی کشور هستیم.
به گفته باقرزاده قرار است مجوز جذب حدود 15 هزار مربی پرورشی و 4 هزار مربی تربیت بدنی و مشاور سلامت، از طریق سازمان امور استخدامی صادر شود. وی خاطرنشان کرد: به محض آماده شدن دفترچه آزمون استخدامی، اخبار آن اطلاع رسانی خواهد شد. وی در این زمینه که برخی از معلمان پرورشی مسئولیت های دیگری مانند معاونت در مدرسه دارند، گفت: در مدارس غیردولتی ممکن است یک نفر، کار دو نفر را انجام دهد، به همین خاطر ما از مدارس غیردولتی خواسته ایم، فعالیت مشاور و مربی پرورشی تخصصی در چهارچوب شرح وظایف تعریف شده باشد. در مدارس دولتی هم ممکن است در اوایل سال تحصیلی از مربیان و معلمان پرورشی به عنوان معلم استفاده شود اما بعد از ترمیم نیروی انسانی و جایگزینی معلم های تخصصی، مربی یا معاون پرورشی باید در حوزه تخصصی پرورشی وظایف خود را انجام دهد.
علاوه بر این، طرح سلامت جسمانی معاونت تربیت بدنی هم وجود دارد. همین طور، نظام مراقبت از دانش آموزان در برابر آسیب های اجتماعی را داریم که به عنوان یک طرح فراگیر در مدارس سراسر کشور در حال اجراست. موضوع نیمرخ روانی اجتماعی همه افراد را هم داریم که تاثیر زیست بوم جدید کودکان و نوجوانان را کاملا بر ما نمایان می کند.
معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه خارج از آموزش و پرورش هم تحقیقاتی انجام شده است که معمولا این معاونت از نتایج آنها استفاده می کند، گفت: همه این اطلاعات پایه تغییرات آموزش هایی است که در دانشگاه فرهنگیان و همین طور در مرکز توانمندسازی نیروی انسانی آموزش و پرورش ارائه می شود. این داده ها، سرفصل هایی برای آشنایی مربیان و معلمان ما با زیست بوم جدید کودکان و نوجوانان است.
همه اینها کمک می کند با شناخت ویژگی های هر نسل، نسبت به آموزش و تربیت آنها اهتمام بهتری داشته باشیم.
باقرزاده افزود: اینکه آیا این تغییرات به شکاف نسلی منجر شده یا نه، مورد اتفاق نظر کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت نیست؛ زیرا عده ای نظرشان این است که شکاف وجود دارد و عمیق است، عده ای هم می گویند این تغییرات طبیعی است و نمی توان از آن به عنوان شکاف یاد کرد بلکه باید با طراحی و اجرای برنامه های متناسب با نیاز روز دانش آموزان، ارتباط فرهنگی، تمدنی، دینی و ملی را با بچه ها نگه داشت و این ارتباط را تقویت کرد.
همینطور باید به طور مستمر تمامی آداب، رسوم، تمدن و هویت مذهبی و دینی را به نسل جدید هم انتقال داد.
وی با تاکید بر اینکه ابزار و محتوا را باید متناسب با نیاز روز بچه ها تنظیم کرد، گفت: این شیوه در معاونت پرورشی و تربیتی دنبال می شود. با بررسی سوالات بچه ها در حوزه های مختلف سعی می کنیم مربیان و معلمان مان را نسبت به پاسخگویی به آن سوالات و برقراری ارتباط مستمر با بچه ها تشویق کنیم.
اجرای دو طرح برای توانمندسازی دانش آموزان در برابر آسیب های اجتماعی
اصغر باقرزاده، معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در گفت و گو با «ایران» در این باره گفت: معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش دو برنامه اصلی برای کاهش آسیب های اجتماعی دارد؛ «برنامه نماد» و «برنامه فراگیر پرورشی و فرهنگی مدارس».در برنامه نماد، بعد از شناسایی وضعیت آسیب های اجتماعی در بین دانش آموزان مدارس مناطق و استان ها نسبت به توانمندسازی آنها اقدام می شود. وی افزود: در طرح نماد، دانش آموزان در معرض خطر و البته با اولویت مناطق پرخطر، شناسایی و توسط اعضای ائتلاف راهنمایی خواهند شد. اعضای ائتلاف نماد شامل 14 دستگاه است ازجمله وزارت کشور، سازمان برنامه و بودجه، وزارت آموزش و پرورش، بهزیستی، نیروی انتظامی، قوه قضائیه و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و... که باید در رفع آسیب های اجتماعی در نقاط پرخطری که آموزش و پرورش آن را پیش بینی کرده، همکاری کنند.به گفته معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، برنامه فراگیر معاونت پرورشی و فرهنگی بر پایه اهدافی از جمله ایمان، امید، نشاط و خردورزی در همه مدارس در حال برگزاری است.
