همه چیز درباره شب ادراری بزرگسالان
شب ادراری 2 نوع عمده (اولیه و ثانویه) دارد. نوع اولیه یعنی از ابتدا وجود داشته و ادامه یافته ولی در نوع ثانویه، فرد بعدها دچار شب‌ادراری میشود. شب ادراری مبحث گسترده‌ای است و تشخیص آن به بررسی‌های تکمیلی نیاز دارد. در این مطلب با نکته‌های مهمی درباره این مشکل دستگاه ادراری آشنا خواهید شد.
شب ادراری در کودکان به دلیل تکامل نیافتن مرکز تخلیه کنترل ادرار در مغز است ولی این وضعیت باید تا 6 سالگی در پسران و تا 7 سالگی در دختران تمام شود. تا 10 سالگی 95 درصد از کودکان شب‌ادراری ندارند و تداوم شب ادراری بعد از این سن شبهه ایجاد می‌کند اما بیشتر اوقات ناشی از تاخیر در تکامل قسمت کنترل‌کننده ادرار در مغز و ژنتیک است. اگر پدر یا مادری در کودکی به شب ادراری مبتلا بوده باشند، شانس ابتلای کودکانشان به شب ادراری 44 درصد خواهد بود و در صورتی که هر دو والد در کودکی شب ادراری داشته باشند، شانس ابتلای کودک به 77 درصد می‌رسد. شیوع شب ادراری در بزرگسالان بعد از بلوغ بین نیم تا 2/3 درصد است.
12 علت شب ادراری
1. بیماری‌های عصبی: بیماری‌هایی مانند اسپینابیفیدا (بیماری مادرزادی نخاعی در کودک)، مننگوسل و مننگومیلوسل در کودکان می‌تواند علت بروز شب‌ادراری در دوره بزرگسالی باشد.
2. کمبود ترشح هورمون ضدادرار: کاهش این هورمون در بدن مانع برگشت مجدد مقادیری از آب به خون و دفع شدن بیش از حد آب از کلیه‌ها میشود و بیمار دچار شب‌ادراری خواهد شد. در بیماری دیابت بی‌مزه نیز چنین روندی را مشاهده می‌کنیم.
3. عقب‌ماندگی ذهنی: 3 تا 4 درصد افراد مبتلا به عقب‌ماندگی ذهنی دچار شب‌ادراری هستند.
4. مثانه بیش فعال: این بیماران همیشه احساس می‌کنند دچار لرزش مثانه هستند. عضلات مثانه انقباض‌های مهارنشده دارد که باعث میشود شب‌ادراری طول کشیده در بزرگسالان ایجاد شود. شب‌ادراری در مبتلایان به مثانه بیش‌فعال 3 برابر بیشتر از جمعیت عادی است.
5. مثانه عصبی: در این بیماری مثانه کوچک و کم حجم است ولی دیواره ضخیمی دارد و مانند مثانه طبیعی خاصیت کشسانی و نگهداری ادرار را ندارد.
6. اختلال‌های روانی: وقتی فردی به‌طور ناگهانی دچار شوک روانی میشود، ممکن است استرس‌های ناشی از آن باعث شب‌ادراری او شود.
7. استرس‌های محیطی: گاهی تنش‌ها و فشارهای روانی مداوم نیز باعث شروع شب‌ادراری میشود.
8. بیماری‌های زمینه‌ای: بعضی بیماری‌ها مانند بیماری‌های نخاعی یا تومور در مغز ممکن است باعث شب‌ادراری شود.
9. عفونت‌های ادراری: وجود عفونت در مجاری ادرار باعث بی‌اختیاری ادرار و شب‌ادراری میشود.
10. اختلال مادرزادی: یکی از دلایل شب‌ادراری مردان در دوران بزرگسالی می‌تواند وجود دریچه‌ای مادرزادی در پشت مجرای ادرار باشد که باعث تداوم شب‌ادراری میشود.
11. بزرگی پروستات در مردان: اگر بزرگی خوش‌خیم پروستات درمان نشود، فرد قادر به خالی کردن مثانه نخواهد بود و شب هنگام مثانه از ادرار لبریز میشود و شب‌ادراری رخ می‌دهد.
12. مصرف بعضی از مواد خوراکی: مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا مشروبات الکلی، یبوست و عواملی از این قبیل در بروز شب‌ادراری نقش مهمی دارند.
آزمایش‌های تشخیصی پزشکان برای یافتن علت بی‌اختیاری ادرار
برای تشخیص علت شب‌ادراری اولین آزمایش، آزمایش کشت ادرار است تا احتمال وجود عفونت در ادرار رد شود.
معاینه فیزیکی در ناحیه نخاع برای یافتن ضایعه‌ای در ستون فقرات که با گرفتن عکس تکمیل میشود و سونوگرافی از کلیه‌ها و آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه‌ها نیز اطلاعات خوبی به پزشک می‌دهد اما مهم‌ترین وسیله تشخیصی برای شب‌ادراری در بزرگسالان، تست اورودینامیک یا نوار مثانه است. نوار مثانه می‌تواند حس مثانه، حجم آن، خاصیت کشسانی، وجود بیماری‌های عصبی مثانه، مثانه‌های بیش‌فعال و پرکار و وجود هر نوع انسداد در مسیر مجرا را دقیقا نشان دهد. این وسیله برای تشخیص شب‌ادراری وسیله‌ای طلایی است.
