چرا و چگونه باید اتاق خواب کودکمان را جدا کنیم؟

به گزارش میگنا رسانه سلامت روان یکی از مهم‌ترین اهداف تربیت کودک، پرورش فردی مستقل ، مسئولیت پذیر و سالم است. حس استقلال و مسئولیت پذیری باید در تمام زمینه‌ها وجود داشته باشد. کودک باید به مرور بتواند بدون کمک والدین، غذا بخورد، لباس بپوشد و به خواب برود. خوابیدن مستقل و در اتاق جدا از والدین، موجب تقویت اعتماد به نفس او می‌شود و کمک می‌کند حتی زمانی که پدر و مادر یا مراقبین در کنارش نیستند، احساس امنیت کند.

یاسین نجفی زادگان دکترای تخصصی روانشناسی در یادداشتی برای میگنا در این خصوص نوشت که : گاهی دلسوزی بیش از حد والدین و نگرانی آنها از تنهایی کودک، این استقلال را به تاخیر می‌اندازد. البته واضح است که خود کودک هم مقاومت می‌کند و تمایل دارد همیشه در کنار پدر و مادر بخوابد و از حمایت و آرامش بخشی آنها بهره ببرد. درنتیجه جدا کردن اتاق خواب کودک یک چالش است که باید به صورت تدریجی اتفاق بیفتد.
 
معایب خوابیدن کودک در کنار والدین:

    استقلال کودک را به تاخیر می‌اندازد و او را وابسته به والدین می‌کند.
    عزت نفس کودک کاهش می‌یابد. در سنین بالاتر کودک متوجه وابستگی خود به والدین و مستقل شدن همسالانش می‌شود و احساس ناتوانی و شرم می‌کند.
    والدین نیاز به خلوت و تنهایی دارند. خوابیدن کودک تا سنین بالا در کنار آنها، موجب کاهش صمیمیت میانشان شده و روی رابطه‌ والدین تاثیر منفی می‌گذارد.
    جدا کردن اتاق خواب کودک در سنین بالا، احتمال ایجاد اختلال خواب را در او تقویت می‌کند.

بهترین سن جدا کردن اتاق خواب کودک
جدا کردن اتاق خواب کودک، بستگی به شرایط خانواده، فضای خانه و روحیه کودک دارد. 12 تا 18 ماهگی می‌تواند زمان مناسبی برای این کار باشد؛ البته این زمان در کودکان مختلف، متفاوت است. تا قبل از آن بهتر است کودک در اتاق والدین بخوابد؛ زیرا نوزاد نیاز به حمایت پدر و مادر برای آرامش یافتن و عادت به محیط جدید بیرون از رحم دارد. این حمایت رابطه بین او و والدین را تقویت و از دلبستگی ناایمن در سالهای بعد جلوگیری می‌کند. از طرفی شیردهی شبانه نیازمند حضور مادر در کنار نوزاد است. همچنین مراقبت شبانه والدین از نوزاد، خطر سندرم مرگ ناگهانی در نوزادان را کاهش می‌دهد.

