حقوق فرزندتان را بشناسيد
دين مبين اسلام همان طور که براي همه مراحل زندگي انسان ها برنامه دارد، درباره تربيت صحيح کودکان هم مباحث زيادي را مطرح کرده است.
نوع شخصيت، فرهنگ و آدابي که انسان در خانه از طريق والدين به آن خو مي کند، مانند يک روح فعال تا ابد بر انسان حکومت مي کند و از او جدا نمي شود.
درواقع شخصيت هر انساني در بزرگسالي همان شخصيتي است که در خردسالي کسب کرده است. پيامبر اکرم(ص) در حديثي که همه فرقه هاي اسلامي قبول دارند و آن را نقل کرده اند، فرموده است: هر نوزادي براساس فطرت الهي به دنيا مي آيد؛ پس اين والدينش هستند که او را يهودي، نصراني يا مجوسي بار مي آورند. (بحارالانوار، ج ۵۸، ص ۱۸۷).
بنابراين، کودکان آمادگي طبيعي بسيار خوبي براي نقش پذيري دارند چرا که:
۱: نيروي ذهني، «هوش» و استعداد فراگيري در کودکان وجود دارد (امتياز سخت افزاري)
۲: عوامل محيطي هنوز روي کودک اثر نگذاشته، لوح ضمير او خالي و فطرت اوليه اش سالم و دست نخورده است.(امتياز نرم افزاري) از اين روي بر آن شديم تا عواملي که بر تکوين شخصيت فرزندان اثر مي گذارد، به خصوص حقوقي را که فرزندان بر والدين دارند در چند قسمت به رشته تحرير درآوريم و به خوانندگان عزيز تقديم کنيم.
۱ . دامن مادر
نخستين حقي که کودکان دارند، اين است که آموزش و پرورش شان در دامن مادر انجام گيرد، اين مسئله در رشد سالم کودک بسيار مهم است. امام خميني (ره) در يک توصيه کارشناسانه و علمي به خانواده ها هشدار مي دهد: بچه هايي که از دامن مادر جدا شده و محبت مادر نديده اند، عقده پيدا مي کنند. اين عقده ها منشاء همه مفاسد يا بيشتر مفاسدي است که در بشر حاصل مي شود. اين جنگ هايي که پيدا مي شود، از عقده هايي است که در انسان هست. بچه هاي شما را اگر از شما جدا کردند، به واسطه نداشتن محبت مادر، عقده پيدا مي کنند، به فساد کشيده مي شوند... (صحيفه امام، جلد ۹، ص ۲۹۳) ؛ لذا انتظار مي رود با التفات به ضايعه اي که از نبود مادر متوجه فرزند مي شود، برخي از مادران يا پدراني که حتي در پي طلاق و جدايي هستند، کودک شان را از اين حق محروم نکنند.
۲ . شير مادر
دومين حقي که فرزند بر والدين دارد اين است که با شير مادر تغذيه شود. متخصصان علم تغذيه همواره به مادران توصيه مي کنند که بهترين غذا براي کودک شير مادر است.در منابع ديني نيز بر اين مسئله تاکيد فراواني شده است، امام رضا(ع) از حضرت رسول (ص) روايت مي کند که فرمودند: هيچ شيري براي کودک به پاي شير مادر نمي رسد.(محمد مهدي نجف، صحيفه الامام الرضا(ع)، ص۵۰) و اين به خاطر تاثير حياتي و طبيعي شيري است که کودک از آن تغذيه مي کند. بر اين اساس، شايسته نيست طفلي با وجود داشتن مادر از کسي ديگر يا نوع شير ديگري تغذيه کند مگر آن که مادر از شير کافي برخوردار نباشد.
۳ . تعليم و تربيت
مسئله تربيت و آموزش فرزندان از جمله حقوق اوليه کودکان است که بر والدين به خصوص برعهده پدر است. مرحوم طبرسي در تفسير مجمع البيان ذيل آيه شريفه «اي مومنان خود و خانواده تان را از آتشي که هيزم آن آدميان و سنگ هاست نگاه داريد »(تحريم ۶) مي نويسد: منظور از اين آيه اولاً صبر بر فرمان خداست و ديگر، فراخواندن خانواده به فرمان هاي الهي و آموزش فرايض ديني است. ايشان در ادامه به نقل از مقاتل بن حيان مي گويد آن بدين معناست که شخص مسلمان خود و خانواده خود را به سبک ديني مودب سازد و خير را به آن ها آموزش دهد و از بدي باز دارد و اين حقي است برعهده شخص مسلمان نسبت به اهل بيت او (علامه طبرسي، مجمع البيان پنج جلدي، جلد ۵، صفحه ۳۱۸) زيرا تمام سرنوشت فرزندان در گرو نوع آموزش و تربيتي است که در خردسالي فراگرفته اند. اين يک اصل مسلم در فن تعليم و تربيت است که «العلم في الصغر، کالنقش في الحجر» يعني يادگيري در کودکي مانند کنده کاري روي سنگ است. آنچه انسان در خردسالي بياموزد تا آخر عمر باقي مي ماند و از ياد او نمي رود.
