چگونه مهارتهای اجتماعی کودک‌مان را تقویت کنیم؟
از اولین خنده کودکان تا زمانی که موفق به کسب مدرک تحصیلی دیپلم می‌شوند مهارتهای اجتماعی، روابط آنان را تحکیم کرده و به آنان کمک می‌کند تا زندگی خود را با اعتماد به نفس بیشتری بگذرانند.
-
مهارتهای اجتماعی چه تعریفی دارند؟
حتی کارشناسان هم در تعریف مشخصی برای مهارتهای اجتماعی با هم اختلاف نظر دارند. بیشتر آنان موافق هستند که مهارتهای اجتماعی مواردی را شامل میشود که برای ایجاد روابط و حفظ آن ضروری است و مهارت‌هایی هستند که تعامل با دیگران را به فرآیندی موفقیت آمیز تبدیل می‌کنند.
در آمریکا برای افرادی که بسیار می‌خندند و شروع مکالمه با دیگران را به راحتی مدیریت می‌کنند، ارزش زیادی قائل می‌شوند. هرچند برخی کارشناسان بر این باورند که داشتن مهارتهای اجتماعی خوب به این مفهوم نیست که فرد در جمع با صدای بلند حرف بزند و بخندد.
بیشتر افراد درون‌گرا از مهارتهای اجتماعی عالی برخوردار هستند و این توانایی را دارند که با افراد دیگر به شیوه‌ای عمیق ارتباط برقرار کنند.
به طور معمول افراد درون گرا در گروه‌هایی تعریف می‌شوند که تعاملات یک به یک را ترجیح می‌دهند. در نتیجه در صورتی که فرزندتان به جای حضور در میان گروهی از کودکان و بازی با آنان، تنها با یک کودک بازی می‌کند جای نگرانی وجود ندارد.
مهارتهای اجتماعی چگونه کسب می‌شوند؟
بیشتر ما بدون هیچ آگاهی قبلی مهارتهای اجتماعی را می‌آموزیم. هرچند بررسی‌ها حاکی از آن است که سه روش اساسی وجود دارد که در موقعیت‌های اجتماعی انتخاب می‌شوند.
نخست، کودک رفتار دیگران را مشاهده کرده و آن را دنبال می‌کند. افراد بزرگسال هنگام صحبت با کودکان (و دیگران) ارتباط چشمی برقرار می‌کنند که با مشاهده این رفتار کودکان متوجه اهمیت ارتباط چشمی در مکالمات می‌شوند.
دوم، کودکان از طریق فکر کردن در مورد آنچه که در اطرافشان رخ می‌دهد، یاد می‌گیرند. زمانی که کودک از خودش می‌پرسد چرا همبازی‌اش از بازی خود را کنار کشیده و قادر است متوجه شود کودک دیگر کسل شده است، به طور موفقیت آمیزی مهارتهای اجتماعی را درک کرده است. هر چند این بخش از فرآیند یادگیری می‌تواند برای برخی کودکان از جمله مبتلایان به اوتیسم مشکل باشد.
سوم، کودکان در عمل آموزش می‌بینند. زمانی که کودک با دیگران صحبت یا بازی می‌کند و شرایط به خوبی پیش می‌رود کودک به درک درستی از چگونگی ارتباط با دیگران دست پیدا می‌کند. زمانی که سطح تعاملات به خوبی پیش نمی‌رود کودک به دنبال آن می‌رود تا متوجه اشکال کار شود.
هلث لاین در مطلبی به بررسی نکات ابتدایی پرداخته که به کودک کمک می‌کند تا به راحتی با دیگران ارتباط برقرار کند:
1. صحبت کردن: همان طور که والدین، بسیاری از مهارت‌ها را به فرزندشان آموزش می‌دهند، ممکن است بخواهند ضرورت‌های رفتاری و فرآیند تعاملات اجتماعی را برای کودک خود بازگو کنند. به طور مثال می‌توان به کودک آموزش داد پس از گفتن درخواست خود از کلمه لطفا استفاده کند. در حقیقت با این کار کودک بخشی از یک رفتار مودبانه اجتماعی معمول را آموزش می‌بیند.
2. نشان دادن رفتار صحیح: در نظر داشته باشید کودکان از طریق مشاهده آنچه که والدینشان انجام می‌دهند، آموزش می‌بینند. به طور مثال داشتن رفتارهای مودبانه و کمک به همسایه‌ها به کودک نشان می‌دهد چگونه این رفتارها به تداوم رابطه اجتماعی کمک می‌کند. اگر دوست دارید کودکتان در برخورد با دیگران اعتماد به نفس داشته باشد، این کار را به او نشان دهید.
3. تکرار کردن: زمانیکه فرزندتان در یک شرایط اجتماعی دچار مشکل میشود می‌توان با صحبت کردن و شناساندن نکاتی که فراموش کرده به او آموزش دهید تا بار دیگر در موقعیت مشابه متفاوت عمل کند. سپس به عقب برگشته و تمامی نکات ذکر شده را مجدد تکرار کند. به یاد داشته باشید در سراسر زندگی فرد شرایط اجتماعی جدیدی وجود خواهد داشت و بسیاری از افراد به تمرین و آمادگی نیاز دارند. هرچند در صورتیکه در دوران کودکی شالوده رفتارهای اجتماعی در کودک به خوبی برنامه ریزی شود دیگر جای نگرانی وجود ندارد.
4. بازی کردن: کودکان روش‌های بازی کردن با کودکان دیگر را تنها از طریق بازی بدست می‌آورند. کودک با قرار گرفتن در فضایی که کودک دیگری وجود دارد فرآیند یادگیری را آغاز می‌کند. کودکان یکدیگر را هنگام بازی زیر نظر می‌گیرند و در نتیجه به همدیگر می‌آموزند چگونه می‌توانند از بازی کردن لذت بیشتری ببرند. زمانیکه کودک شخصیتی خجالتی دارد بهتر است تنها با یک کودک و در فضایی آرام بازی کند و در نتیجه دچار ترس نمی‌شود. اما در صورتی که از شخصیتی اجتماعی برخوردار باشد حضور در میان تعداد بیشتری از کودکان تاثیر آموزشی بهتری دارد.
