پياده روي مناسب ترين ورزش براي مبتلايان به آرتروز زانوست
مهار آرتروز با جديدترين شيوه درماني
چندي پيش دومين همايش تازه هاي آرتروز زانو به همت انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ايران و با همکاري دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي در تهران برگزار شد. در اين همايش کارشناسان و استادان درباره تازه هاي درمان آرتروز زانو به بحث و تبادل نظر پرداختند. درباره اين بيماري و همچنين جديدترين روش درماني آرتروز زانو و ورزش هاي مناسب اين بيماري از جمله پياده روي با دکتر سيداحمد رئيس السادات دبير اين همايش گفت وگويي انجام داده ايم که در ادامه مي خوانيد.
ماهيت آرتروز زانو
آرتروز يا استئرآرتريت زانو يک بيماري مزمن بسيار شايع است که عوارض ثانويه جدي به همراه دارد و باعث اختلال عملکرد و محدوديت فعاليت سالمندان مي شود. اين بيماري همچنين هزينه هاي سنگيني به سيستم بهداشت و درمان جامعه تحميل مي کند. دکتر سيداحمد رئيس السادات دبير دومين همايش تازه هاي آرتروز زانو با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: تاکنون درمان قطعي و دائمي براي آرتروز زانو شناخته نشده است اما روز به روز بر تنوع درمان هاي موقتي و نگه دارنده که درد بيمار را کاهش مي دهد و عملکرد مفاصل و کيفيت زندگي بيمار را بهبود مي بخشد، افزوده مي شود. نتايج مطالعات گسترده نشان مي دهد که کاهش وزن و ورزش درماني بر کاهش درد و بهبود کيفيت زندگي بيماران تاثير دارد اما تاکنون تاثير درمان هاي دارويي تسکيني، تزريقات داخل مفصلي کورتن و هيالورونيک اسيد به عنوان عامل پيشگيري کننده يا درازمدت قطعي آرتروز تاييد نشده است.
درمان هاي غيرجراحي
وي درباره درمان هاي غيرجراحي و نقش آن در درمان آرتروز زانو مي گويد: هنوز اتفاق نظر کلي وجود ندارد اما درباره انجام ورزش هاي هوازي، آبي و تمرينات مقاومتي و تقويتي اتفاق نظر بين متخصصان وجود دارد زيرا انواع مختلف ورزش در صورتي که پزشک تجويز کند، از ميزان درد مي کاهد و سبب بهبود حرکت و عملکرد مفاصل آرتروزي مي شود. ورزش درماني براي هر فرد متناسب با شرايط سني و جسمي ، بيماري هاي همراه، شدت آرتروز و معاينات فيزيکي انجام مي شود. نايب رئيس انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ادامه مي دهد: درست مانند هر نسخه دارويي که در آن شکل دارو، دوز، زمان استفاده و ملاحظات و احتياط هاي حين مصرف دارو مشخص است، انجام ورزش در بيماران نيز بايد از سوي پزشک تجويز شود و نوع ورزش، شدت، طول مدت هر جلسه و تعداد جلسات در روز و هفته و احتياط هاي لازم رعايت شود. نکته اين جاست که بسياري از بيماران از نقش اساسي ورزش و تحرک جسماني در کاهش درد آرتروز ناآگاهند و به دارو درماني روي مي آورند. در صورتي که يکي از علل بروز بيماري، سبک زندگي نادرست است که بايد اصلاح شود. وي همچنين درباره استفاده از تردميل و دوچرخه ثابت در مبتلايان به آرتروز مي گويد: استفاده از دوچرخه ثابت با ارتفاع بلند صندلي به دليل اين که بخشي از وزن بيمار به صندلي دوچرخه منتقل مي شود و از فشار بر زانوها کم مي کند، به ويژه در افراد چاق مناسب تر است. از سوي ديگر استفاده از وسايل ورزشي و تجهيزاتي که قابليت تنظيم براساس شرايط فيزيکي بيماران را ندارد از جمله وسايل نصب شده در پارک ها ممکن است به سلامت سالمندان آسيب برساند. بايد دانست که آرتروز زانو از يک سو سبب مي شود به دليل کم تحرکي ناشي از درد، قدرت عضلات اطراف زانو کاهش پيدا کند و از طرف ديگر کاهش قدرت عضلات سبب ايجاد و افزايش شدت بيماري مي شود. در بسياري از بيماران نبود تناسب بين قدرت و انعطاف پذيري عضلات باعث تشديد آرتروز مي شود. بنابراين علاوه بر ورزش هاي تقويتي عضلات به ويژه عضله چهارسر و نزديک کننده هاي ران، انجام تمرينات کششي براي افزايش انعطاف پذيري عضلات پشت و کنار ران و حتي تمرينات تعادلي بسيار مفيد است. همچنين پياده روي يکي از مناسب ترين ورزش ها در مبتلايان به آرتروز زانو است اما فرد بايد از حرکت روي سطوح شيبدار به ويژه سرپاييني پرهيز کند.
