کنکور دريچه اي به سوي اقتصاد يا دانش؟
عامل موثر ديگر، آموزشگاه هاي کنکور هستند. آموزشگاه هاي کنکور نه تنها به جاي داوطلب و خانواده و مربيان وي برنامه ريزي مي کنند بلکه بخش مهمي از درآمد و اقتصاد خانواده داوطلب را به خود اختصاص داده اند. اقتصاد کنکور و تجاري شدن دانش بر اثر کسب درآمدهاي ناشي از پذيرش در آزمون دشوار کنکور از پيامدهاي رشد قارچ گونه آموزشگاه هاي کنکور است. ارزيابي داوطلبان از سوالات کنکور به عنوان معيار صلاحيت علمي آنها، آگاهي داوطلبان از رشته تحصيلي شان و ميزان امانت داري و شايستگي برگزار کنندگان کنکور و بحث لو رفتن سوالات از ديگر دغدغه هاي خانواده ها و نهادهاي مرتبط با کنکور است.
در اين رابطه ايسپا (مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران) نظرات 683 نفر از داوطلبان کنکور دانشگاه ها را در قالب متغيرهاي تاثيرگذار يادشده مورد بررسي قرار داده است. در اين گزارش، نتايج اين پژوهش ذکر شده است. فقط قبولي در کنکور مهم است نه رشته تحصيلي!
از نظر داوطلبان، 54 درصد خانواده ها به ميزان زيادي به قبولي آنها در کنکور حساس هستند و 17 درصد کمابيش اين حساسيت را دارند. بر اين اساس، بيشتر والدين فقط بر پذيرفته شدن فرزندانشان در کنکور تاکيد دارند و به رشته تحصيلي که در آن پذيرفته مي شوند، حساس نيستند. اين نکته مي تواند بيانگر اهميت صرف راهيابي به کنکور و عدم توجه به محتوا باشد. تاثير برنامه ريزي آموزشگاه ها و داوطلبان يکسان است
تکنيک برنامه ريزي براي کنکور، تداعي کننده شيوه خاصي از برنامه ريزي توسط آموزشگاه هاي کنکور است. برنامه ريزي توسط آموزشگاه هاي کنکور نوعي وابستگي افراطي داوطلبان را موجب شده است. 56/5 درصد داوطلبان گفته اند که براي شرکت در کنکور، برنامه ريزي دقيق درسي نداشته اند و 43/5 درصد نيز برنامه ريزي داشته اند. نتايج، نشان مي دهد که متوسط مدت زمان برنامه ريزي براي کنکور، بيش از 7 ماه است. برخي از دو سال قبل و برخي تنها يک ماه قبل از کنکور برنامه ريزي دقيقي داشته اند. در مجموع 73 درصد داوطلبان حداکثر در فاصله يکسال تحصيلي باقي مانده تا کنکور به برنامه ريزي درسي اقدام کرده اند و فقط 25 درصد آنها مدت زمان بيشتري را بدين منظور صرف کرده اند.
آموزشگاه هاي کنکور، بيشترين کمک را در برنامه ريزي درسي به داوطلبان داشته اند. 31 درصد داوطلبان از آموزشگاه هاي کنکور براي برنامه ريزي کمک گرفته اند و 24 درصد هم خودشان برنامه ريزي کرده اند. ساير مشاوران برنامه ريزي داوطلب براي کنکور را به ترتيب والدين، معلمان دبيرستان و دوستان تشکيل داده اند.
نکته جالبي که داوطلبان درباره تاثير برنامه ريزي در قبولي مطرح کرده اند، اين است که اگر چه از نظر بيش از 93 درصد داوطلبان، برنامه ريزي درسي، تاثير بسياري بر عملکرد آنها در کنکور مي گذارد اما برنامه ريزي درسي توسط آموزشگاه هاي کنکور با برنامه ريزي درسي انجام شده از سوي ديگران تفاوت چنداني ندارد.
