سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ - 19 Mar 2024
تاریخ انتشار :
جمعه ۲۱ شهريور ۱۳۹۳ / ۲۰:۱۲
کد مطلب: 26879
۰
۱

۱۴ راهکار برای توجه به دانش‌آموزان نخبه هنری

محمد ابراهیم محمدی، مدیر کل سابق فرهنگی و هنری وزارت آموزش و پرورش در یادداشتی به 14 راهکار برای توجه هرچه بیشتر به نخبگان دانش‌آموز اشاره کرده است و متن این یادداشت را در خبرگزاری فارس، قرار داده است:

یکی از ده‌ها پرسشی که می‌تواند برای سیاستگذاران حوزه آموزش و پرورش مطرح و آن را به تأمل و برنامه‌ریزی حساس‌تر کند، مسئله چیستی و چرایی جشنواره‌های دانش‌آموزی است؛ در اینکه چرا هست و چرا باید باشد و قرار است به چه سرانجامی برسد؟ چه انتظاری از این دست جشنواره‌ها می‌رود؟

هدف‌های اصلی و حاشیه‌ای آن کدام است؟ و اصولاً این انتظارات در سی و چند سال گذشته محقق شده است؟ اینکه این برنامه‌ها تماماً جزء برنامه‌های ثابت و لایتغیر است یا قابل تغییر؟ و مهمتر اینکه جشنواره‌های فرهنگی و هنری از منظر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و در چشم اندازه 1404 از نظر محتوایی و شکلی دستخوش بازنگری و ریل‌گزاری جدید خواهد شد؟ و... ده‌ها سؤال دیگری که در این ارتباط وجود دارد.

آنچه در ذیل می‌آید حاصل تأملات گذرای نگارنده در این ارتباط است.   

یکم- یکی از موضوعات حائز اهمیت که دیر زمانی است مورد غفلت واقع شده است، نخبگان هنری و به شکل عام‌تر نخبگان فرهنگی و تربیتی است. به اعتقاد من نخبه، نخبه است و تفاوتی بین نخبه ریاضی و علوم و... با هنرهای نمایشی و شعر و فیلم و داستان نیست و نباید کسی با مرزگذاری از جایگاه یکی بکاهد و دیگری را در اوج بنشاند.

امروز یکی از مشکلات ما در حوزه نخبگان دانش‌آموزی همین تبعیض و بی عدالتی در توجه به استعداد‌ها و ظرفیت‌های هنری است و شاید همین نگرش باعث شده است خانواده‌ها و به تبع دانش‌آموزان ما به دلیل فضاسازی و جو زدگی به رشته‌های ریاضی و تجربی رو بیاورند و علی‌رغم ذهن و استعداد خدادادی، نسبت به رشته‌های نرم‌افزاری هنری بی مهر شوند. این در حالی است که آثار، پیامد و تأثیرگذاری نخبگان هنری در برایند اجتماعی به هیچ عنوان با خروجی دیگر رشته‌ها برابر نیست.

امروز این هنرمندان هستند که می‌توانند با خلاقیت‌های هنری خود جریان سازی کنند و افکار عمومی را با فکر، اندیشه و سبک و نگاه خود همراه کنند، به عبارت دیگر جریانات  اجتماعی در حوزه‌های سیاسی و مذهبی و... وام‌دار هنر و هنرمندان هستند و شاید در هیچ جای دنیا مثل کشور ما و به ویژه در حوزه دانش‌آموزی به گرایشات هنری کم مهری نشده باشد.

درست‌تر این است که مدیریت هنرمندان بالقوه از کف مدرسه آغاز و همسنگ سایر رشته‌های علمی مورد اهتمام باشد و برای ایشان همانند دیگر همگنان هزینه شایسته صورت پذیرد و این شعار برای روشن شدن اذهان، خانواده‌ها، مدیران، معلمان و خود دانش‌آموزان باورپذیر شوند که نخبه، نخبه است و این تفکیک و جدا انگاری که سرانجامی جز کم‌گذاری در حوزه هنری ندارد، امری پسندیده نیست.