لنگش و آرتروز زانو
به طور کلي آرتروز زانو در زنان شايع تر است و معمولا با درد و لنگش همراه است. سيدمنصور رايگاني رئيس انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ايران با بيان اين مطلب به فارس مي گويد: با پيشرفت بيماري آرتروز در زنان، زانوها دچار انحراف مي شود و به اصطلاح به شکل پرانتزي در مي آيد. يکي از عوارض زانوي پرانتزي لنگيدن است. بنابراين برخي افراد بالاي ۵۰ سال که به آرتروز پيشرفته زانو مبتلا هستند، دچار لنگي مي شوند و اين مسئله به علت اختلال محور بيومکانيک زانو است که در زمان راه رفتن به صورت لنگش خود را نشان مي دهد. از ديگر دلايل لنگيدن مي توان به مشکلات مفصل لگن، آرتروز لگن، دردهاي ستون فقرات و اندام هاي تحتاني اشاره کرد که به لنگيدن فرد منجر مي شود و معمولا با درد همراه است.
روش جديد درمان آرتروز
طي چند سال اخير استفاده از روش درماني موسوم به تزريقات سرم غني از پلاکت (PRP) رو به گسترش است. به گفته دکتر رئيس السادات شواهد علمي موجود حاکي است که اين شيوه به شرط اين که توسط متخصصان و به دور از منفعت طلبي انجام شود، اثر مفيد درماني اميدوارکننده اي دارد و تاکنون عارضه جانبي قابل توجهي هم نداشته است. در اين روش براي تهيه پلاسماي غني از پلاکت ۲۰تا۵۰ سي سي از خون بيمار گرفته مي شود سپس طي مراحل سانتريفوژ ۳ تا ۶ سي سي پلاسماي غني از پلاکت که غلظت پلاکت آن ۴تا۶ برابر خون فرد است به دست مي آيد. به طور معمول براي درمان ۵ سي سي از محصول به دست آمده به بيمار تزريق مي شود. اين تزريق مقداري دردناک است اما براي اين که تزريق ماده بي حسي ممکن است از اثرات درماني آن بکاهد، سعي مي شود تزريق بدون افزودن ماده بي حسي و ضددرد انجام شود. طي ۲تا۳ روز اول پس از تزريق بيمار درد خواهد داشت و احساس سنگيني، تورم و گرمي در ناحيه تزريق مي کند اما اين واکنش ها معمولا طي يک تا ۲ هفته اول از بين مي رود.وي تاکيد مي کند: علاوه بر اين که پزشک بايد بيمار را ويزيت کند و شرح حال و سوابق بيماري را بگيرد، انجام آزمايش هاي کلي و تصويربرداري ضروري است. يک هفته قبل از درمان و طي چند هفته پس از درمان با PRP بايد از مصرف داروهايي که فعاليت پلاکت ها را مختل مي کند از جمله کورتن، داروهاي ضدالتهابي غيرکورتني شامل آسپرين، بروفن، ناپروکسن، ديکلوفناک، پيروکسيکام و ژلوفن اجتناب شود. اما استفاده از داروهاي ضد درد موضعي و استامينوفن خوراکي ممنوعيتي ندارد.
درمان آرتروزبا روشPRP
مروي- پزشکان متخصص دوره ديده در رشته هاي طب فيزيکي و توان بخشي، روماتولوژي، طب ورزشي و ارتوپدي افرادي هستند که توان انتخاب صحيح بيمار و انجام درمان با روش PRP را دارند. دکتر سيداحمد رئيس السادات دبير انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ايران با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: با توجه به اين که اين درمان هنوز به عنوان درمان استاندارد معمول شناخته نشده است، توصيه مي شود بيماران حتما به مراکز ذي صلاح دانشگاهي و متخصصان مربوطه مراجعه کنند. آنچه در اين ميان مهم است، نظارت دقيق مراجع مسئول است که عملا با توجه به پراکندگي و وسعت ارائه اين خدمات آن هم در مراکز بدون پروانه کار بسيار دشواري است. طبق تحقيقات اثر قطعي اين روش لااقل ۶ ماه است و با توجه به اين که عوارض استروئيدهاي تزريقي را ندارد بايد به هزينه آن توجه بيشتري کرد. خراسان/ شماره انتشار 18142
چندي پيش دومين همايش تازه هاي آرتروز زانو به همت انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ايران و با همکاري دانشگاه علوم پزشکي شهيدبهشتي در تهران برگزار شد. در اين همايش کارشناسان و استادان درباره تازه هاي درمان آرتروز زانو به بحث و تبادل نظر پرداختند. درباره اين بيماري و همچنين جديدترين روش درماني آرتروز زانو و ورزش هاي مناسب اين بيماري از جمله پياده روي با دکتر سيداحمد رئيس السادات دبير اين همايش گفت وگويي انجام داده ايم که در ادامه مي خوانيد.