کودکان و نوجوانان را در فضای مجازی تنها نگذارید
باقرزاده گفت: بیشترین مصارف فرهنگی دانش آموزان و درواقع کودکان و نوجوانان، فضای مجازی شامل همه قالب های فضای مجازی ازجمله شبکه های اجتماعی، شبکه های خبری یا رسانه های مختلف دیداری و شنیداری است. بخش دیگر، انیمیشن ها، فیلم های سینمایی و سریال هایی است که عمدتا خارجی و حاوی عناصر فرهنگی همان کشورهاست.می دانیم که فقط تعدادی از این تولیدات مجوز فرهنگی دارند و تعدادی هم در فضای مجازی در دسترس عموم قرار دارند ولی هیچ نظارتی بر آنها نمی شود. بخش بعدی، کتاب ها، مجلات و محصولات نوشتاری است که دانش آموزان از آن استفاده می کنند. موضوع دیگر، موسیقی است. نوجوانان غالبا مخاطب موسیقی هستند. این موارد مبادی ورودی فضای فکری، ذهنی و تربیتی دانش آموزان را تشکیل می دهد.
وی درباره گروه های تاثیرگذار بر انتخاب محصولات فرهنگی از سوی دانش آموزان گفت: خانواده ها تاثیر بسزایی در تربیت دانش آموزان دارند، همچنین همراهی دانش آموزان با یکدیگر یعنی گروه های همسالی که در مدارس یا در مکان های بازی و ورزشی شکل می گیرد و طبیعتا مدیران، معلمان و عوامل مدرسه که با بچه ها در ارتباط هستند، بسیار بر نوع محصولات فرهنگی مورد استفاده دانش آموزان موثر است. باقرزاده افزود: بیشترین آسیبی که در بحث تربیتی دانش آموزان وجود دارد و نگران کننده است، فضای مجازی است.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش در این باره توضیح داد: توصیه ما برای اینکه دانش آموزان از آسیب های ناشی از فضای مجازی دور شوند، بالا بردن سطح سواد رسانه ای آنهاست. در این مدیریت باید علاوه بر دانش آموزان، اولیا و معلمان هم توانمند شوند . وی با تاکید بر اینکه نباید دانش آموزان را در فضای مجازی تنها گذاشت، گفت: مهم ترین موضوعی که در ارتباط با فضای مجازی همه را نگران کرده و البته نگران کننده هم هست این است که ما کودکان و نوجوانان مان را در فضای مجازی تنها می گذاریم و آنها به راحتی به همه فضاها و مصارف فرهنگی و غیرفرهنگی دسترسی دارند.
توصیه هایی که به مربیان، معلمان و والدین داریم این است که نباید کودکان و نوجوانان مان را در فضای مجازی تنها بگذاریم. ما باید آنها را همراهی کنیم. این همراهی نظارت ما را برای ارزیابی دقیق تر نسبت به مصارف فرهنگی بالا خواهد برد. همچنین این اطمینان را به دانش آموزان، کودکان و نوجوانان می دهد که به هر حال بزرگ ترها همراه آنها هستند. این نظارت موجب می شود اگر دانش آموز سوالی داشت یا دچار عارضه ای شد، او را راهنمایی کنند. وی افزود: وظایف دستگاه هاست که در این زمینه نظارت کنند اما وظایف تربیتی بر عهده خانواده، مدیر و معلم مدرسه است. باز هم تاکید می کنم که کودکان و نوجوانان را در فضای مجازی تنها نگذاریم بلکه آنها را همراهی کنیم، بدین شکل که نه منع صد درصدی داشته باشیم تا آنها از مزایای فضای مجازی دور شوند و نه صددرصد آنها را رها کنیم.
کمبود نیروی پرورشی از طریق آزمون استخدامی رفع می شود
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش درباره تامین نیروی پرورشی و به کارگیری نیروهای جدید، گفت: هر مدرسه باید یک مربی پرورشی داشته باشد، اما در مدارس پرجمعیت باید علاوه بر مربی پرورشی، یک معاون پرورشی بر اساس قانون احیای معاونت پرورشی و تربیت بدنی وزارت آموزش و پرورش در نظر گرفته شود.باقرزاده افزود: در حال حاضر چیزی حدود 30 هزار مربی یا معاون پرورشی در مدارس کم داریم. تعداد فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان در حوزه امور تربیتی، در هر سال، حداکثر هزار نفر است. ما هم توانستیم همین تعداد نیروی پرورشی به مدارس اضافه کنیم ولی کمبود نیرو باید با آزمون استخدامی ماده 28 انجام شود که اکنون برای جذب بیشتر در حال رایزنی با سازمان امور استخدامی کشور هستیم.