شب ادراری در کودکان به دلیل تکامل نیافتن مرکز تخلیه کنترل ادرار در مغز است ولی این وضعیت باید تا 6 سالگی در پسران و تا 7 سالگی در دختران تمام شود. تا 10 سالگی 95 درصد از کودکان شب‌ادراری ندارند و تداوم شب ادراری بعد از این سن شبهه ایجاد می‌کند اما بیشتر اوقات ناشی از تاخیر در تکامل قسمت کنترل‌کننده ادرار در مغز و ژنتیک است. اگر پدر یا مادری در کودکی به شب ادراری مبتلا بوده باشند، شانس ابتلای کودکانشان به شب ادراری 44 درصد خواهد بود و در صورتی که هر دو والد در کودکی شب ادراری داشته باشند، شانس ابتلای کودک به 77 درصد می‌رسد. شیوع شب ادراری در بزرگسالان بعد از بلوغ بین نیم تا 2/3 درصد است.
12 علت شب ادراری
1. بیماری‌های عصبی: بیماری‌هایی مانند اسپینابیفیدا (بیماری مادرزادی نخاعی در کودک)، مننگوسل و مننگومیلوسل در کودکان می‌تواند علت بروز شب‌ادراری در دوره بزرگسالی باشد.
2. کمبود ترشح هورمون ضدادرار: کاهش این هورمون در بدن مانع برگشت مجدد مقادیری از آب به خون و دفع شدن بیش از حد آب از کلیه‌ها میشود و بیمار دچار شب‌ادراری خواهد شد. در بیماری دیابت بی‌مزه نیز چنین روندی را مشاهده می‌کنیم.
3. عقب‌ماندگی ذهنی: 3 تا 4 درصد افراد مبتلا به عقب‌ماندگی ذهنی دچار شب‌ادراری هستند.
4. مثانه بیش فعال: این بیماران همیشه احساس می‌کنند دچار لرزش مثانه هستند. عضلات مثانه انقباض‌های مهارنشده دارد که باعث میشود شب‌ادراری طول کشیده در بزرگسالان ایجاد شود. شب‌ادراری در مبتلایان به مثانه بیش‌فعال 3 برابر بیشتر از جمعیت عادی است.
5. مثانه عصبی: در این بیماری مثانه کوچک و کم حجم است ولی دیواره ضخیمی دارد و مانند مثانه طبیعی خاصیت کشسانی و نگهداری ادرار را ندارد.
6. اختلال‌های روانی: وقتی فردی به‌طور ناگهانی دچار شوک روانی میشود، ممکن است استرس‌های ناشی از آن باعث شب‌ادراری او شود.
7. استرس‌های محیطی: گاهی تنش‌ها و فشارهای روانی مداوم نیز باعث شروع شب‌ادراری میشود.
8. بیماری‌های زمینه‌ای: بعضی بیماری‌ها مانند بیماری‌های نخاعی یا تومور در مغز ممکن است باعث شب‌ادراری شود.
9. عفونت‌های ادراری: وجود عفونت در مجاری ادرار باعث بی‌اختیاری ادرار و شب‌ادراری میشود.
10. اختلال مادرزادی: یکی از دلایل شب‌ادراری مردان در دوران بزرگسالی می‌تواند وجود دریچه‌ای مادرزادی در پشت مجرای ادرار باشد که باعث تداوم شب‌ادراری میشود.
11. بزرگی پروستات در مردان: اگر بزرگی خوش‌خیم پروستات درمان نشود، فرد قادر به خالی کردن مثانه نخواهد بود و شب هنگام مثانه از ادرار لبریز میشود و شب‌ادراری رخ می‌دهد.
12. مصرف بعضی از مواد خوراکی: مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار یا مشروبات الکلی، یبوست و عواملی از این قبیل در بروز شب‌ادراری نقش مهمی دارند.
آزمایش‌های تشخیصی پزشکان برای یافتن علت بی‌اختیاری ادرار
برای تشخیص علت شب‌ادراری اولین آزمایش، آزمایش کشت ادرار است تا احتمال وجود عفونت در ادرار رد شود.
معاینه فیزیکی در ناحیه نخاع برای یافتن ضایعه‌ای در ستون فقرات که با گرفتن عکس تکمیل میشود و سونوگرافی از کلیه‌ها و آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه‌ها نیز اطلاعات خوبی به پزشک می‌دهد اما مهم‌ترین وسیله تشخیصی برای شب‌ادراری در بزرگسالان، تست اورودینامیک یا نوار مثانه است. نوار مثانه می‌تواند حس مثانه، حجم آن، خاصیت کشسانی، وجود بیماری‌های عصبی مثانه، مثانه‌های بیش‌فعال و پرکار و وجود هر نوع انسداد در مسیر مجرا را دقیقا نشان دهد. این وسیله برای تشخیص شب‌ادراری وسیله‌ای طلایی است.
مرجع : نشريه هفته نامه سلامت
