تاب آوری معلمان ؛ مروری بر ادبیات تحقیق

تاب آوری معلمان تازه کار ؛ مروری بر ادبیات تحقیق به قلم و ترجمه الهام هدشی مترجم و نویسنده خانه تاب آوری ترجمه و تدوین شده است تاب آوری معلمان تازه کار بر اساس یافته ها با سیاست های آموزشی؛ فرهنگ مدرسه : روابط و تاملات اجتماعی و هویت فردی معلمین در ارتباط است همچنین تاب آوری معلمان با فرهنگ مدرسه و اتمسفر آموزشی رابطه دارد
در پژوهشی که اخیراً انجام شده است تاب آوری دانش آموزان زبان آموز در سطوح مختلف از زبان انگلیسی را بررسی کردم. دانش آموزان ایرانی در پروسه یادگیری زبان انگلیسی با پیچ و خم های زیادی رو به رو هستند که تاب آوری خصیصه ای است که می تواند آن ها را  در این همه فراز و نشیب یادگیری زبان انگلیسی کمک کند. اما در دنیای آموزش و یادگیری زبان دوم، آیا فقط نقش زبان آموزان اهمیت دارد؟ قطعاً جواب این سؤال “خیر” است.

معلمین و مربیان آموزش زبان انگلیسی نیز در این مسیر از اهمیت خیلی زیادی برخوردار هستند. با در نظر گرفتن تاب آوری به عنوان حوزه پژوهش مورد علاقه من، معلمین زبان انگلیسی به خصوص آن هایی که در سال های اولیه شروع حرفه خود هستند، باید از ویژگی های این خصیصه ارزشمند بهره ببرند تا بتوانند سالیان درازی را در حرقه مقدس تدریس بگذرانند.
به همین منظور در ادامه به بررسی پژوهشی می پردازیم که شرایط معلمینی که تازه حرفه خود را شروع کرده اند را مورد تحقیق قرار داده است. امید است مطالعه و بررسی این گونه پژوهش ها بتواند پنجره ای باشد برای تحقیق و مطالعه هر چه بیش تر راه های بهبود و افزایش کیفیت وضعیت شغلی معلمین عزیزکشورمان باشد .

پژوهش ذکر شده در سال 2013 میلادی و توسط آقای جانسون (Bruce Johnson) و البته تعداد دیگری از محققین انجام شد. هدف اصلی از انجام این پژوهش، افزایش سطح تاب آوری معلمین تازه کار بود.

بنا بر گفته محققین این پژوهش، تمامی فعالیت ها، وظایف و مسئولیت هایی که یک معلم، به خصوص در سال های اولیه شروع حرفه خود باید به دوش بکشد، همگی می توانند عاملی باشند برای به وجود آوردن فرسودگی شغلی و در نهایت نا امیدی و ترک کار.

بر اساس نتایج اولیه این پژوهش، آنچه بر میزان تاب آوری معلمین تازه کار تأثیرگذار است، فراتر از ویژگی های شخصیتی آن ها و توانایی های شخصی شان می باشد. شرایط کار، محیط کلاس و مدرسه، همکاران، دانش آموزان، سیاست ها و قوانین موجود در مدرسه محل تدریس آن ها و البته آموزش و پرورش و تعدادی دیگر از عوامل خارجی، همگی می توانند به شدت در میزان تاب آوری یک معلم تازه کار، تأثیرگذار باشند.

این نتیجه از این پژوهش شاید بتواند تا حدودی با نتیجه ی پژوهشی که توسط من بر روی دانش آموزان زبان انگلیسی انجام شد،  همسو باشد. در آن پژوهش، یافته ها نشان داد که عوامل محیطی (contextual factors)، مانند رابطه با معلم، رابطه با دوستان و همکلاسی ها، حس همکاری با دیگران و … می توانند با اطمینان تاب آوری یک دانش آموز را پیش بینی کنند.