پیداست دست اندرکاران امر به تصریح آیین‌نامه نخبگان و تیزهوشان می‌توانند برای سامان‌دهی، مدیریت و هدایت این منابع لایزال و سرمایه‌های بالقوه اقدام نمایند.

دوم- دست اندرکاران پرورشی و فرهنگی می‌دانند امور تربیتی برای تربیت این استعدادها نیازمند مربیان متخصص و هنرمند این رشته‌هاست و شاید یکی از دلایل هدررفت این منابع در طول سنوات گذشته عدم استفاده از مربیان هنرمند بوده باشد.

امروز امور تربیتی در حوزه نمایش در 730 منطقه کشور به عدد انگشتان دست مربی فنی متناسب با حداقل‌های نیاز یک مقطع تحصیلی در جامعه هدف، مسابقات دانش‌آموزی ندارد و مشابه همین برای تربیت و استعداد شناسی و آموزش در گرایش مسابقاتی فیلم و... .

هنوز با وجود قدمت چند 10 ساله امور تربیتی برای حداقل هر منطقه و شهر مربی آوایی و سرود نیست و مربیان این رشته به رغم حساسیت‌های تربیتی، مربی رسمی و سازمانی نیستند و این در بسیاری از رشته‌های دیگر فرهنگی و هنری رویه شده است؛ امروز برخی از مدیران مدارس ما با هزینه گزاف و به شرط برتری‌های رقابتی مربی فنی دعوت می‌کنند که این موضوع با اهداف تربیتی در تعارض است.

اگر این وضع در بخش هنرهای دستی و تجسمی بدتر نباشد، بهتر نیست. به نظر می‌رسد بهترین راه در صورت وجود موانع جذب نیروی آماده به خدمت در رسته‌های هنری این است که وزیر محترم این گشایش را ایجاد کنند تا از میان برترین‌های رشته‌های هنری  متوسطه دوم که به مرحله کشوری راه پیدا کرده و انتخاب می‌شوند بدون کنکور ذیل امتیاز نخبگان جذب دانشگاه فرهنگیان شوند تا ضمن جذب برترین‌های کشوری در دانشگاه ویژه تربیت دبیر و معلم نیازهای مدارس در حوزه مربیان هنری مدارس در چهار سال آینده مرتفع شود. این حرکت باعث خواهد شد برای نخبگان کشور که متأسفانه از هیچ ناحیه و نهادی اقدام شایسته‌ای نشده و نمی‌شود چاره اندیشی شود.

راهیابی سالیانه صدها هنرمند، فیلمساز، کارگردان و نویسنده نمایشنامه، داستان نویس، هنرهای دستی و تجسمی و ده‌ها رشته هنری دیگر که توسط داوران حرفه‌ای و مورد تأیید وزارت ارشاد و حوزه هنری کشور برگزیده و ممتاز کشوری شناخته می‌شوند سرمایه کمی نیست که رها و انگیزه مرگی می‌شوند. آیا کادرهای هنری آینده را جز از کف مدرسه و در میان رقابت‌های میلیونی دانش‌آموزی جای دیگری می‌توان جست؟

سوم- مسابقات دانش‌آموزی دیر زمانی است که تغییر را به خود ندیده است، این در حالی است که نیازها و ضرورت‌ها در گذر زمان دچار تحول و نو شوندگی شده چگونه است که زمان و مکان و سایر اقتضائات در همه چیز تأثیر دارد، اما در رشته و برنامه‌های جاری در مسابقات تأثیر نداشته باشد؟

لازم است مسابقات ناظر به نیازهای بومی و منطقه‌ای و جنس و سن دانش‌آموزان باشد، انتظار نیست دانش‌آموزان دختر در بسیاری از رشته‌ها همانند هم باشند و یا رشته‌های مسابقات مقاطع و حتی پایه یکی باشد و به ویژه دانش‌آموزان در اقلیم و جغرافیای مختلف همانند هم و نسخه واحد مسابقاتی داشته باشند، طبعاً دانش‌آموزان کویرنشین با همسالان نوار شمالی، حاشیه زاگرس و دریای خزر تفاوت دارند.

