شناخت نوجوانان

نوجواني يكي از حسّاس‌ترين دوران زندگي به‌حساب مي‌آيد زيرا عوامل مختلف زيستي، رواني و اجتماعي در بروز دوره‌ي نوجواني دخالت دارند. نوجواني دوره‌اي است حدّ فاصل ميان كودكي و بزرگسالي كه حدود و هم‌چنين طول مدّت آن چندان مشخّص نيست و بسته به افراد و جوامع گوناگون متغيّر است و مي‌توان گفت دوره‌ي نوجواني تقريباً از 12 تا 18 سالگي و نهايتاً 21 سالگي به درازا مي‌كشد. اغلب روان‌شناسان سن نوجواني را 12 تا 18 سالگي ذكر كرده‌اند. گرچه هر سنّي مسايل خاص خودش را دارد با اين حال مسايل نوجوانان اغلب براي پسران و دختران به‌گونه‌اي است كه آن‌ها به سختي از عهده‌ي حل‌شان برمي‌آيند.
دو دليل براي اين مسئله وجود دارد. اوّل اين‌كه در سرتاسر دوره‌ي كودكي مسايل آن‌ها بالاخره توسّط والدين و معلمان حل مي‌شود درحالي كه بسياري از نوجوانان به دليل بي‌تجربگي به تنهايي از عهده‌ي حل مسائل‌شان برنمي‌آيند. دوم اين‌كه نوجوانان دوست دارند، احساس كنند كه افرادي مستقل و آزاد هستند.

آن‌ها درخواست ارايه‌ي راهي را دارند كه خودشان بتوانند از عهده‌ي حل مسايل برآيند و كوشش‌هايي را كه از جانب والدين و معلّمان براي كمك به آن‌ها ارايه مي‌شود نمي‌پذيرند. تغييرات دوره‌ي نوجواني، فرد را در معرض آسيب‌هاي مختلف قرار مي‌دهد.

ضريب آسيب‌پذيري انسان از مسايل عاطفي و اجتماعي و راه يافتن او به سمت انحرافاتي مانند اعتياد، بزهكاري و فحشا در سنين نوجواني بسيار بالاست. اگر بخواهيم فردي را از نظر اين‌گونه آسيب‌ها مورد مراقبت قرار دهيم، بدون شك دوره‌ي نوجواني يكي از مهم‌ترين مراحلي است كه چنين كاري بايد در آن انجام پذيرد.

متأسّفانه اكثر كتاب‌هايي كه در مورد نوجوانان در كشور منتشر شده است راهكارهاي عملي براي برخورد با مشكلات نوجوانان را به خانواده‌ها نشان نمي‌دهند يا بعضي توصيه‌هاي آن‌ها با فرهنگ ما هم‌خواني ندارد و بيش‌تر اين آثار به بحث‌هاي تئوري پرداخته‌اند.

با توجّه به اين كه سال‌ها با مسايل و مشكلات نوجوانان سر و كار دارم سعي كردم مجموعه‌اي را تأليف كنم كه مورد نياز خانواده‌ها است و به آن‌ها شناخت و راهكارهاي عملي براي برخورد با بعضي مشكلات رايج نوجوانان را ارايه مي‌دهد.