بازگشايي مدارس فرصت ها و تهديدهاي دوست يابي

نشستن پشت يک نيمکت، رفت و آمد با يک سرويس، هم مدرسه اي بودن، هم محله اي بودن، در يک پادگان خدمت کردن و... هيچ کدام به تنهايي دلايل کافي براي شروع يا تداوم يک دوستي نيست. گاهي اوقات برخي از ما براي انتخاب يک جفت کفش، يک روسري، يک پيراهن و ... ساعت ها در بازار مي گرديم و تا تمام مغازه ها را زير و رو نکنيم دست به انتخاب نمي زنيم اما در انتخاب دوست همين که يک نفر يک عدد بيسکويت به ما تعارف کند يا لبخندي مليح تحويل مان دهد، به سرعت در دوستي و رفاقت را با او باز مي کنيم، طوري که چاي نخورده پسرخاله مي شويم و هنوز مدت کوتاهي از رفاقت مان نگذشته، سفره دلمان را پيش او پهن مي کنيم.
از آن جا که پايه و اساس اين نوع رفاقت‌ها سست بوده، دير يا زود به بن بست خواهد رسيد به خصوص اگر فردي که به عنوان دوست انتخاب کرده ايم فرد ناشايستي باشد آثار منفي اين رفاقت در زندگي آينده ما نيز آشکار مي شود.

يک دوست خوب همدم تنهايي هاي انسان، شريک غم و شادي، بازوي ياري رسان به هنگام نياز، تکيه گاه انسان در مشکلات و مشاور خيرخواه در لحظات ترديد و ابهام است. دوستان ما در زندگي بسيار مهم هستند زيرا زندگي ما تحت الشعاع اخلاق و رفتار آنها قرار دارد. امام علي عليه السلام مي فرمايند: «انسان بي دوست غريب است» اما در جاي ديگر نيز فرموده اند: «تنهايي بهتر از دوست بد است».

تاثير همنشين را جدي بگيريم!
انسان به واسطه دوستي و معاشرت با ديگران، از آنها رنگ و بو مي گيرد و شبيه آنان خواهد شد. موضوعي که همگان کم و بيش از آن آگاهند و چه بسا که نمونه هاي عيني آن را نيز در اطراف خويش سراغ دارند.
در اطراف خود نگاهي بيندازيد و تاثير دوستان را در زندگي اطرافيان خود ببينيد. در روايات آمده است که اگر خواستيم کسي را بشناسيم دوستان او را بشناسيم که از طريق دوستان ويژگي هاي خود فرد نيز آشکار مي شود. در مراتب بالاتر اگر دوستي و علاقه بين دو فرد زياد شود کم کم در زندگي و علائق شان هم تاثير مي گذارد. اهل دلي تعريف مي کرد که در برهه اي از زندگي اش نسبت به نماز صبح بي اهميت شده بوده و نمازها را آخر وقت مي خوانده است. پس از مدتي به نزد استادي رفته بود و از او علت کاهلي در نمازش را پرسيده بود و استاد در پاسخ گفت: به روش و مسلک دوستانت نگاه کن، ببين سيره آن ها چطور است و او متوجه شده بود که دوستش نيز چنين است و بعد از کناره گيري از دوستي با او نمازهايش سر وقت شد.

شيريني وجودت را از مگسان مزاحم دور کن
هر ارتباط ساده اي دوستي نيست؛ بلکه دوستي از ارتباط عميق بين دو فرد که صميميت و محبت در آن موج مي زند، شکل مي گيرد. در اين ارتباط گاهي برخي از اخبار از امور زندگي شخصي بين دو فرد رد و بدل مي شود و تاثيراتي که هر يک در زندگي ديگري دارند به قدري زياد است که بايد در انتخاب دوست نهايت دقت را به عمل آورد. از آن جا که جوانان در انتخاب دوست آسان پذير و زودپسند هستند و با يک برخورد عادي مجذوب ديگري مي شوند، دوستي هاي تصادفي و حساب نشده اي برايشان پيش مي آيد که مي تواند ثمرات تلخي داشته باشد.