به نظر می‌رسد حوزه پرورشی به دلیل طراوت و تازه نفسی و مهمتر از همه پایداری مدیریتی از موقعیت مناسب در تغییر و تحول آفرینی در محتوی و بسته‌بندی و حتی قالب‌های اجرایی مسابقات برخوردار است. شاید دلیل عدم نوآوری در بسیاری از برنامه‌های پرورشی از جمله مسابقات ناپایداری مدیریتی و تغییرات پی ‌در پی در ساختارها و خارج بودن پرورشی از اولویت‌های کاری وزارت بوده است.

به نظر می‌رسد اگر محور اصلی در مسابقات سنواتی دانش‌آموزان که بیش از 12 میلیون نفر برنامه فرهنگی و هنری را گزارش کرده است بر پایه معنویت، نشاط و شادابی، توانایی و مهارت کاربستی انجام گیرد، ماندگارترین خاطره کاری را این دولت و دوره در حوزه مسابقات دانش‌آموزی بر جای خواهد گذاشت که در جای خود قابل تقدیر و شایسته تحسین است.

واقعیت این است که برنامه‌های جاری مربوط به دهه‌های شصت و هفتاد است و با نیازهای امروز جامعه دانش‌آموزی تناسب ندارد، شاید بهترین کارنامه حوزه پرورشی فعلی تولید بسته برنامه جشنواره‌ای برای آینده باشد.

این مجال طلایی باید برای حوزه پرورشی بسیار مغتنم باشد تا به دور از هر فرصت‌سوزی برنامه‌ای آینده اندیشانه ارائه کند و نقشه راه پرورشی را برای سنوات آینده تدوین کند و این منافاتی ندارد تا همه اندیشه دغدغه‌مند را برای این مهم بسیج و از همه ظرفیت‌های فکری بهره گیرد.

چهارم- انتظار این است همه مؤلفه‌های مدیریتی و انسانی و برنامه‌ای و سخت افزاری‌ها در منظومه واحدی قرار و زمینه علاقه و ماندگاری دانش‌آموزان را در کلاس و مدرسه فراهم سازد. باید برای تبدیل مدرسه از یک فضای سرد و خشک و دلگیر به فضای آرام بخش و جذاب و ذائقه‌مند چاره اندیشی کرد. باید همه ظرفیت‌ها برای تسهیل یاددهی و یادگیری رسمی و غیررسمی به کار گرفته شود.

باید مدرسه کانون زیبا، جذاب و پرطرفدار با برنامه‌های متکثر و متنوع برای دانش‌آموزان دلبری کند و برای مدیر، معلم و دانش‌آموز کانون گرمی در قامت یک خانواده بزرگ شود  و این مهم با تجمیع، بسیج، مدیریت و هدایت امکانات دور از دسترس نیست.

واقعیت این است که هنر دانش‌آموزی با کلاس و کتاب و مدرسه قهر است و این بیگانگی هزینه‌های زیاد مادی و معنوی را بر آموزش و پرورش تحمیل کرده لازم است برای آشتی دادن هنر دانش‌آموزان به ویژه آنچه در قالب مسابقات به ثمر می‌رسد با کتاب، کلاس و مدرسه چاره‌اندیشی شود؛ تردیدی نیست اگر هنر نمایش و فیلم در خدمت کتاب و کلاس باشد نظام یاددهی و یادگیری آموزشی ما تحول اساسی به خود می‌بیند و دیگر دانش‌آموزان از فراگیری و معلمان از انتقال خشک آموزش‌ها رهایی خواهند یافت و اگر فضای سرد مدارس ما با سرودهای دانش‌آموزی با طراوت شود و مبلمان فیزیکی مدارس با هنرهای دستی و تجسمی دانش‌آموزان آراسته شود، مدارس ما از فضای دلگیر به مجموعه‌ای مأنوس تبدیل خواهد شد.