به گفته باقرزاده قرار است مجوز جذب حدود 15 هزار مربی پرورشی و 4 هزار مربی تربیت بدنی و مشاور سلامت، از طریق سازمان امور استخدامی صادر شود. وی خاطرنشان کرد: به محض آماده شدن دفترچه آزمون استخدامی، اخبار آن اطلاع رسانی خواهد شد. وی در این زمینه که برخی از معلمان پرورشی مسئولیت های دیگری مانند معاونت در مدرسه دارند، گفت: در مدارس غیردولتی ممکن است یک نفر، کار دو نفر را انجام دهد، به همین خاطر ما از مدارس غیردولتی خواسته ایم، فعالیت مشاور و مربی پرورشی تخصصی در چهارچوب شرح وظایف تعریف شده باشد. در مدارس دولتی هم ممکن است در اوایل سال تحصیلی از مربیان و معلمان پرورشی به عنوان معلم استفاده شود اما بعد از ترمیم نیروی انسانی و جایگزینی معلم های تخصصی، مربی یا معاون پرورشی باید در حوزه تخصصی پرورشی وظایف خود را انجام دهد.
آموزش باید متناسب با نیازهای هر نسل از دانش آموزان باشد
باقرزاده با اشاره به اینکه آموزش و پرورش با اجرای چندین برنامه وضعیت نسل جدید و کودک نوجوان را رصد می کند، توضیح داد: تفاوت نسل ها فقط نظر ما نیست، نظر همه متخصصان کودک و نوجوان در داخل و خارج از کشور است که تفاوت های فرهنگی، آداب، رسوم و موارد اجتماعی و اخلاقی در هر نسلی نسبت به نسل گذشته در حال تغییر است. این هم به دلیل مصارف فرهنگی و تربیتی این گروه سنی است که عمدتا از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نشات می گیرد. یکی از اقدامات پژوهشی در این زمینه، برنامه رغبت و توانایی است که برای دانش آموزان کلاس نهم انجام می شود و در خصوص هدایت تحصیلی و شغلی آنهاست.وی افزود: یک طرح دیگر، طرح شهاب در سمپاد است.علاوه بر این، طرح سلامت جسمانی معاونت تربیت بدنی هم وجود دارد. همین طور، نظام مراقبت از دانش آموزان در برابر آسیب های اجتماعی را داریم که به عنوان یک طرح فراگیر در مدارس سراسر کشور در حال اجراست. موضوع نیمرخ روانی اجتماعی همه افراد را هم داریم که تاثیر زیست بوم جدید کودکان و نوجوانان را کاملا بر ما نمایان می کند.
معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه خارج از آموزش و پرورش هم تحقیقاتی انجام شده است که معمولا این معاونت از نتایج آنها استفاده می کند، گفت: همه این اطلاعات پایه تغییرات آموزش هایی است که در دانشگاه فرهنگیان و همین طور در مرکز توانمندسازی نیروی انسانی آموزش و پرورش ارائه می شود. این داده ها، سرفصل هایی برای آشنایی مربیان و معلمان ما با زیست بوم جدید کودکان و نوجوانان است.
همه اینها کمک می کند با شناخت ویژگی های هر نسل، نسبت به آموزش و تربیت آنها اهتمام بهتری داشته باشیم.
باقرزاده افزود: اینکه آیا این تغییرات به شکاف نسلی منجر شده یا نه، مورد اتفاق نظر کارشناسان حوزه تعلیم و تربیت نیست؛ زیرا عده ای نظرشان این است که شکاف وجود دارد و عمیق است، عده ای هم می گویند این تغییرات طبیعی است و نمی توان از آن به عنوان شکاف یاد کرد بلکه باید با طراحی و اجرای برنامه های متناسب با نیاز روز دانش آموزان، ارتباط فرهنگی، تمدنی، دینی و ملی را با بچه ها نگه داشت و این ارتباط را تقویت کرد.
همینطور باید به طور مستمر تمامی آداب، رسوم، تمدن و هویت مذهبی و دینی را به نسل جدید هم انتقال داد.
وی با تاکید بر اینکه ابزار و محتوا را باید متناسب با نیاز روز بچه ها تنظیم کرد، گفت: این شیوه در معاونت پرورشی و تربیتی دنبال می شود. با بررسی سوالات بچه ها در حوزه های مختلف سعی می کنیم مربیان و معلمان مان را نسبت به پاسخگویی به آن سوالات و برقراری ارتباط مستمر با بچه ها تشویق کنیم.
