در روایات شراب‌خواری بدتر است یا بی‌نمازی ؟
از یک نگاه نماز مهم‌ترین واجب دینی و در رأس همه آنها است. و از سوی دیگر، نوشیدن مشروبات الکلی در شرایع آسمانی حرام شمرده شده،[1] و آثار مخرب میگساری بر دانشمندان امروز نیز پشیده نیست.
اما از این نگاه میتوان گناه نوشیدن مشروبات الکلی را بدتر از گناه بی‌نمازی دانست که شراب‌خواری آغاز بسیاری از پلیدی‌ها بوده و فرد شراب‌خوار در حالت مستی خدایش را فراموش کرده و سرانجام بدان مرحله خواهد رسید که نمازش را هم ترک کرده و مرتکب گناهان بزرگ دیگر نیز بشود. به عبارت دیگر، اگرچه شاید شراب‌خواری به تنهایی گناهش بیشتر از بی‌نمازی نباشد؛ اما «مجموعه شراب‌خواری و پیامدهای آن»، گناهش بیشتر از بی‌نمازی تنها است.
در تأیید این مطلب، روایاتی نیز وجود دارد:
«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ فَقَالَ أَصْلَحَکَ اللَّهُ الْخَمْرُ شَرٌّ أَمْ تَرْکُ الصَّلَاةِ فَقَالَ شُرْبُ الْخَمْرِ شَرٌّ مِنْ تَرْکِ الصَّلَاةِ ثُمَّ قَالَ أَ وَ تَدْرِی لِمَ ذَاکَ قَالَ لَا قَالَ لِأَنَّهُ یَصِیرُ فِی حَالٍ لَا یَعْرِفُ رَبَّه»؛[2]
شخصى از امام صادق(ع) پرسید: نوشیدن شراب بدتر است، یا ترک نماز؟ فرمود: نوشیدن شراب! و سپس فرمود: آیا می‌دانى چرا شراب‌خواری بدتر است؟! راوی پاسخ منفی داد و امام(ع) در توضیح فرمود: براى آن‌که شراب‌خوار به حالتى می‌رود که خداى خود را نمی‌شناسد.
در روایتی دیگر، این واقعیت با اندکی تغییر در لفظ بیان شده است:
«… قَالَ: یَصِیرُ فِی حَالٍ لَا یَعْرِفُ اللَّهَ تَعَالَى وَ لَا یَعْرِفُ مَنْ خَالِقُه»؛[3]
فرمود: فرد مست دچار وضعیتی خواهد شد که خدای تعالی را نخواهد شناخت، و نمی‌داند چه کسی او را آفریده است!
«قِیلَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع: إِنَّکَ تَزْعُمُ أَنَّ شُرْبَ الْخَمْرِ أَشَدُّ مِنَ الزِّنَا وَ السَّرِقَةِ؟! فَقَالَ ع: نَعَمْ! إِنَّ صَاحِبَ الزِّنَا لَعَلَّهُ لَا یَعْدُوهُ إِلَى غَیْرِهِ وَ إِنَّ شَارِبَ الْخَمْرِ إِذَا شَرِبَ الْخَمْرَ زَنَى وَ سَرَقَ وَ قَتَلَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ تَرَکَ الصَّلَاةَ»؛[4]
از امام علی(ع) سؤال شد، آیا شما معتقدید نوشیدن شراب از دزدی و زنا هم بدتر است؟! امام فرمود: بلی؛ زیرا زناکار شاید به کارهای خلاف دیگر کشیده نشود؛ اما شراب‌خوار هنگامی که شراب می‌نوشد (در حالت و وضعیتی قرار خواهد گرفت که) هم زنا می‌کند، هم دزدی می‌کند، هم فردی را می‌کشد که خدا کشتن او را حرام کرده، و هم نمازش را ترک می‌کند!
مشاهده می‌کنید که روایات یادشده با چنین نگاهی شراب‌خواری را بدتر از بی‌نمازی می‌دانند، با آن‌که می‌دانیم روایاتی وجود دارد که در آنها ائمه(ع)، بی‌نمازی را برابر با کفر اعلام کرده‌اند.
[1]. ر. ک: «حرمت شراب در ادیان الاهی»، 19214.
[2]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 125، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371 ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 402، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.
[3]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج 2، ص 476، قم، کتاب‌فروشی داوری، چاپ اول، 1385 ش.