ماهيت آرتروز زانو
آرتروز يا استئرآرتريت زانو يک بيماري مزمن بسيار شايع است که عوارض ثانويه جدي به همراه دارد و باعث اختلال عملکرد و محدوديت فعاليت سالمندان مي شود. اين بيماري همچنين هزينه هاي سنگيني به سيستم بهداشت و درمان جامعه تحميل مي کند. دکتر سيداحمد رئيس السادات دبير دومين همايش تازه هاي آرتروز زانو با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: تاکنون درمان قطعي و دائمي براي آرتروز زانو شناخته نشده است اما روز به روز بر تنوع درمان هاي موقتي و نگه دارنده که درد بيمار را کاهش مي دهد و عملکرد مفاصل و کيفيت زندگي بيمار را بهبود مي بخشد، افزوده مي شود. نتايج مطالعات گسترده نشان مي دهد که کاهش وزن و ورزش درماني بر کاهش درد و بهبود کيفيت زندگي بيماران تاثير دارد اما تاکنون تاثير درمان هاي دارويي تسکيني، تزريقات داخل مفصلي کورتن و هيالورونيک اسيد به عنوان عامل پيشگيري کننده يا درازمدت قطعي آرتروز تاييد نشده است.
درمان هاي غيرجراحي
وي درباره درمان هاي غيرجراحي و نقش آن در درمان آرتروز زانو مي گويد: هنوز اتفاق نظر کلي وجود ندارد اما درباره انجام ورزش هاي هوازي، آبي و تمرينات مقاومتي و تقويتي اتفاق نظر بين متخصصان وجود دارد زيرا انواع مختلف ورزش در صورتي که پزشک تجويز کند، از ميزان درد مي کاهد و سبب بهبود حرکت و عملکرد مفاصل آرتروزي مي شود. ورزش درماني براي هر فرد متناسب با شرايط سني و جسمي ، بيماري هاي همراه، شدت آرتروز و معاينات فيزيکي انجام مي شود. نايب رئيس انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ادامه مي دهد: درست مانند هر نسخه دارويي که در آن شکل دارو، دوز، زمان استفاده و ملاحظات و احتياط هاي حين مصرف دارو مشخص است، انجام ورزش در بيماران نيز بايد از سوي پزشک تجويز شود و نوع ورزش، شدت، طول مدت هر جلسه و تعداد جلسات در روز و هفته و احتياط هاي لازم رعايت شود. نکته اين جاست که بسياري از بيماران از نقش اساسي ورزش و تحرک جسماني در کاهش درد آرتروز ناآگاهند و به دارو درماني روي مي آورند. در صورتي که يکي از علل بروز بيماري، سبک زندگي نادرست است که بايد اصلاح شود. وي همچنين درباره استفاده از تردميل و دوچرخه ثابت در مبتلايان به آرتروز مي گويد: استفاده از دوچرخه ثابت با ارتفاع بلند صندلي به دليل اين که بخشي از وزن بيمار به صندلي دوچرخه منتقل مي شود و از فشار بر زانوها کم مي کند، به ويژه در افراد چاق مناسب تر است. از سوي ديگر استفاده از وسايل ورزشي و تجهيزاتي که قابليت تنظيم براساس شرايط فيزيکي بيماران را ندارد از جمله وسايل نصب شده در پارک ها ممکن است به سلامت سالمندان آسيب برساند. بايد دانست که آرتروز زانو از يک سو سبب مي شود به دليل کم تحرکي ناشي از درد، قدرت عضلات اطراف زانو کاهش پيدا کند و از طرف ديگر کاهش قدرت عضلات سبب ايجاد و افزايش شدت بيماري مي شود. در بسياري از بيماران نبود تناسب بين قدرت و انعطاف پذيري عضلات باعث تشديد آرتروز مي شود. بنابراين علاوه بر ورزش هاي تقويتي عضلات به ويژه عضله چهارسر و نزديک کننده هاي ران، انجام تمرينات کششي براي افزايش انعطاف پذيري عضلات پشت و کنار ران و حتي تمرينات تعادلي بسيار مفيد است. همچنين پياده روي يکي از مناسب ترين ورزش ها در مبتلايان به آرتروز زانو است اما فرد بايد از حرکت روي سطوح شيبدار به ويژه سرپاييني پرهيز کند.