همچنين ميزان ساعات مفيد مطالعه کساني که برنامه ريزي درسي دقيق داشته اند با آنهايي که نداشته اند کاملا محسوس است. داوطلباني که برنامه ريزي درسي دقيق داشته اند به طور متوسط روزي 7 ساعت و آنهايي که برنامه ريزي دقيق نداشته اند به طور متوسط روزي 4 ساعت مطالعه مفيد داشته اند. آموزشگاه هاي کنکور يا بنگاه هاي اقتصادي؟
آموزشگاه هاي کنکور، بنگاه هاي اقتصادي هستند که با توسل به ابزار علم به دنبال حيات پر منفعت شان در بازار آزمون هاي کنکور هستند; به تعبير ديگر ضامن بقاي آنها، وجود کنکور است. نتايج اين پژوهش، آمار حيرت انگيزي از اقتصاد کنکور و تبعات آن بر داوطلبان و خانواده هايشان به دست مي دهد.
در مجموع 69 درصد داوطلبان در کلاس هاي کنکور شرکت نکرده اند. 63 درصد کساني که در آموزشگاه هاي کنکور ثبت نام نکرده اند، معتقدند کلاس هاي کنکور وقت گير و بي تاثير است. 37 درصد کلاس هاي کنکور را وقت گير و 26 درصد بي تاثير دانسته اند. سايرين هم گفته اند هزينه اين کلاس ها زياد است.
72 درصد داوطلبان از اينکه در کلاس هاي کنکور ثبت نام نکرده اند، اصلا پشيمان نيستند و فقط 7/5 درصد کاملا پشيمانند و بقيه نيز تا حدي پشيمان به نظر مي رسند.
در همين زمينه حدود نيمي از داوطلبان که در سال گذشته در کلاس هاي آمادگي کنکور شرکت نکرده اند حاضرند به دوستان خود شرکت در اين کلاس ها را توصيه کنند اما 46 درصد نيز حاضر به انجام اين کار نيستند. 144 ميليارد تومان هزينه شرکت در کلاس هاي کنکور
نتايج اين پژوهش نشان مي دهد عليرغم تبليغات تلويزيوني گسترده، ارتباطات رو در رو در مدارس و بين دوستان (43 درصد) بيشترين شيوه آشنايي افراد با آموزشگاه هاست و تبليغات تلويزيوني، بروشور و تبليغات محيطي، معلمان و خانواده ها در رده هاي بعدي قرار مي گيرند.
نکته مهم، بحث ميزان هزينه داوطلبان براي شرکت در کلاس هاي کنکور است. داوطلبان، حداقل 12 هزار تومان و حداکثر 3 ميليون تومان براي شرکت در کلاس هاي کنکور هزينه کرده اند که ميانگين آن رقمي بالغ بر 480 هزار تومان است.
با توجه به اينکه 31 درصد داوطلبان در کلاس هاي آمادگي کنکور شرکت مي کنند مي توان نتيجه گرفت از بين 1/5 ميليون داوطلب حداقل 300 هزار نفر در کلاس هاي کنکور شرکت مي کنند. با اين توصيف مجموع هزينه اي که داوطلبان و خانواده هاي آنان به جيب آموزشگاه هاي کنکور مي ريزند، رقمي برابر با 144 ميليارد و 147 ميليون تومان است. اين يعني پيشي گرفتن اقتصاد کنکور از علم. البته اگر به اين رقم، هزينه خريد کتاب ها و جزوات آمادگي کنکور، برنامه ريزي درسي، کلاس هاي خصوصي و راهنمايي براي انتخاب رشته را هم بيفزاييم - که در اينجا مدنظر قرار نگرفته است- اين رقم افزايش قابل ملاحظه اي خواهد داشت.
