سخنرانی علمی با موضوع اوتیسم در دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی برگزار شد.به گزارش آنا، دکتر مجید ابراهیم‌پور در این نشست علمی به معرفی بیماری اوتیسم پرداخت و گفت: اوتیسم عبارت است از ناتوانی کودک در برقراری ارتباط با مردم یا موقعیت‌ها. کودکان اوتیستیک اغلب به عنوان کودکان آرام اشتباه گرفته می‌شوند زیرا توقعات زیادی از والدین خود ندارند. بعد از نوزادی هیج وابستگی نسبت به اشخاص نشان نداده، بر عکس به اشیا مکانیکی وابسته می‌شوند.
وی درباره معیار‌های تشخیص DSM-۵ برای اختلال اوتیسم اظهار کرد: فرد بطور دایم و در موقعیت‌های مختلف، در ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی مشکل دارد. نقص در تعامل اجتماعی – هیجانی متقابل یک پیوستار است که از نزدیک شدن به دیگران به صورت غیر عادی و عدم مصاحبت نوبتی شروع میشود، از علاقه اندک به اشتراک گذاشتن علایق، هیجان‌ها و عواطف خود و واکنش نه چندان زیاد و مناسب به علایق، هیجان‌ها و عواطف دیگران عبور می‌کند و به بی‌اعتنایی کامل به تعامل اجتماعی و پیشقدم شدن در آن خاتمه می‌یابد. فرد در رفتارهای ارتباطی غیر کلامی که برای تعامل اجتماعی ضرورت دارند نقص دارد. نقص در رفتارهای ارتباطی غیر کلامی یک پیوستار است که از ضعف فرد در ادغام روشهای ارتباطی کلامی و غیر کلامی شروع میشود، از ناهنجاری در تماس چشمی و زبان بدن، یا نقص درک روشهای غیر کلامی و استفاده از آنها عبور می‌کند و به فقدان کامل حالات هیجانی صورت یا ژست‌های بدنی خاتمه می‌یابد.
ابراهیم پور ادامه داد: فرد در ایجاد، فقط و درک روابط میان فردی نقص دارد. نقص در ایجاد و فقط روابط میان فردی یک پیوستار است که از دشواری در تنظیم رفتار برای مطابقت داشتن با موقعیت‌های اجتماعی مختلف شروع میشود. از دشواری در بازی‌های تخیلی با دیگران و دوست پیدا کردن عبور می‌کند و به عدم علاقه ظاهری به مردم خاتمه می‌یابد.
وی گفت: مجموعه‌ای از رفتار‌ها، علایق و فعالیت‌های محدود و تکراری که حداقل دو مورد از این موارد را نشان می‌دهند: فرد حرکات فیزیکی کلیشه‌ای و تکراری دارد، یا از اشیا همیشه به یک شکل استفاده می‌کند. (مثلا حرکات استیروتیپیک ساده، اکولالیا، استفاده تکراری از اشیا یا عبارات ایدیو سینکراتیک). فرد به شدت پایبند روتین است رفتارهای کلومی و غیر کلومی او نظم ترتیب خاصی دارند، و به شدت در مقابل تغییر مقاومت نشان می‌دهد. (مثلا حرکات فیزیکی با نظم و ترتیب خاص، پا فشاری بر یک مسیر همیشگی، پا فشاری بر یک غذای همیشگی، سوالات پی در پی و تکراری یا ناراحتی شدید در مقابل کوچک‌ترین تغییرات) فرد علایق بسیار محدود و ثابت دارد که از لحاظ شدت یا میزان توجه غیر عادی هستند (مثلا دلبستگی شدید به اشیای غیر معمولی، یا اشتغال ذهنی در مورد موضوعات غیر عادی، دایره علایق فرد بسیار محدود است، یا علایقش را اصلا تغییر نمی‌دهند).