پنجم- هنر دانش‌آموز رنگین کمانی از زیبایی حاصل از تنوع، گویش، محتوی و قالب‌های هنری است این هنر که می‌تواند از مدرسه تا جامعه  طراوت بخشی و نشاط آوری کند پس از طی مراحل سخت از مدرسه تا کشور به بن‌بست دلگیرانه‌ای می‌انجامد که با شأن تربیت و پرورش استعدادهای جوانان سازگاری ندارد. این وضعیت ضمن مهار ذوق و علاقه دانش‌آموزان هنرمند، جامعه را نیز از ظرفیت‌های معنوی و اثرگذار جوانان خوش آتیه محروم می‌کند.

چه مانعی دارد حوزه پرورشی با هدف خروج از این بن‌بست اقدامات بایسته‌ای چون تعامل با سازمان‌ها و نهادهای دست اندرکار و نیز به تجاری سازی و مشارکت عمومی هنر دانش‌آموزی روی آورد و با رونمایی از ظرفیت‌های هنری استان‌ها آثار برتر را به روی صحنه‌های حرفه‌ای هدایت کند.

نگارنده ضمن احترامی که برای هنر نمایش و آوایی آزاد و حرفه‌ای قائلم اما هنر دانش‌آموزی را به تجربه کم از بزرگسالان در تأثیر و جذابیت نمی‌دانم.

چه مانعی دارد گروه‌های برتر استانی در مناطق  استان و کشوری در سالن‌های حرفه‌ای تهران و مراکز استان‌ها به اجرای برنامه بپردازند و از این طریق کانون‌ها و گروه‌های دانش‌آموزی هم تقویت و جماعت و جامعه از این هنر نمایی‌ها حظ و بهره ببرند.

ششم- صدا و سیما می‌تواند بهترین بستر برای رشد و ماندگاری و انگیزه بخشی دانش‌آموزان هنرمند باشد. انگیزه نام که از عوامل مهم در فعالیت اجتماعی است می‌تواند زمینه خوبی در خلاقیت‌های هنری دانش‌آموزان باشد. به نظر می‌رسد رسانه ملی به خصوص در دوره تکثر برنامه‌ها و شبکه ها می‌تواند بهترین فرصت برای همکاری تعاملی باشد.

وجود هزاران فیلم منتخب آرشیوی از دانش‌آموزان از یک سوی و نیاز رسانه ملی به برنامه‌های مخاطب پسند از سوی دیگر می‌تواند جاده همکاری‌ها را دو سویه و جذاب سازد.  

هفتم- در میان رشته‌های مسابقاتی دانش‌آموزان حتی در نسخه‌های قدیم آن برخی از گرایش‌های هنری که می‌تواند در تغییر ذائقه آموزشی و شاداب سازی فضای عمومی مدرسه و حتی جامعه مفید باشد گرایش نظم و نثر طنزی و کاریکاتور است. چرا باید فضای مدرسه و کلاس ما و مجموعه‌های عمومی و دانش‌آموزی از این هنر مفرح و نشاط بخش برخوردار نباشد؟

هشتم – همه ساله هزاران نفر در مسابقات تجسمی اعم از مجسمه‌سازی، پیکره‌تراشی، نقاشی برجسته و ده‌ها گرایش حجم سازی در مسابقات شرکت و هزاران اثر ارائه می‌کنند و آخرالامر کارهای هنری پس ازپایان رقابت به پستو خانه‌ها و انباری‌ها هدایت و... موجب ملامت خانواده‌ها و ملالت خاطر دانش‌آموزان هنرمند می‌شود؛ این دلخوری وقتی به هزینه‌های سنگین مواد اولیه می‌رسد دلخوری‌ها و سرزنش‌ها را تشدید می‌کند. چرا نباید از این ظرفیت برای زیبا سازی بیش از صد هزار مدرسه  استفاده شود. آیا ما این همه توان و استعداد داریم و مدارس و فضاهای تربیتی ما از حداقل‌های جذابیت برخوردار نیست، چرا نباید از این ظرفیت استفاده نکنیم و در قالب طرح هجرت مدارس و فضاهایمان را استاندارد سازی هنری نکنیم؟ و چه مانعی دارد شهرداری‌ها و نیز نوسازی و سازمان‌هایی چون میراث فرهنگی برای زیباسازی و فضا آرایی از این ظرفیت استفاده کنند.

