مشکلات درس «تربیت بدنی» در دانشگاه

-خبرگزاری دانشجو یک نظرسنجی درباره میزان رضایت دانشجویان از درس تربیت بدنی برگزار کرد که با مشارکت حدود 310 نفر همراه بود. هفتاد درصد شرکت کنندگان این درس را مفید و موفق ندانستند. به نظر شما مهم‌ترین آسیب‌های ارائه دروس تربیت بدنی چیست؟
یکی از مشکلات، عدم تنوع در ارائه دروس توسط گروه‌های تربیت بدنی دانشگاه‌هاست. برخی از دانشگاه‌ها به دلیل مشکلات فضا و امکانات، این واحدها را به یک یا دو درس محدود می‌کنند. دانشجو تمایل دارد رشته‌های مورد علاقه‌اش را انتخاب کند ولی خب این امکان وجود ندارد. نکته دیگر مربوط به شکل ارائه این دروس است. با دو واحد درسی در دو ترم، آن هم هفته‌ای یک جلسه، هیچ اتفاق خاصی برای دانشجو نمی‌افتد. برای اینکه یک فعالیت ورزشی کارا و اثربخش باشد باید دستکم سه جلسه در هفته انجام شود.  طبیعتاً با یک کلاس یک واحدی یک ساعت و نیمه هیچ اتفاقی رخ نمی‌دهد.

زمان برگزاری کلاس‌ها هم بعضاً نامناسب است و در زمان راحتی دانشجو نیست. مثلاً صبح زود کلاس تربیت بدنی هست که پس از آن باید دانشجو به کلاس‌های تئوری برود و این برایش سخت است. بعضاً سخت گیری‌های بی مورد برخی مدرسین هم مزید بر علت می‌شود و مشکلات را بیشتر می‌کند.

-به نظر شما  دشواری آزمون‌ها و ارزشیابی‌های این درس هم از علل نارضایتی دانشجویان نیست؟
به هر حال هر درسی نیاز به ارزیابی دارد. اما نکته اینجاست که تناسبی میان ارزش‌یابی‌ها و آموزش‌ها وجود ندارد. با یک جلسه تمرین در هفته سود خاصی برای دانشجو ندارد و سطح آمادگی دانشجو زیاد نیست. در واقع با نوعی عدم تناسب میان آموزش‌های کلاس تربیت بدنی و سختی تست‌ها مواجه هستیم. ارزشیابی باید متناسب با میزان، شدت و تکرار تمرین‌ها باشد.

 -برای حل این مشکلات، راهکارهایی هم پیش‌بینی شده است؟

وزارت علوم معتقد است که تعداد واحدهای درسی باید کم شود اما واحدهایی مثل تربیت بدنی که مستقیماً با سلامت جسمانی و روانی دانشجویان در ارتباط است به نظر من هیچ اشکالی ندارد که افزایش پیدا کنند. کما اینکه  در گذشته دروس عمومی ما هم افزایش واحد داشته‌اند و  افزایش تعداد واحدهای تربیت بدنی، باتوجه به اهمیت آنها، امکان پذیر است.

نکته بعدی درباره تنوع واحدهای درسی ورزشی است. این واحدها نباید محدود به یک یا دو رشته باشد. انتخاب مدرسین توانمند که بتوانند فعالیت‌ها را به خوبی به دانشجو ارائه کنند، در بهبود کیفیت ارائه این دروس مؤثر خواهد بود. یک راهکار دیگر افزایش فعالیت‌های بیرون دانشگاه است. مثل کوه‌پیمایی و کمپینگ که باعث تنوع بیشتر در حوزه تربیت بدنی می‌شود.

هماهنگی و هم افزایی بین گروه‌های آموزشی و ادارات تربیت بدنی دانشگاه‌ها هم عامل بسیار مهمی است. ببینید ما الان در دانشگاه‌ها یک بخشی تحت عنوان گروه آموزشی تربیت بدنی داریم که کار این‌ها ارائه دروس تربیت بدنی 1 و 2 است. از طرف دیگر، ادارات تربیت بدنی و فوق برنامه داریم که معمولاً از ساعت 4 بعدازظهر کارشان آغاز می‌شود و فوق برنامه ورزشی دانشجویان آنجا ارائه می‌شود. اگر یک تصمیم گیری و هماهنگی مشترک در دانشگاه‌ها بین این دو نهاد انجام شود، باعث می‌شود تا حضور دانشجو در ورزش‌های فوق برنامه هم در ارزش‌یابی نهایی او مؤثر باشد. در این حالت، امکانات دانشگاه بهتر استفاده شده و در هزینه‌ها هم صرفه جویی شده است. گذشته از این موضوع، این اتفاق باعث می‌شود انگیزه ورزش در بین دانشجویان بیشتر شود. در این طرح قرار است مربی کلاس فوق برنامه، از وضعیت دانشجو ارزیابی داشته باشد و آن را در اختیار استاد مربوطه قرار دهد. این اتفاق باعث می‌شود دانشجو نسبت به آن ورزش علاقه‌مند شود و چه بسا پس از پایان کلاس تربیت بدنی، درترم های بعدی تا پایان دوران تحصیل خود آن ورزش را ادامه بدهد.

-وزارت علوم برای اعمال این راهکار ها چه برنامه ای دارد؟

ما چندین جلسه از طرف اداره تربیت بدنی وزارت علوم با کمیته برنامه ریزی تربیت بدنی داشته‌ایم و روی موضوعاتی مثل عدم انگیزه و علاقه دانشجویان به درس تربیت بدنی صحبت کردیم. همین مواردی که من خدمت شما عرض کردم در این جلسات مطرح شد. پس از این جلسات، کارگروهی  متشکل از اعضای دفتر برنامه ریزی وزارت علوم و دفتر تربیت بدنی تشکیل شد و حدود 6 ماه روی این موضوعات بررسی کرد و تحقیقاتی درباره میزان علاقه دانشجویان به این درس انجام داد.  ما این موارد و راهکارها را مکتوب کرده و به مدیرکل دفتر برنامه ریزی آموزشی ارائه کردیم.  اما علی رغم گذشت حدود 7 ماه از پیگیری‌های ما و ارائه این راهکارها، متأسفانه هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است. چون این موضوع یک مسئله آموزشی است، اعلام نظر دفتر برنامه ریزی ضروری است. انتظار می‌رود که دفتر برنامه ریزی این راهکارها را بررسی کند.امیدواریم بخش برنامه ریزی آموزشی روی این موضوع جدی‌تر وارد شود و از کنار این درس راحت نگذرد.