چنين نتيجه اي، اتخاذ نگرش انتقادي به آموزشگاه هاي کنکور را ضروري مي سازد بويژه آنکه بسياري از خانواده ها با وجود فقر اقتصادي و فقط به دليل فشارهاي اجتماعي و رواني ناشي از قبولي فرزندشان در کنکور ناچارند از بسياري از هزينه هاي ضروري زندگي سرباز زنند تا بتوانند فرزندشان را به آموزشگاه هاي کنکور بفرستند. تاثير کلاس هاي کنکور
عليرغم نياز توجه جدي به عملکرد آموزشگاه هاي کنکور، نمي توان از تاثيرات مثبت آنها بر قبولي افراد صرفنظر کرد. حدود 60 درصد داوطلباني که در کلاس هاي کنکور شرکت کرده اند، تاثير اين کلاس ها را زياد مي دانند و 56/5 درصد هم معتقدند برخي نکات کنکوري را فقط از طريق اين کلاس ها مي توان ياد گرفت. 30 درصد هم بر اين باورند که کيفيت آموزشي اين کلاس ها با محتواي پر زرق و برق تبليغات آنها مطابقت ندارد. 37/5 درصد هم مطابقت آن را زياد دانسته اند. 28 درصد داوطلبان نيز ميزان تشويق معلمان به کلاس هاي خصوصي شان را زياد عنوان کرده اند.
نتايج مذکور بيانگر نکات مهمي است که توجه مسئولان را مي طلبد. شکاف طبقاتي بين طبقات ثروتمند و فقير جامعه موجب نابرابري آنها در استفاده از امکانات آموزشي مي شود و اگر تاثير کلاس هاي کنکور مثبت باشد قشر زيادي فقط به خاطر فقر اقتصادي قادر به شرکت در اين کلاس ها نيستند.
از سوي ديگر با توجه به هزينه هنگفت شرکت در کلاس هاي کنکور، هيچگونه نظارتي بر محتوا و کيفيت اين کلاس ها وجود ندارد. اگرچه اخيرا تلاش هايي در خصوص معرفي آموزشگاه هاي و اماکن غيرمجاز صورت مي گيرد اما رشد فزاينده اين کلاس ها بيانگر ناکافي بودن تلاش هاست. سوالات کنکور: دشوار يا آسان
فقط 12/5 درصد پاسخگويان، سوالات کنکور را دشوار دانسته اند و 87/5 درصد معتقدند سوالات کنکور زياد دشوار نيست. همچنين بيشتر داوطلبان بر اين باورند که سوالات کنکور براي سنجش توانمندي و سواد واقعي افراد مناسب است اما 29/5 درصد آنها مخالف اين موضوع هستند.
سوال مهم ديگر ميزان آگاهي داوطلبان از رشته تحصيلي و بازار کار آن است. نتايج نشان مي دهد فقط در گروه آزمايشي هنر، داوطلبان آگاهي زيادي از محتواي دروس (71 درصد) و بازار کار رشته تحصيلي موردنظرشان (79 درصد) دارند. در ساير رشته هاي تحصيلي، وضعيت به قرار زير است:
علوم رياضي و فني: آگاهي از محتواي دروس 36 درصد، آگاهي از بازار کار 49 درصد
علوم تجربي: آگاهي از محتواي درس 28 درصد، آگاهي از بازار کار 35 درصد
علوم انساني: آگاهي از محتواي دروس 33 درصد، آگاهي از بازار کار 38 درصد
زبان هاي خارجي: آگاهي از محتواي دروس 40 درصد، آگاهي از بازار کار 46 درصد وضعيت برگزار کنندگان کنکور
نظرات داوطلبان درباره برگزار کنندگان کنکور حاکي از بي اعتمادي است. 66 درصد داوطلبان معتقدند سوالات کنکور قبل از برگزاري آزمون فاش مي شود. همچنين عليرغم اعتماد 48 درصد پاسخگويان به صلاحيت طراحان سوال، اعتماد بيش از 50 درصد داوطلبان نسبت به طراحان سوال کم يا متوسط است.
46 درصد هم به اعمال دقت در تصحيح اوراق کنکور معتقدند اما بيش از 50 درصد نيز ميزان اعتمادشان کم يا متوسط بوده است و بالاخره 42 درصد داوطلبان به اعلام درست نتايج اعتقاد دارند اما باز هم بيش از 50 درصد پاسخگويان، اعتمادشان کم يا متوسط است. آمار فوق بيانگر بي اعتمادي و يا اعتماد پايين داوطلبان نسبت به برگزار کنندگان کنکور است و اين موضوع، قوت گرفتن شايعات را تشديد مي کند.
