جدول ۱۹ ساله تغییرات نرخ بیکاری در شهرها و روستاهای کشور

صندوق بین المللی پول در جدیدترین گزارش خود از پیش بینی وضعیت اقتصاد ایران در سال جاری میلادی و سال آینده اعلام کرد: طی سال ۲۰۱۵ میلادی، نرخ بیکاری در ایران به ۱۱.۶۶ درصد خواهد رسید، در حالی که این نرخ در سال گذشته میلادی به میزان ۱۰.۶۰ درصد بود.

همچنین شرایط تا سال ۲۰۱۶ میلادی دوباره بدتر می شود و بیکاری در این سال به ۱۲.۲ درصد بالغ خواهد شد. بنابراین باید گفت در صورتی که این پیش بینی در امسال و سال آینده درست باشد، جوانان با مسائل جدیدتری برای ورود به بازار کار مواجه می شوند.

احتمالا اوضاع جستجوی شغل بدتر می شود و کارجویان جوان زمینه های کمتری برای ورود به بازار کار خواهند یافت. این مسئله می تواند منجر به هدر رفتن ظرفیت بالقوه نیروی انسانی کشور و در نتیجه تاثیر منفی در میزان تولید ناخالص داخلی کشور شود.

از وعده های دکتر روحانی در قبل و بعد از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، مقابله با بیکاری و حل این معضل تاریخی در اقتصاد ایران بوده است. تیم مشاوره و همراه رئیس جمهور معتقد بودند در دولت های گذشته در اینباره به شدت کم کاری شده و منابع و اعتبارات در مسیر درستی خرج نشده؛ بنابراین اوضاع بازار کار بدتر از گذشته شده است.

نقد کارشناسان دولت تدبیر بر اقدامات بازار کار

آنها مرتبا اقدامات دولت های سابق را زیر سوال بردند و عنوان شد آمارهای اشتغال زایی در بازار کار ساختگی است و بازار کار در شرایط وخیمی قرار دارد. همچنین بر این مسئله نیز بارها تاکید شد که دولت های گذشته در طرح زودبازده ها و متعاقب آن در مشاغل خانگی پول ها را هدر داده و نتیجه لازم برای مقابله با بحران بیکاری حاصل نشده است.

علی ربیعی؛ وزیر کار دولت تدبیر و امید بارها عنوان کرد اشتغال زایی به معنای پاشیدن پول در جامعه نیست و نمی توان از این طریق با بیکاری مقابله کرد. وی همچنین اخیرا اعلام کرده تنها راه مهار بحران بیکاری، اشتغال زایی از طریق بنگاه های کوچک است و امروز نمی توان امید چندانی به اشتغال زایی در واحدهای بزرگ داشت.

کارشناسان می گویند دلیل اینکه دولت تدبیر و امید در دو سال گذشته نتوانسته توفیقی در بازار کار داشته باشد به این دلیل است که برنامه خاصی در زمینه مقابله با بیکاری ارائه نکرده و تنها به هشدار درباره بحران بیکاری جوانان و نقد عملکرد گذشته پرداخته است.

البته می توان افت شدید قیمت نفت و در نتیجه کاهش درآمدهای دولت، همچنین بی میلی بانک ها در پرداخت تسهیلات به فعالیت های اشتغال زا و مواردی از این دست را هم به عنوان عوامل تاثیرگذار در عملکرد نه چندان رضایت بخش دولت در زمینه بازار کار در کنار نبود برنامه روشن اشتغال زایی، برشمرد.

ادامه پیک تقاضا برای کار

طبق آخرین گزارش مرکز آمار ایران، بیکاری به بیش از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزارنفر رسیده که حدود نیمی از آن را جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی تشکیل می دهد. کارشناسان بر این عقیده اند که اوضاع بیکاری و بحران بازار کار تا سال های آینده نیز ادامه خواهد داشت.

اشتغال هم اکنون به مهم ترین و پُرشمارترین درخواست جامعه در بحث داخلی تبدیل شده و خانواده های فراوانی هستند که دغدغه اشتغال فرزندانشان را دارند. سوال مشخص جوانان جویای کار این است که تا چه زمانی باید منتظر باز شدن درهای بازار کار برای اشتغال بمانند؟ آیا شرایط این بازار در آینده بهبود خواهد یافت؟

جدول ۱۹ ساله تغییرات نرخ بیکاری در شهرها و روستاهای کشور

مهارت؛ حلقه مفقوده بحران بیکاری

از مسائلی که در دو سه دهه گذشته پس از افزایش تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور مطرح می شود، بی برنامگی برای چگونگی ورود جوانان تحصیل کرده به بازار کار است. همچنین به دلیل ارتباط ضعیف بین دانشگاه ها و بازار کار، معمولا نیازهای روز کشور برای تربیت نیروی انسانی بررسی نمی شود و این مسئله باعث شده تا دانشگاه ها به کارخانه های تولید مدرک تحصیلی تبدیل شوند.

مسئله عدم مهارت در بین کارجویان فارغ التحصیل دانشگاهی برای ورود به بازار کار آنقدر جدی شده که سیاست گذاران را به این فکر انداخته تا خلاء بین آموزش های دانشگاهی و نیازهای روز بازار کار را از طریق آموزش های فنی و حرفه ای پُر کنند. در این زمینه برنامه ریزی مشخصی از سوی سازمان فنی و حرفه ای صورت گرفته است.

در عین حال، مقامات دولت تدبیر و امید هشدار می دهند احتمالا اوضاع بازار کار فارغ التحصیلان دانشگاهی با ورود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر که این روزها در دانشگاه ها در حال تحصیل هستند، بحرانی تر خواهد شد و در آینده نزدیک کارجویان جوان با مسائل و چالش های جدیدی برای یافتن شغل مواجه می شوند.