[4]. کافی، ج 6، ص 403.
اما از این نگاه میتوان گناه نوشیدن مشروبات الکلی را بدتر از گناه بی‌نمازی دانست که شراب‌خواری آغاز بسیاری از پلیدی‌ها بوده و فرد شراب‌خوار در حالت مستی خدایش را فراموش کرده و سرانجام بدان مرحله خواهد رسید که نمازش را هم ترک کرده و مرتکب گناهان بزرگ دیگر نیز بشود. به عبارت دیگر، اگرچه شاید شراب‌خواری به تنهایی گناهش بیشتر از بی‌نمازی نباشد؛ اما «مجموعه شراب‌خواری و پیامدهای آن»، گناهش بیشتر از بی‌نمازی تنها است.
در تأیید این مطلب، روایاتی نیز وجود دارد:
«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ فَقَالَ أَصْلَحَکَ اللَّهُ الْخَمْرُ شَرٌّ أَمْ تَرْکُ الصَّلَاةِ فَقَالَ شُرْبُ الْخَمْرِ شَرٌّ مِنْ تَرْکِ الصَّلَاةِ ثُمَّ قَالَ أَ وَ تَدْرِی لِمَ ذَاکَ قَالَ لَا قَالَ لِأَنَّهُ یَصِیرُ فِی حَالٍ لَا یَعْرِفُ رَبَّه»؛[2]
شخصى از امام صادق(ع) پرسید: نوشیدن شراب بدتر است، یا ترک نماز؟ فرمود: نوشیدن شراب! و سپس فرمود: آیا می‌دانى چرا شراب‌خواری بدتر است؟! راوی پاسخ منفی داد و امام(ع) در توضیح فرمود: براى آن‌که شراب‌خوار به حالتى می‌رود که خداى خود را نمی‌شناسد.
در روایتی دیگر، این واقعیت با اندکی تغییر در لفظ بیان شده است:
«… قَالَ: یَصِیرُ فِی حَالٍ لَا یَعْرِفُ اللَّهَ تَعَالَى وَ لَا یَعْرِفُ مَنْ خَالِقُه»؛[3]
فرمود: فرد مست دچار وضعیتی خواهد شد که خدای تعالی را نخواهد شناخت، و نمی‌داند چه کسی او را آفریده است!
«قِیلَ لِأَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ ع: إِنَّکَ تَزْعُمُ أَنَّ شُرْبَ الْخَمْرِ أَشَدُّ مِنَ الزِّنَا وَ السَّرِقَةِ؟! فَقَالَ ع: نَعَمْ! إِنَّ صَاحِبَ الزِّنَا لَعَلَّهُ لَا یَعْدُوهُ إِلَى غَیْرِهِ وَ إِنَّ شَارِبَ الْخَمْرِ إِذَا شَرِبَ الْخَمْرَ زَنَى وَ سَرَقَ وَ قَتَلَ النَّفْسَ الَّتِی حَرَّمَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ تَرَکَ الصَّلَاةَ»؛[4]
از امام علی(ع) سؤال شد، آیا شما معتقدید نوشیدن شراب از دزدی و زنا هم بدتر است؟! امام فرمود: بلی؛ زیرا زناکار شاید به کارهای خلاف دیگر کشیده نشود؛ اما شراب‌خوار هنگامی که شراب می‌نوشد (در حالت و وضعیتی قرار خواهد گرفت که) هم زنا می‌کند، هم دزدی می‌کند، هم فردی را می‌کشد که خدا کشتن او را حرام کرده، و هم نمازش را ترک می‌کند!
مشاهده می‌کنید که روایات یادشده با چنین نگاهی شراب‌خواری را بدتر از بی‌نمازی می‌دانند، با آن‌که می‌دانیم روایاتی وجود دارد که در آنها ائمه(ع)، بی‌نمازی را برابر با کفر اعلام کرده‌اند.
[1]. ر. ک: «حرمت شراب در ادیان الاهی»، 19214.
[2]. برقی، ابو جعفر احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق، مصحح، محدث، جلال الدین، ج 1، ص 125، قم، دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371 ق؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 6، ص 402، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407 ق.
[3]. شیخ صدوق، علل الشرائع، ج 2، ص 476، قم، کتاب‌فروشی داوری، چاپ اول، 1385 ش.
[4]. کافی، ج 6، ص 403.
انتخاب پاسخ از اسلام کوئست
