سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - 19 Mar 2024
تاریخ انتشار :
شنبه ۲۸ اسفند ۱۳۹۵ / ۱۰:۴۳
کد مطلب: 40413
۱
سید آرمین سروسر

چرا باید سواد رسانه‌ای خود را بالا ببریم؟

چرا باید سواد رسانه‌ای خود را بالا ببریم؟
در یک تعریف بسیار کلی، سواد رسانه ای عبارت است از  یک نوع درک متکی بر مهارت که بر اساس آن می توان انواع رسانه ها و انواع تولیدات آن ها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد. سازمان هایی که در زمینه سواد رسانه ای فعالیت می کنند مانند یونسکو، کمیسیون اروپایی و پارلمان اروپایی، درباره چهار زمینه در خصوص مهارت های رسانه های مورد نیاز سواد رسانه ای، توافق دارند که شامل توانایی در چهار زمینه دسترسی ،تحلیل کردن ،ارزیابی و تولید خلاق، خلاصه می شود. همه این مهارت ها، پیشرفت جنبه های شخصی توانایی های خودآگاهی ، تفکر انتقادی و توانایی حل مشکل را تقویت می کنند.

سواد رسانه ای و اهمیت آن

سواد رسانه ای، فن و تکنیکی است که ما از طریق آن قادر می شویم به عنوان مخاطبی فعال و پویا، با پیام های رسانه ای مواجه شویم و در برابر پیام های رسانه ای، قدرت تمیز داشته باشیم.  هدف سواد رسانه ای، ایجاد توانایی در افراد، برای کنترل برنامه ریزی رسانه ای است. رسانه ها ما را به گونه ای تربیت می کنند تا زندگی خود را بر اساس زمان پخش برنامه های آن ها تنظیم کنیم. کسانی که مهارت سواد رسانه ای خود را توسعه ندهند، گرفتار جزر و مد پیام های رسانه ای می شوند بنابراین هدف از سواد رسانه ای، این است که به افراد نشان دهیم چگونه اوضاع را از رسانه ها گرفته و به خود بازگردانند . اولین گام در انتقال کنترل از رسانه به مخاطب این است که بدانیم رسانه ها چگونه ذهنیت ما را برنامه ریزی می کنند این برنامه ریزی توسط رسانه ها و به طور مداوم در دو مرحله چرخشی رخ می دهد و  بارها و بارها تکرار می شود . یکی از این مراحل، محدود کردن انتخاب ها و مرحله بعدی، تقویت و تحکیم تجربه است. از طرفی دیگر، مرز بین دنیای واقعی ما و جهان رسانه و تمایز این دو از هم به طور فزاینده ای سخت می شود. رسانه ها برای ورود ما به دنیایشان منتظر نمی مانند، در عوض پیام های خود را به دنیای ما تحمیل می کنند. از آنجا که بخش اعظمی از مواجهه ما با پیام های رسانه توسط خودمان برنامه ریزی نمی شود، متوجه نمی شویم تا چه حد در معرض پیام های رسانه ای قرار می گیریم. هدف سواد رسانه ای، آگاهانه در معرض رسانه ها قرار گرفتن است.

جایگاه سواد رسانه ای در جامعه

معمولاً وقتی تأثیرات نامناسب انواع رسانه ها بر جامعه به صورت مشکلات اخلاقی و رفتاری و آسیب های اجتماعی آشکار می شود، به راه های درمانی اندیشیده می شود .درحالی که بهتر است جامعه را به ابزار نیرومندتری به نام سواد رسانه ای مجهز سازیم تا خود به کمک والدین و سایر منابع مفید، فعالانه دست به گزینشگری و پالایش بزنند و رژیم مصرف رسانه ای خود را تنظیم و کنترل کنند. سهم سواد رسانه ای در فرهنگ ما بسیار اندک است و این امر، موجب نگرانی شده است زیرا ما در یک محیط رسانه ای زندگی می کنیم و باید تمامی اطلاعات عملکردی جامعه را بدانیم. ما باید دائماً تحقیق و بررسی نماییم تا به عقاید اشتباه در مورد جامعه و رسانه، پی ببریم .

لزوم توجه به سواد رسانه ای در کشور

سواد رسانه ای، یکی از مهمترین و چالشی ترین مباحث مطرح شده در حوزه علوم ارتباطات می باشد که چند سال اخیر با توجه به گسترش و رشد رسانه ها به ویژه در حوزه فناوری اطلاعات در فضای کشور مورد توجه قرار گرفته شد اما به دلیل عدم وجود منابع کافی و همچنین شناخت غیر اصولی در حوزه ارتباطات هنوز نتوانسته است نیاز علاقمندان در این حوزه را برآورده سازد. درگیر شدن اکثر مردم با رسانه های جدید در فضای مجازی و پیامدهای مثبت و منفی بی شماری که در این مدت کم، داشته است، مسئولان، دست اندرکاران و علاقمندان حوزه فرهنگ را  برای مطالعه به این موضوع راغب تر کرده است .

