پنجه در پنجه مرگ؛ اکسیری به نام پیشگیری

عضو هیات مدیره انجمن سرطان با بی‌اساس دانستن شایعاتی مبنی بر بروز سونامی سرطان در کشور گفت: در کشورهای در حال توسعه 40 درصد و در کشورهای پیشرفته تا 60 درصد توانستند این بیماری را کنترل کنند.

دکتر پیام آزاده در گفت‌وگو با ایسنا،در مورد سرطان‌های شایع در کشور با بیان اینکه شایع‌ترین سرطان‌ها میان زنان و مردان متفاوت است، گفت: شایع‌ترین سرطان‌ها در زنان سرطان پستان و در مردان سرطان‌های دستگاه گوارش و عمدتا معده است، اما مهم‌ترین عامل مرگ و میر در ایران به دلیل سرطان معده است.

وی با اشاره به اخباری مبنی بر بروز سونامی سرطان در کشور و با بیان اینکه باید بر اساس نتایج علمی صحبت کرد نه براساس شایعات، افزود: با شایعاتی مانند بروز سونامی سرطان در ایران اصلا موافق نیستیم، زیرا برخلاف سرطان، سونامی پدیده‌ای غیرقابل کنترل و غیرقابل پیش‌بینی است در حالیکه سرطان بیماری است که دقیقا با آمار و ارقام می‌توان آن را پیش‌بینی و از بروز آن پیشگیری کرد.

مرگ‌ومیر سرطان در ایران پایین‌تر از دنیا

آزاده با بیان اینکه میزان مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران در مقایسه با کشورهای دیگر پایین است، تاکید کرد: در کشورهای در حال توسعه 40 درصد و در کشورهای پیشرفته تا 60 درصد توانستند این بیماری را کنترل کنند. بنابران نباید کلمه سونامی را در مورد سرطان به کار برد و مردم را دچار رعب و وحشت کرد. ایران از نظر مرگ و میر ناشی از سرطان جزو کشورهایی با مرگ و میر پایین است. به این معنی که میزان مرگ و میر ناشی از سرطان در ایران 82 نفر به ازای هر صد هزار نفر است؛ این در حالیست که مثلا آمار مرگ و میر ناشی از سرطان در آمریکا 106 و در ترکیه 130 نفردر هر صد هزار نفر است.

این دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: البته میزان مرگ و میر سرطان تابع عوامل مهمی مانند میزان بروز، نوع سرطان‌های شایع، مرحله بروز سرطان در کشور، کیفیت مراقبت‌ها و... است. اگر بخواهیم میزان بروز سطان در کشور را بررسی و با کشورهایی مانند آمریکا و ترکیه مقایسه کنیم، این میزان در ایران 128 در آمریکا 318 و در ترکیه 205 در هر صد هزار نفر است، یعنی با وجود اینکه بروز سرطان در آمریکا حدود 5 برابر ایران است، اما میزان مرگ و میر آن سه برابر ایران است. بنابراین باید دنبال عواملی که در این تفاوت نقش دارند، بود. مثلا اینکه چه سرطان‌هایی در آن کشورها شایع است یکی از این عوامل است مثلا سرطان معده جزو سرطان‌های شایع در ایران بوده و از کشنده‌ترین سرطان‌ها است و البته در آمریکا خیلی شایع‌تر از ایران است.

آزاده در همین مورد ادامه داد: بنابراین باید از ایجاد رعب و وحشت جلوگیری کرد؛ زیرا افزایش بروز سرطان در کشور به علت هرم جمعیتی ماست. به این صورت که هر چه سن بالاتر می‌رود بروز سرطان نیز افزایش می‌یابد. به این معنی که افزایش امید به زندگی منجر به افزایش سرطان است. البته در حال حاضر وضعیت ایران در زمینه تشخیص، تعقیب، کنترل و درمان سرطان بهتر شده است و ما حدود 400 هزار مریض سرطانی در حال پیگیری داریم که به خوبی زندگی می‌کنند. بنابراین ابتدا باید از این فضای رعب و وحشت فاصله بگیریم و با راهکارهای علمی سرطان را کنترل کنیم.

سرطان در ساکنین اطراف پمپ بنزین‌ها آری یا خیر؟

عضو هیات مدیره انجمن سرطان در ادامه صحبت هایش در پاسخ به این سوال که آیا برخی گفته‌ها مبنی بر اینکه افزایش احتمال ابتلا به سرطان در ساکنان اطراف پمپ بنزین‌ها، گفت:عوامل خطر سرطان بسیار زیاد است. مثلا سیگار 80 ماده سمی دارد که بالقوه سرطان‌زا هستند. بنابراین عوامل خطر سرطان زیاد هستند و پمپ بنزین هم می‌تواند یکی از عوامل باشد. البته باید عوامل متعددی در طی زمان روی انسان و ژنتیک فرد تاثیر گذارند تا منجر به سرطان شود، اما نمی‌توانیم روی یک عامل خاص تمرکز کنیم و بگوییم هرکس که در اطراف پمپ بنزین است سرطان می‌گیرد، چنین چیزی درست نیست.

پارازیت، سرطان و ...

آزاده همچنین در مورد تاثیر پارازیت‌ها بر بروز سرطان تصریح کرد: پارازیت مضر است اما در عین حال هیچ مقاله علمی تا به حال ندیده‌ام که ثابت کند پارازیت سرطان ایجاد می‌کند. صراحتا می‌گویم که پارازیت عاملی است که برای بشر خوب نیست. مانند موبایل که تا به حال مقالاتی در مورد تاثیرات موبایل ایجاد شده و مشخص شده که استفاده زیاد از موبایل می‌تواند منجر به سرطان مغز در کودکان و جوانان باشد. اما من تا به حال مقاله‌ای که در آن نشان دهد که بین پارازیت و ابتلا به سرطان رابطه وجود دارد ندیدم. البته باید گفت پارازیت خوب نیست ولی به صورت علمی نمی‌توان ارتباط بین پارازیت و بروز سرطان را تایید یا رد کرد.

جای خالی کار تیمی در سرطان و بیمارانی که سرگردان می‌شوند

این عضو شورای سیاستگذاری شبکه ملی تحقیقات سلامت در پایان در مورد مشکلات بیماران سرطانی گفت: ما در کشور مراکز عمده سرطان که به صورت تیمی کار کنند به این صورت که یک تیم متمرکز برای سرطان عمل کنند، نداریم که این موضوع سردرگمی بیماران را به دنبال دارد. به عنوان یک سیاستگذار سرطان معتقدم که اطلاعات مردم ما در مورد سرطان پایین است و باید در جهت افزایش این اطلاعات کار کرد. اما به عنوان یک متخصص بالینی سرطان معتقدم باید تیم‌هایی دور هم جمع شده و سرطان را به صورت تیمی درمان کنند. ما در تهران دو یا سه مرکز داریم که به صورت تیمی سرطان را درمان می‌کنند و باید کار تیمی در این حوزه را گسترش دهیم.

وی گفت: همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در کشور بسیاری از امکانات مثل روانشناس سرطان، تغذیه و سرطان و... را برای سرطان نیاز داریم. همچنین در کشور هیچ مرکزی به عنوان Hospit نداریم. Hospit یعنی چیزی بین بیمارستان و خانه و جایی ست که بیماران سرطانی در آن آرامش داشته باشند. اگر قرار باشد چیزی از دولت بخواهم آن ایجاد مرکز Hospit برای بیماران سرطانی و همچنین بیماران غیرسرطانی است.