آیا شغل تبدیل به بتی برای پرستش شده است؟
مذهب، نیاز به معنا، هویت و اطمینان خاطر را در انسان تامین می کند. اما در آمریکا از سال 1990 روندی آغاز شده است که نشان از سست شدن اعتقادات مذهبی شهروندان این کشور دارد. نتیجه آن ایجاد یک خلا و کمبود روانی در انسان مدرن است. به همین دلیل است که شمار روزافزونی از مردم، ناخودآگاه به کار، رنگ و بویی مذهبی داده اند. شغل تبدیل به بتی برای پرستش شده است.
من خطرات پرستش کار را در 27 سالگی تجربه کردم؛ زمانی که در آستانه یک تصمیم گیری کلیدی شغلی بودم. آن زمان دو پیشنهاد شغلی داشتم و باید یکی از آنها را انتخاب می کردم. یکی از پیشنهادها، نویسندگی در یک روزنامه آنلاین پرطرفدار بود. تا آن زمان، اغلب از این شاخه به آن شاخه پریده بودم. چند سالی به تبلیغات مشغول بودم و چند سالی کار فنی می کردم. با این حال، همیشه آرزو داشتم که به طور تمام وقت به نویسندگی مشغول شوم. البته تجربیاتی به عنوان روزنامه نگار آزاد داشتم. برخی شب ها و آخرهفته ها را به این سرگرمی اختصاص داده بودم. با این حال، هیچ وقت نویسنده تمام وقت نبودم.
هر وقت می خواستم ادعا کنم که «من نویسنده هستم»، چیزی از اعماق درونم می دانست که دروغ می گویم. پیشنهاد شغلی در تحریریه آن مجله و به عنوان یک نویسنده تمام وقت، نخستین پیشنهادی بود که نویسندگی از عنوان شغلی آن هم برمی خاست.
دومین پیشنهادی که آن روزها داشتم، پیشنهاد طراحی در یک آژانس طراحی مشهور بود. از زمانی می خواستم در آن آژانس کار کنم که بنیان گذارش به عنوان سخنران جشن فارغ التحصیلی به دبیرستانمان آمد. در دفترچه یادداشت آن سال هایم نوشته بودم: «برای این مرد کار کن!» چند سال بعد، فرصتی برای عمل کردن به این یادداشت فراهم آمده بود. حقوق پیشنهادی آنها هم 50 درصد بیش از شغل روزنامه نگاری بود.
چند هفته سرگردان بودم. از تمام دوستان و اطرافیانم راهنمایی می جستم؛ حتی از مربی یوگا و راننده تاکسی. به دنبال یک مشاور شغلی می گشتم. حتی به توصیه مایکل پولان، نویسنده و روزنامه نگار آمریکایی، به داروهای روان گردان روی آوردم تا شاید در ذهنم چیزی روشن شود. اما دریغ از اندکی پیشرفت.
هربار که مثلا تصمیم نهایی را می گرفتم، تمام مزایای شغل مقابل برایم پررنگ می شد. ممکن است این تناقض به معنای آن باشد که بهترین شغل برایم، وکیل مدافع شیطان بودن است؟
از طرفی می دانستم که این مساله به ظاهر بغرنج، چقدر مسخره است: «آه، چه عذاب جانکاهی! باید بین دو پیشنهاد شغلی جذاب، انتخاب کنی!» خودم را سرزنش می کردم. آخر چرا باید اینقدر به یک تصمیم اهمیت می دادم؟ از طرف دیگر، می دانستم که واقعا تصمیم مهمی است.
فقط بحث شغلم نبود؛ بحث هویتم هم بود.
قرار بود هر وقت از من می پرسند «چه کار می کنی؟» با شغل جدیدم پاسخ دهم. البته این سوال مترادف «تو چه احمقی هستی؟» بود. اصلا احساس نمی کردم که قرار است بین دو شغل یکی را انتخاب کنم؛ این احساس را داشتم که باید بین دو نسخه از خودم، دست به انتخاب بزنم.
پس از چند هفته ژرف اندیشی، پیشنهاد شرکت طراحی را پذیرفتم. البته کل حقیقت این نیست. ابتدا شغل را رد کردم و فردای آن روز با هراس و استرس به مسوول کارگزینی شرکت زنگ زدم که گفتم نظرم عوض شده است. چند هفته نخست کارم هم فکر می کردم که تصمیم اشتباهی گرفته ام. هر روز صبح، قهوه ام را با اندکی تردید هستی شناسانه سر می کشیدم. به لینکدین سر می زدم تا متوجه شوم آیا صنعت روزنامه نگاری هیچ گاه مرا بابت خیانتم خواهد بخشید یا خیر.
تحمل کردنم برای اطرافیان هم دشوار شده بود. دوست به دردنخوری شده بودم؛ چون حوصله توجه به مشکلات دیگران را نداشتم. حتی در رابطه عاطفی خودم هم کم می گذاشتم. نمی توانستم درباره چیزی به جز حرفه خود صحبت کنم. در نهایت، حتی در شغلم هم تمرکز کافی نداشتم. در آنجا هم فقط به رضایت شخصی خود فکر می کردم نه وظایف کاری ام.