راهکارهای جدا کردن اتاق خواب کودک
    بپذیریم که این اتفاق باید به صورت تدریجی رخ بدهد و صبور باشیم.
    بهتر است از 6 ماهگی، کودک در اتاق والدین در تخت یا رختخواب جدا بخوابد.
    تخت کودک در اتاق والدین به موازات تخت آنها قرار نگیرد تا کودک بلافاصله پس از باز کردن چشمش، والدین را در دایره دید خود نداشته باشد و به حضور دائمی آنها عادت نکند.
    برنامه مشخصی برای جدا کردن اتاقش داشته باشیم. با کودک در مورد آن حرف بزنیم و اگر در سنی قرار دارد که قانون را متوجه می‌شود، برای او توضیح دهیم که دیگر نمی‌تواند در اتاق والدین بخوابد.
    اگر نیمه شب بیدار شد و به اتاق والدین آمد، او را به اتاقش ببریم و کنارش بمانیم تا بخوابد؛ اما قاطعانه روی قانون وضع شده پافشاری کنیم.
    آموزش استقلال باید کم کم و با صبر و حوصله انجام شود.در ابتدا ممکن است کودک فقط روزها در اتاق جدا بخوابد و برای خواب شبانه به اتاق والدین برگردد. بهتر است شب اول، روی تخت کودک و کنارش بنشینیم تا او بخوابد و بعد اتاق را ترک کنیم.
    در شب بعد می‌توانیم ساعاتی را روی زمین در اتاق کودک دراز بکشیم تا او به شرایط جدید عادت کند. به همین ترتیب چند شب جلوی در اتاقش بایستیم تا او بخوابد. به تدریج فاصله خود از او و زمان حضورمان را در اتاق کودک کمتر کنیم.
    کودک را به خاطر ترسهایش سرزنش نکنیم.
    به این دلیل که دیگر بزرگ شده و می‌تواند تنها بخوابد او را تحسین کنیم.
    به کودک اطمینان دهیم که مثل قبل دوستش داریم و مستقل شدن او به معنای طرد کردنش نیست.
    اجازه دهیم کودک تا جایی که ممکن است لوازم اتاق خوابش را خودش انتخاب و در چیدن آن کمک کند تا به اتاقش علاقمند شود.
    هرچه سن کودک بالاتر رود، مستقل شدن او سخت تر می شود. برای جدا کردن اتاق خوابش، در اولین فرصتی که احساس می‌کنیم آماده است، اقدام کنیم.
    تشویق کردن، رسیدن به نتیجه را تسریع می‌کند. برای تشویق می‌توان از استیکر یا هدیه‌های کوچک استفاده کرد.
    اگر کودک می‌ترسد به او اطمینان دهیم که حمایت والدین را همیشه در اختیار خواهد داشت. از راهکارهای متفاوتی برای مقابله با ترسهایش می‌توان استفاده کرد؛ مثلا از روش پتوی محافظ برای مقابله با هیولا.
    گاهی بهانه‌گیری قبل خواب، به دلیل نگرفتن محبت روزانه است. با عشق ورزی به کودک در طول روز و ساعات آخر شب، این بهانه‌گیری کمتر می‌شود.
    در ساعات آخر شب، با خاموش کردن تلویزیون و کاهش نور و صدا ، محیط را برای آرامش کودک و آمادگی او برای خواب فراهم کنیم.
    دمای اتاق خواب را حدود 20 تا 21 درجه سانتیگراد قرار دهیم. هوای اتاق کودک باید تهویه مناسب داشته باشد و صداهای محیطی مزاحم را به حداقل برسانیم.
    هنگام خواب، مو یا دست خود را در اختیار او قرار ندهیم. بگذاریم فرایند مستقل شدن به طور کامل اتفاق بیفتد.
    اگر دوست دارد، قبل از خواب برایش قصه بگوییم.
    آرامش ما به کودکمان منتقل می‌شود. بگذاریم بداند اتفاق بدی در حال رخ دادن نیست.

 
روش جدا کردن اتاق خواب کودک
مشکلات احتمالی هنگام جدا کردن اتاق کودک:

    اگر تغییرات جدی در خلق و خوی کودک و یا اختلال جدی خواب در او مشاهده کردیم، احتمالا او هنوز آمادگی پذیرش شرایط جدید را ندارد. با کودک حرف بزنیم تا بفهمیم چه نگرانی دارد. اگر فکر می‌کنیم زمان مناسبی برای جدا کردن اتاقش نیست، آن را به وقت دیگری موکول کنیم.
    جدا کردن اتاق خواب، یک چالش است که باید با حوصله مدیریت شود.
    اگر فعلا مساله مهم دیگری در خانواده وجود دارد،
    زمان دیگری را برای این کار انتخاب کنیم.
    اگر کودک ترس شدیدی از تاریکی، هیولا یا تنهایی دارد و یا کابوس می‌بیند، حتما از یک فرد متخصص کمک بگیریم.
    اگر کودک از قبل دچار اضطراب جدایی بود، ممکن است با جدا کردن اتاق خواب،
    این موضوع تشدید شود. بنابراین قبل از جدا کردن اتاقش، باید این موضوع را تحت‌نظر روانشناس یا روانپزشک کودک حل کنیم.

 مستقل شدن، به همان اندازه که برای کودک یک چالش محسوب می‌شود، برای والدین هم مساله مهمی است. حتما خوابیدن کودک کنارمان به ما هم حس آرامش و امنیت بیشتری می‌دهد؛ بنابراین طبیعی است اگر بخواهیم فرایند جداشدن را به تاخیر بیندازیم. بپذیریم کمک به استقلال فرزندمان، بخش مهمی از مسئولیت ما به عنوان والدین است. به شخصیتش به عنوان یک انسان مستقل احترام بگذاریم. هر چقدر که او بزرگتر می‌شود، زندگی مستقل از ما را بیشتر یاد می‌گیرد؛ اما همچنان می‌توانیم از بودن کنارش، صمیمیت با او و مشاهده بزرگ شدنش لذت ببریم.