نگاهی به موضوع فیلم‌های حاضر در جشنواره فیلم سلامت

آثار راه یافته به دومین جشنواره فیلم سلامت با توجه به محورهای فراخوان که شامل تامین، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی (نظیر پیشگیری و درمان انواع بیماری­های واگیر و غیر واگیر و بیماری های خاص، ترویج تغذیه سالم، تحرک فیزیکی، دوری از دخانیات، دوری از مواد مخدر و محرک، دوری از الکل، زندگی عاری از خشونت و آسیب ها به ویژه حوادث ترافیکی، سلامت روان، مهارت های زندگی و خودمراقبتی، ترویج فرهنگ صحیح مصرف دارو، نقش مردم و ارایه دهندگان خدمات بهداشتی در تأمین، حفظ و ارتقای سلامت، طرح تحول سلامت، سلامت و ایمنی غذا، سلامت و ایمنی محیط زیست، پیوند اعضاء، اهداء خون، ایدز) هستند، مورد بررسی قرار گرفته و انتخاب شده اند اما در بین این فیلم‌ها، با تعدادی از آثار روبرو هستیم که حتی محور یا محورهای مورد نظر جشنواره را دارا نیستند! و باید دید که به چه دلیل در این جشنواره حضور دارند.

از سویی دیگر، موضوعات اجتماعی اعم از آسیب های روحی و روانی، بیماری یکی از اعضای خانواده، اعتیاد، خشونت خانواده و جامعه علیه افراد، طلاق عاطفی و جدایی زوجین، سردرگمی کودکان حاصل از طلاق، ناهنجاری های رفتاری و روحی و موضوعاتی از این قبیل، سالهاست که توسط فیلمسازان مورد توجه هستند و این موضوعات به وفور در فیلم های اجتماعی سینمای ایران دیده می شود اما باید دید آیا آنها با اهداف جشنواره فیلم سلامت که درمان یا پیشگیری از وقوع چنین اتفاقاتی است همسو هستند و آیا این جشنواره می تواند تمهیدی برای ساخت فیلم هایی با موضوعات مطروحه در فراخوان جشنواره که مرتبط با ارتقای سلامت فردی و اجتماعی است، بیندیشد و فیلمسازان را در ساخت آثاری با این موضوع ترغیب کند. این در حالی است که در همین راستا، در یک تجربه موفق، سریال تلویزیونی «پریا» با پرداختن به موضوع ایدز و آشنایی مردم با این بیماری، توانست بسیاری از ابهامات درباره این بیماری را در جامعه از بین ببرد و برخی خطوط قرمزی که سالها سبب شده بود به این بیماری در قاب جادویی پرداخته نشود را کنار زد. در عین حال کماکان لزوم پرداختن به موضوعاتی نظیر بیماری ایدز و دیگر موضوعات مغفول مانده حوزه سلامت، از جانب فیلمسازان و هنرمندان بسیار احساس می شود.

از میان آثار راه یافته به این دوره از جشنواره فیلم سلامت، شاید یکی از فیلم هایی که بتوان به عنوان اثری قابل توجه و منطبق با اهداف جشنواره از آن نام برد، فیلم سینمایی «فصل نرگس» باشد که به موضوع اهدای عضو از زاویه انسانی و توجه به عشق و دوست داشتن پرداخته است. این فیلم با دستمایه قرار دادن موضوع اهدای عضو، تاثیرات این پدیده انسانی را در زندگی افراد گیرنده عضو نمایش می دهد.

فیلم دیگر قابل توجه در این جشنواره، «شماره 17 سهیلا» است که نگاهی متفاوت به موضوع سلامت جسمی و روانی دارد و روایتگر دختری میانسال است که زمان ازدواج او به تأخیر افتاده و با توجه به مشکل ژنتیکی که دارد در تلاش است که هر چه سریعتر ازدواج کند تا بچه‌دار شود.
این دختر به دلیل چاقی، تابحال نتوانسته ازدواج کند و همین موضوع سبب ناهنجاری های روانی و رفتاری او شده است. فیلم سینمایی «آپاندیس» هم می تواند با روایت داستان بسیار پر تنش خود و باتوجه به اینکه به موضوعاتی از قبیل بیمه تامین اجتماعی، ناباروری، اعتماد، خشونت خانوادگی و ... پرداخته از جمله آثاری باشد که به نحوی معکوس منجر به ارتقاء فرهنگ سلامت مخاطبین خود شود و با درگیر کردن او با داستان منجر به اصلاح سوء رفتارها شود. در حالی که این موضوع در مورد فیلم سینمایی «خفه‌گی» کمتر صدق می کند و به رغم اینکه بخش عمده ای از داستان فیلم در فضای تیمارستان اتفاق می افتد و کاراکتر اصلی آن یک پرستار است و نام هایی از یکی دو بیماری روانی هم در این فیلم برده می شود اما به نظر می رسد که چندان آموزش و یا ترویجی در حوزه سلامت در این فیلم اتفاق نمی افتد.

شاید یکی از بی ربط ترین فیلم هایی که در دومین دوره جشنواره سلامت حضور دارد، «سوفی و دیوانه» باشد چراکه این فیلم، روایتی نه چندان روانشناختی از شخصیت زن فیلم است و شاید تنها دلیل نمایش آن در جشنواره فیلم سلامت، حمایت معنوی موسسه آوای هنر سلامت از این فیلم است!

یادداشت: آزاده فضلی- شبستان