با این حال، به تدریج چیزی شروع به تغییر کرد. کاش می توانستم بگویم که یک تحول بزرگ را پشت سر گذاشتم. ولی آنچه به داد من رسید، فقط گذر زمان بود.
سختگیری ام نسبت به کار را کاهش دادم و به روتین های هفتگی خود بازگشتم. با دوستانم به پارک می رفتم، فوتبال بازی می کردم و از مطالعه کتاب لذت می بردم. در کار، تلاش کردم توجه خود را به جنبه های لذت بخش شغلم معطوف کنم؛ نه هزاران کار دیگری که می توانستم انجام دهم. بیش از هر چیز، به وسواس فکری ام درباره انتخاب هایم پایان دادم. شغلم را به عنوان یک فرصت کاری دیدم که به اندازه کافی خوب است.
از این زمان، خطر جدیدی به نام ورکیسم (workism) یا اعتیاد و اعتقاد به کار خود را نشان داد.
توجه بیش از حد به شغلم، این خطر را داشت که جای خالی برای سایر جنبه های مهم زندگی ام نگذارم. ما ممکن است همواره شغل نداشته باشیم. یا آنکه شغلمان را عوض کنیم. اگر هویت خود را به شغلمان گره زده باشیم، با از دست دادن شغل، چه چیزی باقی می ماند؟ اما ریسک سومی در اهمیت دادن بیش از حد به کار وجود دارد که احتمالا فراگیرتر و زیان بارتر است: اگر از یک شغل انتظار داشته باشیم که کیفیت زندگی مان را بالا ببرد، احتمال زیادی دارد که ناامید شویم.
یکی از مزایای صرف ایمان خود در ادیان، به جای اعتقاد به دغدغه های زمینی، این است که نیروهای ماوراءالطبیعه در کنترل ما نیستند. دیوید فاستر والاس، رمان نویس آمریکایی در سخنرانی معروف «این آب است» چنین گفته است: «یکی از دلایل مجاب کننده برای آنکه خدا را برای پرستش انتخاب می کنیم، آن است که تقریبا پرستش هر چیز دیگری ما را نابود خواهد کرد.» کافی است که زیبایی، پول یا قدرت را پرستش کنید تا مادام العمر احساس کمبود کنید.
من کار را پرستیدم و در نتیجه، رضایت دادن به هر شغلی با کمترین میزان نقص، برایم یک شکست کامل بود. فقط زمانی که آن را از روی میز پایین آوردم و واقع گرایانه بررسی اش کردم، متوجه شدم که شغل فقط بخشی از هویت من است؛ نه تمام آن.
من خطرات پرستش کار را در 27 سالگی تجربه کردم؛ زمانی که در آستانه یک تصمیم گیری کلیدی شغلی بودم. آن زمان دو پیشنهاد شغلی داشتم و باید یکی از آنها را انتخاب می کردم. یکی از پیشنهادها، نویسندگی در یک روزنامه آنلاین پرطرفدار بود. تا آن زمان، اغلب از این شاخه به آن شاخه پریده بودم. چند سالی به تبلیغات مشغول بودم و چند سالی کار فنی می کردم. با این حال، همیشه آرزو داشتم که به طور تمام وقت به نویسندگی مشغول شوم. البته تجربیاتی به عنوان روزنامه نگار آزاد داشتم. برخی شب ها و آخرهفته ها را به این سرگرمی اختصاص داده بودم. با این حال، هیچ وقت نویسنده تمام وقت نبودم.
هر وقت می خواستم ادعا کنم که «من نویسنده هستم»، چیزی از اعماق درونم می دانست که دروغ می گویم. پیشنهاد شغلی در تحریریه آن مجله و به عنوان یک نویسنده تمام وقت، نخستین پیشنهادی بود که نویسندگی از عنوان شغلی آن هم برمی خاست.
دومین پیشنهادی که آن روزها داشتم، پیشنهاد طراحی در یک آژانس طراحی مشهور بود. از زمانی می خواستم در آن آژانس کار کنم که بنیان گذارش به عنوان سخنران جشن فارغ التحصیلی به دبیرستانمان آمد. در دفترچه یادداشت آن سال هایم نوشته بودم: «برای این مرد کار کن!» چند سال بعد، فرصتی برای عمل کردن به این یادداشت فراهم آمده بود. حقوق پیشنهادی آنها هم 50 درصد بیش از شغل روزنامه نگاری بود.
چند هفته سرگردان بودم. از تمام دوستان و اطرافیانم راهنمایی می جستم؛ حتی از مربی یوگا و راننده تاکسی. به دنبال یک مشاور شغلی می گشتم. حتی به توصیه مایکل پولان، نویسنده و روزنامه نگار آمریکایی، به داروهای روان گردان روی آوردم تا شاید در ذهنم چیزی روشن شود. اما دریغ از اندکی پیشرفت.