در مجموع، نتايج اين پژوهش که نظرات داوطلبان کنکور را از زواياي مختلف مورد بررسي قرار داده است، لزوم بازنگري جدي در مسايل مربوط به کنکور بويژه اقتصاد کنکور و آموزشگاه هاي کنکور و نيز تاثيرات رواني و اجتماعي ناشي از پذيرش يا عدم پذيرش در کنکور را ضروري مي سازد. آيا مسئولان و متوليان آموزش عالي کشور هم اين دغدغه ها را درک مي کنند و پاسخي براي آن دارند؟
ir.ispa.www
در اين رابطه ايسپا (مرکز افکارسنجي دانشجويان ايران) نظرات 683 نفر از داوطلبان کنکور دانشگاه ها را در قالب متغيرهاي تاثيرگذار يادشده مورد بررسي قرار داده است. در اين گزارش، نتايج اين پژوهش ذکر شده است. فقط قبولي در کنکور مهم است نه رشته تحصيلي!
از نظر داوطلبان، 54 درصد خانواده ها به ميزان زيادي به قبولي آنها در کنکور حساس هستند و 17 درصد کمابيش اين حساسيت را دارند. بر اين اساس، بيشتر والدين فقط بر پذيرفته شدن فرزندانشان در کنکور تاکيد دارند و به رشته تحصيلي که در آن پذيرفته مي شوند، حساس نيستند. اين نکته مي تواند بيانگر اهميت صرف راهيابي به کنکور و عدم توجه به محتوا باشد. تاثير برنامه ريزي آموزشگاه ها و داوطلبان يکسان است
تکنيک برنامه ريزي براي کنکور، تداعي کننده شيوه خاصي از برنامه ريزي توسط آموزشگاه هاي کنکور است. برنامه ريزي توسط آموزشگاه هاي کنکور نوعي وابستگي افراطي داوطلبان را موجب شده است. 56/5 درصد داوطلبان گفته اند که براي شرکت در کنکور، برنامه ريزي دقيق درسي نداشته اند و 43/5 درصد نيز برنامه ريزي داشته اند. نتايج، نشان مي دهد که متوسط مدت زمان برنامه ريزي براي کنکور، بيش از 7 ماه است. برخي از دو سال قبل و برخي تنها يک ماه قبل از کنکور برنامه ريزي دقيقي داشته اند. در مجموع 73 درصد داوطلبان حداکثر در فاصله يکسال تحصيلي باقي مانده تا کنکور به برنامه ريزي درسي اقدام کرده اند و فقط 25 درصد آنها مدت زمان بيشتري را بدين منظور صرف کرده اند.
آموزشگاه هاي کنکور، بيشترين کمک را در برنامه ريزي درسي به داوطلبان داشته اند. 31 درصد داوطلبان از آموزشگاه هاي کنکور براي برنامه ريزي کمک گرفته اند و 24 درصد هم خودشان برنامه ريزي کرده اند. ساير مشاوران برنامه ريزي داوطلب براي کنکور را به ترتيب والدين، معلمان دبيرستان و دوستان تشکيل داده اند.
نکته جالبي که داوطلبان درباره تاثير برنامه ريزي در قبولي مطرح کرده اند، اين است که اگر چه از نظر بيش از 93 درصد داوطلبان، برنامه ريزي درسي، تاثير بسياري بر عملکرد آنها در کنکور مي گذارد اما برنامه ريزي درسي توسط آموزشگاه هاي کنکور با برنامه ريزي درسي انجام شده از سوي ديگران تفاوت چنداني ندارد.
همچنين ميزان ساعات مفيد مطالعه کساني که برنامه ريزي درسي دقيق داشته اند با آنهايي که نداشته اند کاملا محسوس است. داوطلباني که برنامه ريزي درسي دقيق داشته اند به طور متوسط روزي 7 ساعت و آنهايي که برنامه ريزي دقيق نداشته اند به طور متوسط روزي 4 ساعت مطالعه مفيد داشته اند. آموزشگاه هاي کنکور يا بنگاه هاي اقتصادي؟
آموزشگاه هاي کنکور، بنگاه هاي اقتصادي هستند که با توسل به ابزار علم به دنبال حيات پر منفعت شان در بازار آزمون هاي کنکور هستند; به تعبير ديگر ضامن بقاي آنها، وجود کنکور است. نتايج اين پژوهش، آمار حيرت انگيزي از اقتصاد کنکور و تبعات آن بر داوطلبان و خانواده هايشان به دست مي دهد.