نهم – باز آفرینی آثار دانش‌آموزان هنرهای نرم و انبوه‌سازی آنها در قالب آلبوم‌های مختلف  فیلم، سرود و نمایش و استفاده عمومی مدرسه‌ای از یک سو و ایجاد نگارخانه استانی و کشوری آثار دستی و تجسمی دانش‌آموزان از سوی دیگر کمک زیادی به انگیزش بخشی و کار آفرینی دانش‌آموزان خواهد کرد. ایجاد نگارخانه باعث می‌شود زمینه‌های نمایش، فروش، سفارش گیری و حمایت‌های مادی از پدید آورندگان فراهم شود این اقدام گامی مبارک در اقتصاد مقاومتی و توسعه کارآفرینی و غبار زدایی از هنرهای مهجور مناطق مختلف کشور خواهد بود.

چقدر این حمایت‌ها می‌تواند فرصت‌های طلایی را برای نوآوری‌ها و خلق پدیده‌های هنری فراهم بیاورد؛ مناسب است مصوبه مجلس در حمایت از آثار هنری احیا و آموزش و پرورش، وزارت تعاون و میراث فرهنگی وام حمایت از هنرمندان هنرهای دستی و تجسمی دانش‌آموزی را بررسی و خرید محصولات ایشان را در اولویت برنامه‌های حمایتی خود قرار دهند.

مشابه همین در زمینه‌های هنرهای نرم و نقشی که وزارت ارشاد و حوزه هنری می‌توانند در حمایت از هنرمندان فیلم، نمایش، شعر، داستان و...ایفا کنند.

دهم- مستندسازی آثار دانش‌آموزان به ویژه پس از مراحل استانی می‌تواند کمک زیادی به مدیریت فرایند محور جشنواره‌های دانش‌آموزی کند. این اقدام ضمن کمک به مدیریت مناسب برنامه‌ریزی‌ها را برای هدف گذاری‌های بعدی آسانتر خواهد کرد.

مضافاً وجود کانون‌ها با ظرفیت خوب آن می‌تواند در سامان‌دهی و تشکیل انجمن‌های علمی تأثیرگذار و فرصت‌های طلایی دانش و مهارت افزایی را فراهم سازد.

توسعه و تقسیم کاربری‌های کانون‌های به دبیرخانه‌های عمومی، موضوعی، تخصصی کمک شایان توجهی به هدفمندسازی مدیریت علمی دانش خواهد کرد.

یازدهم - معتقدم جنس کار پرورشی می‌طلبد تا مشارکت مردم در برنامه‌های پرورشی پر رنگ تر باشد.

شاید دلیل عدم حساسیت اولیا به امور پرورشی در مقایسه با آموزش مشارکت محدود و بیگانگی ایشان با برنامه‌های پرورشی باشد و بالتبع ناآشنایی با نیازها و کشش‌ها و جذابیت‌های رشته‌های هنری.

هنوز هم بر این باورم پرورشی به دلیل تکثر فعالیت و نیازهای مالی انبوه نیازمند اعتماد سازی است و این مهم با حضور و مشارکت مردمی امکان پذیر خواهد بود.

پیداست این حضور و مشارکت وقتی در زندگی فردی و اجتماعی دانش‌آموز کاربستی  و محسوس شد مشارکت گسترده و دامنه همکاری وسیع‌تر خواهد گردید.

دوازدهم- پرورشی همه ساله مسابقات و جشنواره‌های مختلفی دارد اما این جشنواره‌ها که می‌تواند فرصت تعامل و همگرایی و انسجام اجتماعی شده و مردم را  نسبت به تلاش و فعالیت‌های تربیتی حساس کند در چهاردیواری اردوگاه‌ها و یا در چند شهر برخوردار برگزار می‌شود.