هربار که مثلا تصمیم نهایی را می گرفتم، تمام مزایای شغل مقابل برایم پررنگ می شد. ممکن است این تناقض به معنای آن باشد که بهترین شغل برایم، وکیل مدافع شیطان بودن است؟
از طرفی می دانستم که این مساله به ظاهر بغرنج، چقدر مسخره است: «آه، چه عذاب جانکاهی! باید بین دو پیشنهاد شغلی جذاب، انتخاب کنی!» خودم را سرزنش می کردم. آخر چرا باید اینقدر به یک تصمیم اهمیت می دادم؟ از طرف دیگر، می دانستم که واقعا تصمیم مهمی است.
فقط بحث شغلم نبود؛ بحث هویتم هم بود.
قرار بود هر وقت از من می پرسند «چه کار می کنی؟» با شغل جدیدم پاسخ دهم. البته این سوال مترادف «تو چه احمقی هستی؟» بود. اصلا احساس نمی کردم که قرار است بین دو شغل یکی را انتخاب کنم؛ این احساس را داشتم که باید بین دو نسخه از خودم، دست به انتخاب بزنم.
پس از چند هفته ژرف اندیشی، پیشنهاد شرکت طراحی را پذیرفتم. البته کل حقیقت این نیست. ابتدا شغل را رد کردم و فردای آن روز با هراس و استرس به مسوول کارگزینی شرکت زنگ زدم که گفتم نظرم عوض شده است. چند هفته نخست کارم هم فکر می کردم که تصمیم اشتباهی گرفته ام. هر روز صبح، قهوه ام را با اندکی تردید هستی شناسانه سر می کشیدم. به لینکدین سر می زدم تا متوجه شوم آیا صنعت روزنامه نگاری هیچ گاه مرا بابت خیانتم خواهد بخشید یا خیر.
تحمل کردنم برای اطرافیان هم دشوار شده بود. دوست به دردنخوری شده بودم؛ چون حوصله توجه به مشکلات دیگران را نداشتم. حتی در رابطه عاطفی خودم هم کم می گذاشتم. نمی توانستم درباره چیزی به جز حرفه خود صحبت کنم. در نهایت، حتی در شغلم هم تمرکز کافی نداشتم. در آنجا هم فقط به رضایت شخصی خود فکر می کردم نه وظایف کاری ام.
با این حال، به تدریج چیزی شروع به تغییر کرد. کاش می توانستم بگویم که یک تحول بزرگ را پشت سر گذاشتم. ولی آنچه به داد من رسید، فقط گذر زمان بود.
سختگیری ام نسبت به کار را کاهش دادم و به روتین های هفتگی خود بازگشتم. با دوستانم به پارک می رفتم، فوتبال بازی می کردم و از مطالعه کتاب لذت می بردم. در کار، تلاش کردم توجه خود را به جنبه های لذت بخش شغلم معطوف کنم؛ نه هزاران کار دیگری که می توانستم انجام دهم. بیش از هر چیز، به وسواس فکری ام درباره انتخاب هایم پایان دادم. شغلم را به عنوان یک فرصت کاری دیدم که به اندازه کافی خوب است.
از این زمان، خطر جدیدی به نام ورکیسم (workism) یا اعتیاد و اعتقاد به کار خود را نشان داد.
توجه بیش از حد به شغلم، این خطر را داشت که جای خالی برای سایر جنبه های مهم زندگی ام نگذارم. ما ممکن است همواره شغل نداشته باشیم. یا آنکه شغلمان را عوض کنیم. اگر هویت خود را به شغلمان گره زده باشیم، با از دست دادن شغل، چه چیزی باقی می ماند؟ اما ریسک سومی در اهمیت دادن بیش از حد به کار وجود دارد که احتمالا فراگیرتر و زیان بارتر است: اگر از یک شغل انتظار داشته باشیم که کیفیت زندگی مان را بالا ببرد، احتمال زیادی دارد که ناامید شویم.
یکی از مزایای صرف ایمان خود در ادیان، به جای اعتقاد به دغدغه های زمینی، این است که نیروهای ماوراءالطبیعه در کنترل ما نیستند. دیوید فاستر والاس، رمان نویس آمریکایی در سخنرانی معروف «این آب است» چنین گفته است: «یکی از دلایل مجاب کننده برای آنکه خدا را برای پرستش انتخاب می کنیم، آن است که تقریبا پرستش هر چیز دیگری ما را نابود خواهد کرد.» کافی است که زیبایی، پول یا قدرت را پرستش کنید تا مادام العمر احساس کمبود کنید.
من کار را پرستیدم و در نتیجه، رضایت دادن به هر شغلی با کمترین میزان نقص، برایم یک شکست کامل بود. فقط زمانی که آن را از روی میز پایین آوردم و واقع گرایانه بررسی اش کردم، متوجه شدم که شغل فقط بخشی از هویت من است؛ نه تمام آن.
مرجع : دنیای اقتصاد