در مجموع 69 درصد داوطلبان در کلاس هاي کنکور شرکت نکرده اند. 63 درصد کساني که در آموزشگاه هاي کنکور ثبت نام نکرده اند، معتقدند کلاس هاي کنکور وقت گير و بي تاثير است. 37 درصد کلاس هاي کنکور را وقت گير و 26 درصد بي تاثير دانسته اند. سايرين هم گفته اند هزينه اين کلاس ها زياد است.
72 درصد داوطلبان از اينکه در کلاس هاي کنکور ثبت نام نکرده اند، اصلا پشيمان نيستند و فقط 7/5 درصد کاملا پشيمانند و بقيه نيز تا حدي پشيمان به نظر مي رسند.
در همين زمينه حدود نيمي از داوطلبان که در سال گذشته در کلاس هاي آمادگي کنکور شرکت نکرده اند حاضرند به دوستان خود شرکت در اين کلاس ها را توصيه کنند اما 46 درصد نيز حاضر به انجام اين کار نيستند. 144 ميليارد تومان هزينه شرکت در کلاس هاي کنکور
نتايج اين پژوهش نشان مي دهد عليرغم تبليغات تلويزيوني گسترده، ارتباطات رو در رو در مدارس و بين دوستان (43 درصد) بيشترين شيوه آشنايي افراد با آموزشگاه هاست و تبليغات تلويزيوني، بروشور و تبليغات محيطي، معلمان و خانواده ها در رده هاي بعدي قرار مي گيرند.
نکته مهم، بحث ميزان هزينه داوطلبان براي شرکت در کلاس هاي کنکور است. داوطلبان، حداقل 12 هزار تومان و حداکثر 3 ميليون تومان براي شرکت در کلاس هاي کنکور هزينه کرده اند که ميانگين آن رقمي بالغ بر 480 هزار تومان است.
با توجه به اينکه 31 درصد داوطلبان در کلاس هاي آمادگي کنکور شرکت مي کنند مي توان نتيجه گرفت از بين 1/5 ميليون داوطلب حداقل 300 هزار نفر در کلاس هاي کنکور شرکت مي کنند. با اين توصيف مجموع هزينه اي که داوطلبان و خانواده هاي آنان به جيب آموزشگاه هاي کنکور مي ريزند، رقمي برابر با 144 ميليارد و 147 ميليون تومان است. اين يعني پيشي گرفتن اقتصاد کنکور از علم. البته اگر به اين رقم، هزينه خريد کتاب ها و جزوات آمادگي کنکور، برنامه ريزي درسي، کلاس هاي خصوصي و راهنمايي براي انتخاب رشته را هم بيفزاييم - که در اينجا مدنظر قرار نگرفته است- اين رقم افزايش قابل ملاحظه اي خواهد داشت.
چنين نتيجه اي، اتخاذ نگرش انتقادي به آموزشگاه هاي کنکور را ضروري مي سازد بويژه آنکه بسياري از خانواده ها با وجود فقر اقتصادي و فقط به دليل فشارهاي اجتماعي و رواني ناشي از قبولي فرزندشان در کنکور ناچارند از بسياري از هزينه هاي ضروري زندگي سرباز زنند تا بتوانند فرزندشان را به آموزشگاه هاي کنکور بفرستند. تاثير کلاس هاي کنکور
عليرغم نياز توجه جدي به عملکرد آموزشگاه هاي کنکور، نمي توان از تاثيرات مثبت آنها بر قبولي افراد صرفنظر کرد. حدود 60 درصد داوطلباني که در کلاس هاي کنکور شرکت کرده اند، تاثير اين کلاس ها را زياد مي دانند و 56/5 درصد هم معتقدند برخي نکات کنکوري را فقط از طريق اين کلاس ها مي توان ياد گرفت. 30 درصد هم بر اين باورند که کيفيت آموزشي اين کلاس ها با محتواي پر زرق و برق تبليغات آنها مطابقت ندارد. 37/5 درصد هم مطابقت آن را زياد دانسته اند. 28 درصد داوطلبان نيز ميزان تشويق معلمان به کلاس هاي خصوصي شان را زياد عنوان کرده اند.