در پژوهشی که جانسون و همکارانش آن را بر روی معلمین تازه کار انجام داند، یک گروه 67 نفره از معلمین تازه استخدام شده از میان 9 مدرسه در غرب و جنوب استرالیا انتخاب شده و پژوهش کیفی با انجام دو مصاحبه ( یک مصاحبه در شروع ترم و دیگری در اواسط ترم) بر روی آن ها انجام شد.

تحلیل کیفی یافته ها و انجام محاسبات آماری مربوط به تحقیقات کیفی، پنج عامل مهم:

    سیاست های آموزشی
    مسئولیت های معلمین
    فرهنگ مدرسه
    روابط
    هویت معلمین

به عنوان عوامل تعیین کننده در بالا بردن میزان تاب آوری معلمین به خصوص آن هایی که تازه به این حرفه مشغول شده اند، تبیین و مورد بررسی قرار گرفتند.
اما این جا پایان کار نبود. محققین این پژوهش در ادامه مطالعه خود بر روی میزان تاب آوری معلمین تازه کار، راه کارها و متدهایی را برای افزایش تاب آوری در این معلمین ارائه دادند. خیلی از این متدها برگرفته از اظهارات و تجربیات معلمین گروه آزمایش در استرالیا می باشد.
به طور کلی بر اساس آن چه جانسون و همکارانش از این پژوهش نتیجه گیری کردند، در نظر گرفتن بعد اجتماعی و محیطی تاب آوری می تواند به راه هایی برای افزایش سلامتی روح و روان معلمین تازه کار ختم شود. هر کدام از این معلمین، در روزگاری دانش آموزانی بوده اند که باز هم با مقوله تاب آوری سر و کار داشته اند. پس طبق گفته پژوهشگران این تحقیق، می توان از همین طریق بین تاب آوری دانش آموزان و همچنین تاب آوری معلمین ارتباطی قوی برقرار کرد و به دنبال عوامل مؤثر در تاب آوری در میان فاکتورهای فرهنگی، تاریخی، و اجتماعی گشت.
 
سخن پایانی، پرورش معلمین تاب آور
آن چه در این محتوا به آن پرداخته شد، خلاصه ای از نتیجه پژوهشی  بود که توسط محقق استرالیایی به نام بروس جانسون و همکارانش با محوریت افزایش تاب آوری در معلمین تازه کار انجام شده بود. بر اساس این پژوهش، پنج فاکتور اصلی، در افزایش تاب آوری معلمین مؤثر خواهند بود.
سیاست های آموزشی که باید به گونه ای تدبین و مقرر شوند که تمامی شرایط روحی و نیازهای روانی معلمین، به خصوص آن هایی که تازه به این حرفه پیوسته اند را در نظر بگیرند.
مسئولیت های معلمین تازه کار در مدارس باید بازبینی شوند و تا آن جا که ممکن است کمک معلم (معلمین معین) برای دستیاری آن ها در نظر گرفته شود.
محیط مدرسه و جو آن است که عامل بسیار مهمی در تاب آوری معلمین تازه کار بشمار می آید.

یک مدرسه با عوامل و مدیریت حمایت کننده می تواند معلمین و در پیرو آن دانش آموزانی تاب آور را تربیت کند.
و فاکتور چهارم که شاید یکی از مهم ترین آن ها باشد، روابط است.
حرفه معلمی یعنی حرفه برقراری روابط. شغلی که شاید در آن داشتن روابط سازنده و مفید می تواند نقش خیلی مهمی را در بهبود هر چه بیش تر آن حرفه بازی کند. و در نهایت هویت معلمین و به ویژه هویت شغلی آن ها که باز هم مانند دیگر عوامل می تواند در افزایش تاب آوری آن ها به شدت تأثیرگذار باشد.
شاید نقش تمرینات فردی و البته کمک معلمین با تجربه تر در این زمینه بتواند در شکل گیری هویت شغلی معلمین تازه کار پررنگ باشد.