از سير تا پياز گروه درماني

در روانشناسي، از روش هاي مختلفي براي درمان استفاده مي شود. علاوه بر روان درمانيِ فردي که همه آن را مي شناسند، از حدود ۷۰-۶۰ سالِ پيش، مکتب ها و روش هاي تازه اي مثل گروه درماني، خانواده درماني، انرژي درماني، هيپنوتيزم و... شکل گرفته که هر يک، ابعادِ مثبت و منفي ، موافقان و مخالفانِ خودشان را دارند. با توجه به اين که تمرکز پرونده امروز بر گروه درماني است، با هم نگاهي داريم بر کلياتِ اين روش.

گروه  درماني يا Group Therapy، به معناي به کار بردن روش هاي روان  درماني روي يک گروه، به منظور بهره  گيري از تاثير متقابل اعضاي گروه بر يکديگر است.
گروه  درماني ممکن است به تنهايي يا توام با روان  درماني فردي و ديگر درمان  هاي روان  پزشکي باشد. اين روش غالبا از دو نفر درمانگر و کمک درمانگر و ۸-۶ بيمار تشکيل مي شود. اعضاي گروه معمولا هفته اي يک يا دو بار و به مدت ۹۰ دقيقه همديگر را ملاقات مي کنند و با نظارتِ درمانگر، به تعامل مي پردازند. گروه  درماني هم مثل روان  درماني  هاي فردي، بر نظريه  هاي متعدد مبتني است. گروه  ها از انواعي که براي بالا بردن مهارت  هاي اجتماعي تلاش مي کنند، تا آن  ها که بر رفع علايم خاص تاکيد دارند و آن  ها که به تعارض  هاي دروني حل نشده مي  پردازند، متفاوتند. گروه  درماني، يک فرآيند رواني است که در آن يک متخصص آموزش ديده، با استفاده از تعامل هيجاني گروه  هاي کوچک، سعي مي  کند مشکلات شخصيتي افراد را اصلاح کند.

بسته به تشخيص، ممکن است گروه، همگن يا ناهمگن باشد. نمونه  اي از گروه  هاي همگن، شامل افرادي است که خواهان کاهش وزن يا قطع مصرف دخانيات هستند و نمونه گروه  هاي ناهمگن، مي توانند بيماراني با اختلالات ارتباطي و اجتماعي باشند.

گروه  درماني از نظر وجود اعضا دو مدل است:
گروه بسته که تعداد اعضا از اول تا آخر دوره درمان ثابت است و از شروع تا پايان دوره، بيمار جديدي وارد گروه نمي  شود و گروه باز که تعداد ثابت است، ولي با رفتن و مرخص شدن عضوي از گروه، عضو ديگري وارد مي  شود و در نتيجه هر عضو، در يک مرحله خاص از درمان است.

گروه هاي خودياري هم شکل ديگري از گروه هستند که توسط افرادي با مشکلات مشابه مثل: چاقي، اعتياد، افسردگي بعد از زايمان و يا مراقبت از کودک مبتلا به اختلال مادرزادي، مديريت مي  شوند. اين گروه  ها معمولا بدون حضور يک درمانگر حرفه  اي و غالبا به شکل خودجوش تشکيل مي شود و توسط افرادي که بر مشکل خود مسلط شده اند، رهبري مي  شود. گروه  هاي خودياري اگر توسط افراد مطلع و به شکل صحيحي هدايت شوند، منابع حمايتي ارزشمندي به شمار مي  روند.

معمولا چند جلسه اولِ گروه درماني، به شناخت و اعتماد مي گذرد و پس از آن، هر يک از اعضا، به صحبت درباره مشکل خود مي پردازد. منتها همواره ابراز مشکل با نوعي شک و ترديد همراه است، چرا که روابط، هنوز آن طور که بايد و شايد، عميق نشده است. پس از عميق  تر شدن روابط و اعتماد اعضا به يکديگر و طرح مسائل و مشکلات، تلاش و فعاليت براي حل آن  ها آغاز مي  شود و سرانجام گروه به جايي مي  رسد که بايد به طور موقت يا براي هميشه به کارش پايان دهد. بهترين زمان براي پايان دادن به جلسات مشاوره گروهي، وقتي است که گروه به هدف  هاي تعيين شده، رسيده باشد.