نتايج مذکور بيانگر نکات مهمي است که توجه مسئولان را مي طلبد. شکاف طبقاتي بين طبقات ثروتمند و فقير جامعه موجب نابرابري آنها در استفاده از امکانات آموزشي مي شود و اگر تاثير کلاس هاي کنکور مثبت باشد قشر زيادي فقط به خاطر فقر اقتصادي قادر به شرکت در اين کلاس ها نيستند.
از سوي ديگر با توجه به هزينه هنگفت شرکت در کلاس هاي کنکور، هيچگونه نظارتي بر محتوا و کيفيت اين کلاس ها وجود ندارد. اگرچه اخيرا تلاش هايي در خصوص معرفي آموزشگاه هاي و اماکن غيرمجاز صورت مي گيرد اما رشد فزاينده اين کلاس ها بيانگر ناکافي بودن تلاش هاست. سوالات کنکور: دشوار يا آسان
فقط 12/5 درصد پاسخگويان، سوالات کنکور را دشوار دانسته اند و 87/5 درصد معتقدند سوالات کنکور زياد دشوار نيست. همچنين بيشتر داوطلبان بر اين باورند که سوالات کنکور براي سنجش توانمندي و سواد واقعي افراد مناسب است اما 29/5 درصد آنها مخالف اين موضوع هستند.
سوال مهم ديگر ميزان آگاهي داوطلبان از رشته تحصيلي و بازار کار آن است. نتايج نشان مي دهد فقط در گروه آزمايشي هنر، داوطلبان آگاهي زيادي از محتواي دروس (71 درصد) و بازار کار رشته تحصيلي موردنظرشان (79 درصد) دارند. در ساير رشته هاي تحصيلي، وضعيت به قرار زير است:
علوم رياضي و فني: آگاهي از محتواي دروس 36 درصد، آگاهي از بازار کار 49 درصد
علوم تجربي: آگاهي از محتواي درس 28 درصد، آگاهي از بازار کار 35 درصد
علوم انساني: آگاهي از محتواي دروس 33 درصد، آگاهي از بازار کار 38 درصد
زبان هاي خارجي: آگاهي از محتواي دروس 40 درصد، آگاهي از بازار کار 46 درصد وضعيت برگزار کنندگان کنکور
نظرات داوطلبان درباره برگزار کنندگان کنکور حاکي از بي اعتمادي است. 66 درصد داوطلبان معتقدند سوالات کنکور قبل از برگزاري آزمون فاش مي شود. همچنين عليرغم اعتماد 48 درصد پاسخگويان به صلاحيت طراحان سوال، اعتماد بيش از 50 درصد داوطلبان نسبت به طراحان سوال کم يا متوسط است.
46 درصد هم به اعمال دقت در تصحيح اوراق کنکور معتقدند اما بيش از 50 درصد نيز ميزان اعتمادشان کم يا متوسط بوده است و بالاخره 42 درصد داوطلبان به اعلام درست نتايج اعتقاد دارند اما باز هم بيش از 50 درصد پاسخگويان، اعتمادشان کم يا متوسط است. آمار فوق بيانگر بي اعتمادي و يا اعتماد پايين داوطلبان نسبت به برگزار کنندگان کنکور است و اين موضوع، قوت گرفتن شايعات را تشديد مي کند.
در مجموع، نتايج اين پژوهش که نظرات داوطلبان کنکور را از زواياي مختلف مورد بررسي قرار داده است، لزوم بازنگري جدي در مسايل مربوط به کنکور بويژه اقتصاد کنکور و آموزشگاه هاي کنکور و نيز تاثيرات رواني و اجتماعي ناشي از پذيرش يا عدم پذيرش در کنکور را ضروري مي سازد. آيا مسئولان و متوليان آموزش عالي کشور هم اين دغدغه ها را درک مي کنند و پاسخي براي آن دارند؟
ir.ispa.www