لنگش و آرتروز زانو
به طور کلي آرتروز زانو در زنان شايع تر است و معمولا با درد و لنگش همراه است. سيدمنصور رايگاني رئيس انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ايران با بيان اين مطلب به فارس مي گويد: با پيشرفت بيماري آرتروز در زنان، زانوها دچار انحراف مي شود و به اصطلاح به شکل پرانتزي در مي آيد. يکي از عوارض زانوي پرانتزي لنگيدن است. بنابراين برخي افراد بالاي ۵۰ سال که به آرتروز پيشرفته زانو مبتلا هستند، دچار لنگي مي شوند و اين مسئله به علت اختلال محور بيومکانيک زانو است که در زمان راه رفتن به صورت لنگش خود را نشان مي دهد. از ديگر دلايل لنگيدن مي توان به مشکلات مفصل لگن، آرتروز لگن، دردهاي ستون فقرات و اندام هاي تحتاني اشاره کرد که به لنگيدن فرد منجر مي شود و معمولا با درد همراه است.
روش جديد درمان آرتروز
طي چند سال اخير استفاده از روش درماني موسوم به تزريقات سرم غني از پلاکت (PRP) رو به گسترش است. به گفته دکتر رئيس السادات شواهد علمي موجود حاکي است که اين شيوه به شرط اين که توسط متخصصان و به دور از منفعت طلبي انجام شود، اثر مفيد درماني اميدوارکننده اي دارد و تاکنون عارضه جانبي قابل توجهي هم نداشته است. در اين روش براي تهيه پلاسماي غني از پلاکت ۲۰تا۵۰ سي سي از خون بيمار گرفته مي شود سپس طي مراحل سانتريفوژ ۳ تا ۶ سي سي پلاسماي غني از پلاکت که غلظت پلاکت آن ۴تا۶ برابر خون فرد است به دست مي آيد. به طور معمول براي درمان ۵ سي سي از محصول به دست آمده به بيمار تزريق مي شود. اين تزريق مقداري دردناک است اما براي اين که تزريق ماده بي حسي ممکن است از اثرات درماني آن بکاهد، سعي مي شود تزريق بدون افزودن ماده بي حسي و ضددرد انجام شود. طي ۲تا۳ روز اول پس از تزريق بيمار درد خواهد داشت و احساس سنگيني، تورم و گرمي در ناحيه تزريق مي کند اما اين واکنش ها معمولا طي يک تا ۲ هفته اول از بين مي رود.وي تاکيد مي کند: علاوه بر اين که پزشک بايد بيمار را ويزيت کند و شرح حال و سوابق بيماري را بگيرد، انجام آزمايش هاي کلي و تصويربرداري ضروري است. يک هفته قبل از درمان و طي چند هفته پس از درمان با PRP بايد از مصرف داروهايي که فعاليت پلاکت ها را مختل مي کند از جمله کورتن، داروهاي ضدالتهابي غيرکورتني شامل آسپرين، بروفن، ناپروکسن، ديکلوفناک، پيروکسيکام و ژلوفن اجتناب شود. اما استفاده از داروهاي ضد درد موضعي و استامينوفن خوراکي ممنوعيتي ندارد.
درمان آرتروزبا روشPRP
مروي- پزشکان متخصص دوره ديده در رشته هاي طب فيزيکي و توان بخشي، روماتولوژي، طب ورزشي و ارتوپدي افرادي هستند که توان انتخاب صحيح بيمار و انجام درمان با روش PRP را دارند. دکتر سيداحمد رئيس السادات دبير انجمن طب فيزيکي و توان بخشي ايران با بيان اين مطلب به خراسان مي گويد: با توجه به اين که اين درمان هنوز به عنوان درمان استاندارد معمول شناخته نشده است، توصيه مي شود بيماران حتما به مراکز ذي صلاح دانشگاهي و متخصصان مربوطه مراجعه کنند. آنچه در اين ميان مهم است، نظارت دقيق مراجع مسئول است که عملا با توجه به پراکندگي و وسعت ارائه اين خدمات آن هم در مراکز بدون پروانه کار بسيار دشواري است. طبق تحقيقات اثر قطعي اين روش لااقل ۶ ماه است و با توجه به اين که عوارض استروئيدهاي تزريقي را ندارد بايد به هزينه آن توجه بيشتري کرد. خراسان/ شماره انتشار 18142