ابراهیم‌پور ادامه داد: واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرک‌های حسی یا علاقه غیر معمولی به بعضی جنبه‌های حسی محیط (مثلا فرد ظاهرا به درد/ گرما/ سرما بی‌تفاوت است. به بعضی صدا‌ها یا بافت‌های اشیا واکنش خصمانه نشان می‌دهد، به بعضی اشیا به طور افراطی بو یا لمس می‌کند، به بعضی نور‌ها یا اشیای چرخان علاقه بسیار شدیدی نشان می‌دهد.) سمپتوم‌ها باید در نوزادی و خرد سالی حضور داشته باشند (هر جند ممکن است فقط زمانی به چشم بیایند که الزام‌های اجتماعی از توانایی‌های محدود فرد فرا‌تر می‌روند یا ممکن است استراتژی‌هایی که فرد در دوره‌های بعدی زندگی یاد گرفته است آنها را پنهان کنند) سمپتوم‌ها در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه‌های عملکردی مهم اختلال ایجاد می‌کنند. معلولیت ذهنی یا تاخیر رشدی کلی نمی‌تواند علت بهتری برای این سمپتوم‌ها باشد.
وی بیان کرد: بین اوتیسم و مواردی از قبیل وزن نوزاد، تعداد زایمان‌های قبلی مادر، تعداد معاینات پزشک قبل از بارداری، سن والدین در زمان تولد نوزاد، وضعیت اقتصادی – اجتماعی ارتباطی یافت نشد.
ابراهیم‌پور با توجه به ابزارهایی که امروزه برای تشخیص اوتیسم متداول است گفت: این ابزار‌ها اغلب از سوی متخصصین اطفال یا نورولوژیست و یا روانشناسان طراحی شده‌اند. چک لیست اوتیسم تا دلرس. این تست یک وسیله ساده برای تشخیص کودکان اتیسیلیک از سن ۱۸ ماهگی است و دارای دو بخش A و B است. در بخش A یک سری سوالات که جواب آنها بله و خیر است، از والدین پرسیده میشود.
وی افزود: محتوای این سوالات شامل این موارد است: وجود بازی‌هایی که در آن غلطیدن و خرخیدن، علائق اجتماعی، رشد حرکتی، بازی‌های اجتماعی، بازی‌های تقلیدی، اشاره کردن (اشاره جهت درخواست چیزی) بازی‌های عملکردی و نشان دادن چیزهایی که دوست دارند. بخشB شامل پنج موضوعی است که از سوی مشاهدات درمانگر بررسی میشود که عبارتند از: برقراری تماس چشمی، توانایی دنبال کردن یک نقطه، تقلید، دنبال کردن یک هدف و ساختن برج یا مرکب. چک لیست تغییر داده شده تا دلرس: این لیست یک ابزار ساده است تا خانواده کودک در جلسات منظمی که نزد پزشک می‌روند از آن استفاده می‌کنند. این ابزار شامل ۲۹ سوال است. ۹ پرسش با پرسشنامه اصلی Chat مشترک و ۱۴ پرسش علائم اصلی که در فرد اتیسیلیک دیده میشود را بیان می‌کند.
ابراهیم پور گفت: ابزار سنجش اوتیسم در دو سالگی: این ابزار برای سنجش عوامل موثر بر یکدیگر به کار می‌رود و به طور اختصاصی برای تشخیص اتیسم از دیگر اختلالات رشدی استفاده میشود. این تست بیست دقیقه‌ای بازی است که شامل ۱۲ فعالیت میشود. پرسشنامه سنجش دامنه اوتیسم: یک وسیله مفید و خلاصه برای شناسایی اتیسم در کلینیک است. این پرسشنامه شامل ۲۷ موضوع است که از سوی والدین یا مراقبین کودکی که علادم سندرم آسپرگر یا دیگر اختلالات یا دیگر ASD را بروز می‌دهند، تکمیل میشود. این ابزار برای کودکان و بزرگسالانی که هوش طبیعی دارند یا عقب ماندگی ذهنی آنها در حد خفیفی است، مفید است.
وی افزود: مقیاس شدت اوتیسم GILL IAM: این چک لیست برای استفاده خانواده‌ها، معلمین و متخصین برای تخمین شدت علائم اتیسم در اشخاص ۳ تا ۲۳ ساله به کار می‌رود. این تست براساس معیار‌های انجمن روانشاسی آمریکا طراحی شده و چهار زیر مجموعه دارد. رفتارهای کلیشه ارتباط اجتماعی، یک تست اختیاری که بیان کننده چگونگی رشد در سریال اول زندگی است. مقیاس شدت اوتیسم کودکی: این تست حرکات بدن کودک، انعطاف پذیری وی، عکس العمل وی نسبت به صدا‌ها، ارتباطی کلامی و ارتتباط با دیگران را ارزیابی می‌کند. این سنجش برای کودکان بالای دو سال مناسب است.