چطور دوست خوب از بد را تشخيص دهيم؟
گام اول در دوست يابي، دوست شناسي است. اگر اين امر به طور شايسته اي انجام نگيرد، مراحل بعدي فرجام خوبي نخواهد داشت. حال براي انتخاب دوست خوب چه کنيم؟ با آزمايش و امتحان اين امر ميسر است تا دوستي را نيازموده ايم، نبايد به او اعتماد کنيم. اکتفا کردن به ظاهر و روي خوش کافي نيست.
همان گونه که پرنده دانه خوب را از بد جدا مي کند، صاحب عقل و خرد نيز بايد دوست و همنشين خويش را از ميان مردم با توجه به ملاک هاي صحيحي که دين و خردمندان عالم ارائه داده اند، گزينش کند.
اولين راه انتخاب دوست آن است که آنها را بيازماييم و از همنشيني با احمق، بخيل، ترسو و دروغگو دوري کنيم. دوستي خوب است که هنگام سختي و نياز و مشکلات مالي تنهايتان نگذارد. راه ديگري که براي انتخاب دوست سفارش شده است سفر کردن با اوست که باعث مي شود منش واقعي در هزار لاي وجود فرد عيان شود و دوستي که از اين آزمون ها به سلامت بيرون آيد، بسيار کمياب است و به سختي به دست مي آيد.

اعتدال در دوستي
برخي جوانان به دليل برخورداري از احساسات و عواطف، در دوستي افراط مي کنند و ارتباط خود را ثابت و ناگسستني مي پندارند، از اين رو به قدري در دوستي زياده روي مي کنند که گويي يک روح در دو بدن اند، از جمله مثل هم لباس مي پوشند و مانند يکديگر رفتار مي کنند، با هم از هر سري سخني مي گويند و تحمل جدايي از يکديگر را ندارند، اما اسلام اعتدال در دوستي را مطرح کرده، در دوستي و دشمني خواهان ميانه روي است.
امام علي عليه السلام مي فرمايند: «با دوستت با حفظ جهات و مدارا اظهار دوستي کن. شايد روزي دشمنت شود. همچنين در اظهار دشمني نيز مدارا کن، شايد روزي دوستت گردد». (نهج البلاغه، جملات قصار ۲۶۰) در واقع دليلي ندارد تمام رازهاي خود را به دوست خود بگوييم که ممکن است به ضرر ما تمام شود اما بايد در تمام مشکلات نيز دوست خود را تنها نگذاريم.

مهم ترين نشانه هاي يک دوست خوب
دوستان خوب نشانه هايي دارند که مهم ترين نشان آنها داشتن عقل و دانش، ايمان به خداوند، تقوي و دين داري و همچنين خلق و خوي نيک و کريمانه است.اسلام بر معاشرت و دوستي با انسان هاي مومن و شايسته اي که موجب صلاح و رستگاري خواهد شد، تاکيد بسيار کرده است زيرا همنشيني با نيکان و صالحان به خودي خود آدمي را به نيکي و صلاح فرامي خواند.
علم ثابت کرده است که وقتي انسان به چيزي يا فردي علاقه داشته باشد اين علاقه موجب مي شود بي اختيار خود را در رفتار و صحبت مانند او کند و فرد کم کم شبيه دوستش مي شود و اين مسئله مي تواند تا حدي پيش برود که ظاهر آن ها هم شبيه هم شود.همچنين بايد دوستان عاقل را برگزينيم که همنشيني با دوست دانا سبب زنده بودن روح مي شود اما رفيق ناشايست و دوست جاهل همچون زهري است که وجودش هر لحظه جسم و جان را مي آزارد همچنين دوست خوب بايد آينه دوستش باشد و خوبي هايش را تقويت و بدي هاي دوستش را به او بازگو کند تا خصلت هاي ناشايست در او کم شود.