آشنایی با خدمات پروفسور شمس

پروفسور محمدقلی شمس، پدر چشم‌پزشکی ایران در سال ۱۲۸۳ به دنیا آمد.
وی فرزند دکتر یحیی شمس ملقب به لسان‌الحکما و نوه محسن میرزا ملک آرا ملقب به شمس الشعرا از شاعران عارف مسلک دوران قاجار است.
پروفسور محمد قلی شمس از دوران کودکی به حرفه مقدس پزشکی عشق می ورزید و صبح‌ های جمعه پدر را هنگام ملاقات بیماران همراهی می‌ کرد .
وی در سال 1923 میلادی عازم فرانسه شد و در دانشکده پزشکی نظامی شهر لیون پذیرفته شد و ضمن ادامه تحصیل در رشته پزشکی به درجه افسری نیز نایل شد.
در سال 1927 دوره اول اگرگاسیون را آغاز کرد و در سال 1929 موفق به گذراندن دوره دوم کنکور اگرگاسیون شد. سپس در بیمارستان وال دوگراس پاریس که یک بیمارستان آموزشی بود مشغول به کار شد و پس از گذشت یک سال به تدریس پرداخت. پس از آن برای معالجه بیماران به ایران دعوت شد.

وی در سال ۱۳۰۲ وارد رشته پزشکی در دانشگاه نظامی لیون شد و در سال ۱۳۱۱، قبل از تاسیس دانشگاه تهران، به دعوت وزیر علوم وقت به ایران بازگشت و با سمت استادی در دارالفنون مشغول به تدریس پزشکی شد.

پروفسور شمس پس از بازدید از جنوب ایران و مناطقی که به دلیل شیوع بیماری تراخم، کوری در آنها شایع شده بود، برای همیشه از بازگشت به فرانسه صرف نظر کرد.روش درمانی او برای این بیماری و به وسیله الکتروکواگولیشن در مقاله ای مفصل در سال های دهه ۱۹۵۰ ارائه شد.


پروفسور شمس و همکارانش در سال 1326 هجری شمسی انجمن چشم پزشکی ایران را به طور رسمی دائر کردند .
در سال 1333 انجمن چشم پزشکی ایران رسما عضویت انجمن بین المللی چشم پزشکی پذیرفته شد .

پروفسور شمس بیمارستان چشم پزشکی فارابی را بنیان نهاد تا به عنوان اولین مرکز تخصصی چشم پزشکی در ایران فعالیتش را آغاز کند.
با راه اندازی بیمارستان فارابی شامل دو درمانگاه ، 1 اطاق عمل و 25 عدد تخت ، تدریس و اعمال جراحی برای آموزش دانشجویان در این بیمارستان انجام می ‌شد .
در سال 1347 مجله انجمن چشم پزشکی ایران به مدیریت و صاحب امتیازی پروفسور شمس برای اولین بار در ایران تأسیس شد . این نشریه هر سه ماه یکبار انتشار می ‌یافت . پس از انقلاب اسلامی نیز مجله چشم پزشکی ایران با مسوولیت ایشان منتشر می‌ شد .
-
این دانشمند و محقق بزرگ ایرانی در طول حیات پربار خود تعداد بسیاری متخصص چشم پزشکی را که بعدها در هیات علمی دانشکده پزشکی و یا در موسسات مختلف چشم پزشکی مشغول به کار شدند آموزش داده و در عین حال از مطالعات علمی خویش نیز غافل نبود .
-
از مهمترین فعالیت‌ های پروفسور می ‌توان به پیوند قرنیه که اولین بار در سال 1313 در بیمارستان فارابی در شهر تهران انجام شد اشاره کرد . همچنین پیوند صلبیه و پیوند توأم صلبیه و قرنیه ، درمان تراخم چشم با روش دیاترموکواگولاسیون درمان فشار شریان شبکیه با روش افتالمودینامومتری از دیگر افتخارات ایشان است .


وی در هنگام مرگ قدیمی ترین عضو انجمن چشم پزشکی فرانسه بود و بارها به ریاست انجمن های چشم پزشکی مختلف در جهان برگزیده شده بود.

پدر چشم‌پزشکی ایران همچنین موسس انجمن چشم پزشکی ایران بوده و نشریه تخصصی چشم پزشکی را بر عهده داشت.