شناخت قوانین سیستم روانی گام اصلی خودشناسی

شناخت قوانین سیستم روانی اولین مرحله از طی کردن مسیر خودآگاهی است. موضوع این است که ما در طول رشد به صورت ناخودآگاه حتی اگر از سیستم هضم غذا اطلاعی نداشته باشیم اما می‌فهمیم باید چه کنیم تا دچار مشکلات جسمانی نشویم. اما در مورد سیستم روانی چنین فرایندی نیازمند یک خودآگاهی و خودپایی است. اینکه بدانیم اگر پیش از رفتن به یک جلسه کاری چنان دچار اضطراب می‌شویم که پایمان نمی‌کشد به جلسه برویم، اگر دچار ترس شدید از ارتفاع، حیوانی خاص و... هستیم، اگر برخی حرف‌ها چنان ما را آزرده می‌کند که تا مدت‌ها دچار نشخوار فکری می‌شویم، اگر موقعیت‌هایی ما را به دام افسردگی می‌اندازد و... سیستم روانی ما برای پردازش اطلاعاتی که به او داده‌ایم چه مسیری را طی کرده است، به صورت کاوش خودآگاهانه رخ می‌دهد. حتی کاوش ناخودآگاه که نقش مهمی در خودآگاهی ایفا می‌کند نیز عموماً در فرایندی خودآگاه باید ادراک شود تا اصلاح رخ بدهد. اگر به این مسیر آگاه شویم می‌توانیم درک کنیم کدام مکانیسم روانی به درستی عمل نکرده است که خروجی آن اضطراب، افسردگی، استرس و...

است. پیش از این در همین ستون برخی از این فرایندها را مرور کردیم مثل بحث درباره باورهای بنیادین یا شرطی شدن‌ها یا خطاهای شناختی و افکار خودآیند منفی که می‌توانید در ستون‌های قبلی همین صفحه آنها را بخوانید. اما نکته کلی این است که باید بدانید سیستم روانی ما به گونه‌ای طراحی شده است که در واکنش به موقعیت‌ها (شامل رفتاری و کلامی که از محیط دریافت می‌کند) هم افکار مختلفی تولید کند و هم هیجاناتی را ایجاد کند. این تولیدات نیز در سیستم روانی ما محصول داده‌های اولیه‌ای است که در موقعیت‌های مشابه به سیستم روان که مانند یک کامپیوتر عمل می‌کند داده‌ایم. پس باید در قدم بعدی آگاه باشیم که شکل‌گیری قواعد این سیستم روانی که از یک اصول کلی پیروی می‌کند و فرایند یکسانی دارد اما به خروجی یکسانی نمی‌رسد چون دوران کودکی هر کس با دیگری متفاوت است. مکانیسم‌های دفاعی نیز در همین دوران شکل می‌گیرد که در شماره بعد به صورت مفصل‌تری به آن خواهیم پرداخت.