قورت دادن استرس!

«فردا امتحان دارم و فكر نمي‌كنم به‌خوبي از پسش بربيايم»، «پروژه‌اي را در اداره به من سپرده‌اند كه اصلا از آن سر درنمي‌آورم»، «مادرِهمسرم براي ناهار فردا مهمان ماست و ممكن است غذا را خراب كنم»، «شايد نتوانم اين لباس را طوري بشويم كه تميز شود». البته داشتن كمي استرس، بد نيست و باعث افزايش انگيزه و انرژي براي انجام كار مدنظر مي‌شود اما امان از اينكه استرس از حد خود پا را فراتر بگذارد. آن وقت است كه علائمي مثل نگراني، از دست دادن تمركز، نااميدي و كج‌خلقي، احساس سردرد يا درد در ساير نقاط بدن، اختلال خواب و... يك به يك به ما هجوم مي‌آورد و سلامتي ما را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد.

ما در اينجا راهكارهايي را براي برطرف كردن استرس‌هاي كوتاه‌مدتي كه با علت مشخص به‌وجود مي‌آيد ذكر مي‌كنيم.
-

با يك دوست خوب و مطمئن كه احساس مي‌كنيد شما را مي‌فهمد، تماس بگيريد و موقعيت تنش‌زاي خودتان و احساس و نگراني‌هايي كه داريد را براي او شرح دهيد. گاهي حين استرس، قضاوت و افكار ما اجازه درست ديدن را به ما نمي‌دهد. صحبت با چنين فردي مي‌تواند در يافتن راه‌حل‌هاي كاهش آن استرس و پيدا كردن ديد و نگاه درست به مسئله، به ما كمك كند.

يكي از عوامل استرس، داشتن مقدار زيادي كار در وقت محدود است. اگر در شرايط شلوغ پلوغ زندگي‌تان هنوز هم مسئوليت‌هاي جديدي را قبول مي‌كنيد، سراغ آينه برويد و به‌خودتان بگوييد كه بايد ياد بگيرم به درخواست‌هاي غيرمهم و اضافي، نه بگويم! البته رفع نيازهاي اطرافيان موهبتي الهي است اما بدقولي شما، به‌خودتان و طرف مقابل ضربه مي‌زند. بنابراين براي زمانتان اولويت‌بندي داشته باشيد و به درخواست كارهاي غيرمهم بگوييد: «متأسفم ولي نمي‌توانم قول بدهم كه اين كار را انجام مي‌دهم چون هم‌اكنون اولويت‌هاي مهم ديگري دارم»، «دوست دارم اين كار را انجام بدهم اما الان وسط انجام كار ديگري هستم، ولي مي‌توانم اين كار را روز يكشنبه برايتان انجام دهم».

خيلي خوب است اگر بتوانيد رويدادهاي استرس‌زا و نشانه‌هاي آن‌ را براي خودتان ثبت كنيد يا حتي هنگام بروز، آنها را در حافظه‌تان مرور كنيد. آن وقت ببينيد چه خودگويي‌هاي منفي‌اي در حال افزايش استرس‌هاي شماست؛ يعني جملاتي را كه داريد به‌خودتان مي‌گوييد و با آنها نگراني‌تان را افزايش مي‌دهيد، پيدا كنيد، آن وقت دنبال گزاره‌هاي مثبت جايگزين بگرديد. لازم نيست غيرواقعي باشيد، هميشه مسئله، جنبه‌هاي مثبت و مؤثري براي شما دارد كه مي‌توانيد از آن زاويه نگاه كنيد. راه‌حل‌هاي مؤثري كه براي برآمدن از پس شرايط داريد را تكرار كنيد. اين تصوير‌سازي‌ ذهني ِهدايت شده، شما را براي مديريت استرس توانا مي‌كند.

اعتقاد داشته باشيم آن‌كه كارساز است، كس ديگري است و خدايي داريم كه قادر مطلق است. دعا كردن به ما آرامش مي‌دهد و بدن را از چنگال تنش‌هاي فيزيكي ناشي از استرس رهايي مي‌بخشد. از ميان ذكرها و دعاهاي مختلف، ذكر يا دعايي را براي خودتان انتخاب كنيد كه حالتان با آن بهتر مي‌شود و احساس نزديكي بيشتري با محتواي آن مي‌كنيد. هنگامي كه استرس سراغ‌تان مي‌آيد به آن ذكر و دعاها متوسل شويد تا قلب و دلتان آرام شود و در نتيجه روي جسم‌تان هم اثر بگذارد.

هنگام استرس مسائلي براي خنديدن پيدا كنيد. گاهي مي‌توانيد حتي با مشكل خود شوخي و بازي كنيد. اما به‌هرحال خنديدن به مسائل غيرمرتبط با موضوع استرس‌زا هم به كاهش استرس كمك مي‌كند.

حين انجام دادن مقدمات يك كار استرس‌زا، چند دقيقه به‌خودتان استراحت بدهيد و به‌كار ديگري مشغول شويد؛ كاري كه اين ديدگاه را به شما بدهد كه مغلوب استرس مدنظر نيستيد. اين به معني فرار از كار استرس‌زا نيست بلكه صرفا يك زمان براي بازگشت قوي‌تر به آن است.

خواب مناسب و كافي، رژيم غذايي سالم و پرهيز از الكل و مواد‌مخدر، ازجمله عوامل مؤثر در كاهش استرس هستند. پس اصلاح سبك زندگي‌تان را جدي بگيريد. يك راه‌حل بسيار مهم، ورزش كردن منظم است كه تحقيقات نشان مي‌دهد علاوه بر بدن، براي ذهن هم مفيد و مؤثر است. گاهي 20دقيقه پياده‌روي، شنا و يا تمرينات ديگر بدني، كاهش استرسي را كه ممكن است ساعت‌ها آثار خود را حفظ كند خيلي زود ممكن مي‌كند.
-

«از بس استرس دارم مغزم درست كار نمي‌كند!» متأسفانه گاهي اين جمله درست است؛ استرس بيش از حد گاهي باعث مي‌شود كه قضاوت و فهم غلطي از موقعيت داشته باشيم يا به‌اصطلاح از كاه، كوهي بسازيم. در اين موقعيت سعي كنيم با بازگشت به آرامش، از بيرون به موقعيت نگاه كنيم و ابعاد آن را دوباره بسنجيم؛ مثلا اگر قرار است هفته بعد كنفرانسي در كلاس داشته باشيد اينكه مدام به استرس‌تان فكر كنيد و به آن دامن بزنيد هيچ كمكي به شما نمي‌كند اما برعكس اگر به‌خودتان مسلط شويد و قدم به قدم براي خودتان برنامه بريزيد، هم از ميزان استرس‌تان كم شده و هم اينكه احتمال موفقيت‌تان چندبرابر مي‌شود.

يادمان باشد كه اگر قدمي براي مديريت استرس‌هايمان برنداريم، مقدار بيش از حد و طولاني مدت آن، منجر به بيماري‌هايي مثل اختلال اضطرابي، درد ماهيچه، فشارخون، چاقي و كاهش سيستم ايمني بدن مي‌شود.