آويزان از جيب پدر

*پسري ۱۵ ساله دارم. چند بار بدون اجازه از جيب و کارت بانکي پدرش و من پول برداشته است. خواهش مي کنم من را راهنمايي کنيد که چه کار کنم؟

*دختري 13 ساله دارم. هميشه از ما درخواست پول مي کند و پول هايش را بدون برنامه خرج مي کند. اصلا به ميزان درآمد پدرش توجهي ندارد. چگونه با او صحبت کنم؟

دکتر هادي صدري- روان شناس و مشاور خانواده:
دوره نوجواني دوره استقلال طلبي و کسب هويت است. بعضي از نوجوان ها براي پاسخ دادن به اين 2 نياز، رفتارهاي نامناسبي انجام مي دهند. يکي از راه هايي که مي تواند به استقلال نوجوان کمک کند، دادن پول توجيبي به اوست. پولي که دست يک نوجوان است، چگونگي دريافت آن و روش نگرش او به آن پول، نه تنها بر توجه بيشتر او به چيزي که مي تواند با آن پول بخرد يا پس انداز کند، تاثير مي گذارد که بر ميزان اعتماد به نفس و مديريت مسائل مالي او هم تاثير گذار خواهد بود.

متاسفانه بعضي والدين به پرداخت پول توجيبي به فرزندشان توجه ندارند و نمي دانند که محروميت بچه ها از پول توجيبي سبب مي شود تا نوجوان مجبور شود که خودش به اين نياز پاسخ دهد و متاسفانه تنها راهي که به ذهن نوجوان مي رسد، برداشتن پول از جيب والدين است. اگر والدين به طور مثال، ابتداي هر ماه مبلغ مورد توافق را به عنوان پول توجيبي به فرزندشان بدهند، ديگر پولي در خانه کم و گم نخواهد شد.

والدين بايد توجه داشته باشند که اگر نوجوان شان مي خواهد پولي را براي خريدن چيزي خرج کند که مبلغش بيشتر از مقدار پول توجيبي اوست، نبايد بدون دليل پول اضافه تري به او بدهند. در چنين موقعيت هايي بهتر است پدر و مادرها، فرزندشان را مجبور کنند تا منتظر زماني شود که پول کافي براي خريد آن کالا را با پس انداز کردن به دست بياورد. نوجوان در چنين وضعيتي مي تواند هيجان خريد چيزي که خودش پولش را جمع کرده، تجربه کند و اگر آن وسيله را خراب کرد، پشيماني را بهتر احساس کند.

تجربه نشان داده است فرزنداني که در خانواده اي مرفه هستند و پول توجيبي بسيار زيادي دريافت مي کنند، بيشتر به اسراف و ولخرجي روي مي آورند چرا که ميزان پولي که به آن ها داده مي شود بيشتر از نياز آنان است. البته همان طور که گفته شد پرداخت پول توجيبي کم نيز باعث انجام رفتارهاي اشتباه در نوجوان؛ مانند برداشتن پول بدون اجازه از جيب والدين مي شود. ولي اگر مبلغ پول توجيبي اندازه باشد، فرزندان تدبير چگونه درست خرج کردن آن را به کمک والدين شان مي آموزند. اگر خانواده اي مي ببيند که فرزندش پولي را که از آن ها مي گيرد در راه درستي خرج مي کند، بايد او را تشويق کند و از او بخواهد که به تدريج به فکر پذيرفتن بخشي از مسئوليت هاي زندگي هم باشد تا پس از فراغت از تحصيل، به دنبال منبع درآمدي برود. خانواده بايد به فرزند خود اين نکته را هم بياموزند که کم کم بايد به استقلال مالي برسد و حتي اگر خانواده توان مالي خوبي داشته باشد، تا سن خاصي مي تواند از او حمايت مالي کند.

مهارت مديريت امور اقتصادي را بايد به نوجوانان آموزش داد. در ادامه به چند نمونه از راهکارهايي که به تقويت اين مهارت کمک مي کند، اشاره مي شود:

*سعي کنيد از همان سنين خردسالي ميزاني معين از پول را در قالب يک مدت زمانبندي مشخص در اختيار فرزندتان قرار دهيد. اين ميزان بايد ثابت باشد و در ابتداي کار در زمان هايي با فاصله کوتاه به کودک داده شود به عنوان مثال هر سه روز يا در انتهاي هر هفته.

* به قوانين مالي تعيين شده، پايبند باشيد تا نوجوان تان در صورت ولخرجي و رعايت نکردن محدوديت ها با شرايط نامطلوب مالي مواجه شود و از عواقب رفتارش نکات جديدي را بياموزد. البته اگر مشکلات مالي نوجوان تان به بحران تبديل شد بهتر است تسهيلاتي را براي او در نظر بگيريد تا آسيب نبيند.

*در ابتداي کار تاکيد زيادي بر پس انداز نداشته باشيد بلکه تاکيد بر رساندن پول به سررسيد بعدي پرداخت پول توجيبي از اهميت بيشتري برخوردار است.

*پس انداز کردن او را هدفمند کنيد مثلاً در صورتي که به خريد وسيله اي تمايل دارد به او پيشنهاد دهيد که اگر بخشي از هزينه هاي آن کالا را خودش پس انداز کند بقيه قيمت آن را شما پرداخت خواهيد کرد.