به نظر می‌رسد توزیع مسابقات دانش‌آ‌موزی اعم از پرورشی و... می‌تواند ضمن توزیع عادلانه فرصت برای استان‌ها و شناسایی و توسعه نیروی انسانی و ظرفیت‌های جدید موقعیتی استثنایی برای دانش‌آموزان در زمینه ایران شناسی و آشنایی با فرهنگ، گویش، پوشش و مهم تر از همه سبک زندگی و... فراهم سازد.

سیزدهم – جشنواره‌ها دانش‌آموزی یک متن دارند و این متن هر چند به عنوان ذی‌المقدمه و محور مسابقات مهم است اما در برنامه‌های پرورشی و دانش‌آموزی به دلیل ماهیت کار تربیتی حاشیه بر متن چیره است؛ برای همین نمی‌شود حاشیه را کمرنگ تر از متن دید و به لحاظ تأثیر نقش حاشیه‌ها را کم دید.

در مسابقات دانش‌آموزی بسته اجرایی، تکریم‌ها، فوق برنامه‌های فرهنگی، بهداشتی و کیفیت برگزاری مراسم اختتامیه و مهم‌تر از همه پس از ظرافت‌?های پس از مسابقه از اهمیت قابل توجهی برخوردار است.

اهتمام به تکریم دانش‌آموزان شاخص حلاوت مسابقه را پیوسته می‌کند. تقدیرهای رسانه‌ای از برترین‌های استانی در شهرستان‌ها و کشوری در استان‌ها توسط مقامات عالی به ویژه انجمن و تشکل‌های مردمی در قالب مراسم یا پرده و تراکت و اعلان‌های رسانه‌ای بار اجتماعی و تکریمی مسابقات را ارتقاء و جایگاه و وزن مسابقات را بالا می‌برد.

چهاردهم – بسیاری از رشته‌های مسابقات به دلیل ماهیت محتوایی و شکلی آن می‌تواند بین‌المللی یا منطقه‌ای و یا خاص کشورهای اسلامی باشد. رشته‌هایی چون شعر، داستان، نمایش، فیلم، عکس و کاریکاتور و بسیاری از هنرهای دستی و تجسمی از این قبیل است. این جشنواره‌ها کمک می‌کند تا همگرایی‌های بین‌المللی و ارتباطات فرامرزی در حوزه دانش‌آموزی نیز وسعت پیدا کند.

یکی از همین زمینه‌ها که می‌تواند بستر مناسب این طرح باشد فرصت ریاست ایران بر کشورهای عضو عدم تعهد است. به نظر می‌رسد ریاست ایران می‌تواند یک یا چند رشته مسابقات را بین‌المللی و ماندگار نماید.

 

نام شما

آدرس ايميل شما
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود
  • نظرات پس از تأیید مدير حداكثر ظرف 24 ساعت آينده منتشر می‌شود

افرا
Iran, Islamic Republic of
عالیه ❤️❤️💰💰++😂😂😂😂😂😂❤️❤️🐒❤️❤️❤️
چرا نباید برای جلب محبت یا عشق التماس کنیم؟
ویژگی‌های یک اردو مطالعاتی خوب چیست؟
چطور از فکر کردن بیش از حد به یک موضوع جلوگیری کنیم؟
نوجوانان آمریکایی بدون تلفن همراه احساس بهتری دارند
من با دروغ گفتن و آه وناله پول درمیارم
افراد کمال‌گرا چه ویژگی‌هایی دارند؟
كودكان را قرباني حرف مردم نكنيد
خودبیمارانگاری از خود بیماری مرگبارتر است!
راه‌ درمان تب بالای تمایل به عمل‌های زیبایی چیست؟
متوجه رابطه شوهرم با خواهرم شدم. چه کار کنم؟
بیمارستان روانپزشکی امین آباد تهران
سه گام مهم برای تقویت تاب آوری کودکان
تا حالا هيچ آدم قوى اى كه گذشته آسونى داشته باشه نديدم .