12 آذر روز معلولان در تقویم است.

سید حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران در گفتگویی بمناسبت روز معلولین اظهار داشت 12 آذر روز معلولان در تقویم است. یکی از اقدامات خوبی که در کشور انجام شده، تصویب قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت است. این قانون یکبار سال 83 تصویب شد و با بازنگری، سال 96 مجدد در مجلس تصویب شد. یکی از مواد آن به صراحت به مناسب سازی محیط برای حضور افراد دارای معلولیت در جامعه اشاره دارد. البته یک فصل آن مربوط به مناسب سازی و دسترسی پذیری است. با توجه به شعاری هم که امسال در حوزه معلولیت انتخاب شد که دقیقا در آن تمرکز اصلی روی دسترسی پذیری است؛ باور توانمندی‌ها نویدبخش دنیای دسترسی پذیر.

اما بخشی از این توانمندی‌ها به واسطه این است که افراد بتوانند در جامعه حضور پیدا کنند در فعالیت‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، آموزشی و غیره امکان حضور را داشته باشند. طبیعتا این امر مستلزم این است که ما در جامعه بستر را برای حضورشان فراهم کنیم. قانون این را تصویب کرده و تمام اماکن عمومی باید برای حضور افراد دارای معلولین متناسب با شرایطشان مناسب باشد.
اماکن ورزشی، آموزش و درمانی و درکل خدمات عمومی و محیط‌های اجتماعی، پارک، مسجد و خیلی جاهای دیگر. در این میان امکاناتی هم وزارت راه و شهرسازی باید برای حمل و نقل بین شهری، ریلی و هوایی برایشان فراهم کند که نیم بها باشد. حمل و نقل شهری باید برای این افراد رایگان باشد، اماکنی که ایجاد می‌شود باید برای معلول دسترسی پذیر باشد در غیر اینصورت نباید مجوز صادر شود.
در هر صورت به استناد همین قانون آیین‌نامه‌ای نوشته شده و یک دبیرخانه ملی در ایران تشکیل شده و معمولا هم معاون وزیر کشور ریاست آن را برعهده دارد و سازمان‌های مختلف در آن عضویت دارند اما به رغم همه تلاش‌هایی که انجام شد، شهر برای معلولین و اکثر محیط‌های عمومی برای معلولین مناسب سازی و دسترس پذیر نیست.

به تهران که سامانه‌ای گذاشتند نگاه نکنید درحالی که بسیاری از شهرها و روستاها هیچ امکانی برای معلولین برای مناسب سازی نیست و جاهایی هم که مناسب سازی انجام می‌شود بعضا به صورت استاندارد نیست.
رمپی که حتی آدم سالم هم روی آن مشکل دارد. باید قبول کنیم این افراد شرایط دشوارتری دارند و بسیاری از این اماکن مناسب سازی شده نیست و به رغم اینکه حتی در منشور حقوق شهروندی هم بندی برای مناسب سازی محیط‌های شهری برای معلولان پیش بینی شد ولی واقعیت این است که خیلی از این محیط‌ها برای افراد دارای معلولیت دسترس ناپذیر هستند. مطالبه‌گری نیست، نظارت نیست و اگر هست اثربخش نیست، ممکن است بودجه کافی نباشد یا دغدغه کافی ممکن است نداشته باشند.

دستگاه‌های مرجع صدور اماکن عمومی ممکن است سختگیری زیادی در حوزه مناسب سازی نکنند و همه اینها به رغم همه تلاش‌هایی که انجام شد شهر را برای این افراد نامناسب کرده ولی همه قوانین تاکید دارند که باید شهر را برای این افراد دسترس پذیر کنند و این حق این افراد است و کسی حق ندارد هیچ منتی هم بگذارد. ولی واقعیت این است که شهر نامناسب برای اجرای قانون مناسب است.
فروردین سال 82 نماینده ایران در برنامه‌ریزی 2012 معلولین بودم و یکی از مهم‌ترین استراتژی‌ها، دسترس‌پذیری کردن این افراد برای فعالیت در عرصه‌های اجتماعی و عمومی بود. واقعا محیط برای افراد دارای معلولیت آنگونه که قانون و آیین‌نامه نوشته، مناسب نیست و این دردی است که جامعه از آن رنج می‌برد و ما متاسفانه کار جدی در این حوزه انجام نداده‌ایم جز اینکه شعار بدهیم.
خیلی جاها صدای این افراد به گوش کسی نمی‌رسد و یک جایی هم اگر مطالبه‌گری می‌کنند، خیلی مواقع مطالبه‌گری‌شان را برنمی‌تابیم. از این رو به نظر می‌رسد مهم است که بتوانیم محیط را برای این افراد دسترس پذیر کنیم خودبه‌خود توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایشان باور خواهد شد ولی وقتی محیط دسترس پذیر نباشد و افراد به دشواری بتوانند در عرصه‌های اجتماعی حضور پیدا کنند و ایفای نقش کنند، طبیعتا آن توانمندی خیلی موضوعیتی نخواهد داشت.