اهمیت ارتقای سواد رسانه ای در معلمان

سوادرسانه ای، پاسخی ضروری، غیرقابل اجتناب و واقع نگر نسبت به محیط نوین رسانه ای می باشد از آن جا که هدف نهایی استفاده از رسانه، افزایش اثر تدریس و بهبود یادگیری دانش آموزان است در صورتی که معلمان از سواد رسانه ای مناسبی برخوردار باشند، می توانند به دانش آموزان خود، تفکر و نگاه نقادانه به رسانه ها را آموزش دهند. در طرح تلفیق رسانه با برنامه ریزی درسی و تدریس، معلمان با انواع رسانه های آموزشی به خصوص رسانه های اجتماعی آشنا می شوند و از تاثیرات مثبت و منفی هر یک از آنها مطلع می گردند. اگر معلمان خود را به سواد رسانه ای جدید مجهز  نکنند، در این عرصه از دانش آموزان خود عقب می مانند و دانش آموزان در میان انبوهی از اطلاعات آموزشی، فرهنگی اجتماعی، سیاسی، روانشناسی و  مذهبی، بی یاور و راهنما می مانند لذا با ارتقای سواد رسانه ای معلمان و دانش آموزان می توان زمینه کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی را به وجود آورد. معلمان به کمک سواد رسانه ای خود می توانند با استفاده از رسانه های اجتماعی در خصوص گسترش دین و فرهنگ تبلیغ فکر و اندیشه مذهبی و تربیت اسلامی اقدامات خوبی را انجام دهند .

سواد رسانه ای، راهکاری در مقابله با آسیب های اجتماعی ناشی از رسانه ها

تاثیرات نامناسب انواع رسانه ها مانند برنامه های رسانه ای غیرمجاز، بازی های رایانه ای، شبکه های ماهواره ای برون مرزی، استفاده نابجا از اینترنت و...  بر جوانان به صورت افت تحصیلی، مشکلات اخلاقی و رفتاری و آسیب های اجتماعی آشکار می شود. یکی از راه های مقابله با آسیب های اجتماعی ناشی از استفاده نامطلوب از رسانه ها، آموزش سواد رسانه ای است تا مخاطبان، استفاده هوشمندانه ای از آنها داشته باشند. دسترسی جوانان به اینترنت 96 درصد بوده و سطح سواد رسانه ای و تفکر انتقادی به پیام های رسانه ای در آن ها در حد متوسط است. با توجه به زندگی در عصر اینترنت و استفاده روز افزون جوانان از این رسانه تعاملی و از سویی افزایش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی، سواد رسانه ای می تواند نقش موثری درکاهش این نوع آسیب ها و استفاده نقادانه و هوشمندانه از اینترنت داشته باشد. با افزایش سطح سواد رسانه ای جوانان، میزان آسیب های نوپدید فضای مجازی، کاهش می یابد . نتایج پژوهش های انجام شده، نشانگر اهمیت آموزش های رسانه ای و ارتقای سواد رسانه ای در استفاده از رسانه های مختلف به ویژه اینترنت به عنوان یک رسانه تعاملی می باشد.

منابع

1- بخشعلی نژاد، ایمان، 1394، سواد رسانه ای اهداف، ابعاد، ضرورت، موانع و راهکارها، دومین همایش بین‌المللی مدیریت رسانه، تهران، شرکت رویداد پردازش ماندگار.

2- مصطفوی، بی بی مریم و سیده بنت الهدی مصطفوی، 1394، بررسی ضرورت ارتقاء سوادرسانه ای معلمان در عصرفناوری اطلاعات و ارتباطات، اولین همایش ملی پژوهش های نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران، تهران، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی سروش حکمت مرتضوی.

3- احمد خواجه، لیلا انبارکی.1392 . ضرورت سواد رسانه‌ای در فضای مجازی و تاثیر آن بر حفظ حریم خصوصی، فصلنامه علمی تخصصی دانش انتظامی بوشهر، دوره چهارم بهار، صفحه 1 تا 14.

4- تقی زاده، عباس، 1391، ارتقای سواد رسانه ای زمینه کاهش آسیب های اجتماعی نوپدید فضای مجازی، نخستین کنگره ملی فضای مجازی و آسیب های اجتماعی نوپدید، تهران، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.

نویسنده:

سید آرمین سروسر: محقق و پژوهشگر در حوزه های عمران، پدافند غیرعامل، رسانه و فضای مجازی/عضو انجمن علمی آموزش و توسعه منابع انسانی ایران

مرجع : خبرگزاری فارس
نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
متوجه رابطه شوهرم با خواهرم شدم. چه کار کنم؟
بیمارستان روانپزشکی امین آباد تهران
سه گام مهم برای تقویت تاب آوری کودکان
مردم هرگز خوشبختی خود را نمیشناسند اما خوشبختی دیگران همیشه جلو دیدگان آنهاست به داشته هاي خود عميق تَر نگاه كنيم