شناسایی رویکرد تکاملی برای درک ریشه‌های اسکیزوفرنی
میگنا: برخلاف بسیاری از بیماری‌های روانی دیگر، اسکیزوفرنی در موجوداتی به جز انسان مشاهده نشده و این بیماری رابطه پیچیده و جالبی با هوش انسان دارد. توالی داده‌های ژنومی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی، دانشمندان را قادر ساخت تا تاریخچه تکامل مولکولی این بیماری را به شیوه‌های پیشرفته بررسی کنند.
محققان مدرسه پزشکی ماونت سینا با بررسی ارتباط بین نواحی ژنوم و تکامل انسانی، بخش‌های ژنومی موسوم به «نواحی شتاب‌یافته انسانی» یا HAR را بررسی کردند.
مولفه‌های HARs، در واقع، نوعی تابلوی اعلانات کوتاه در ژنوم هستند که در گونه‌های غیرانسانی حفظ می‌شوند، اما در انسان‌ها جهش سریعی را متحمل می‌شوند.
این نواحی که تصور میشود سطوح بیان ژن و نه جهش خود ژن را کنترل می‌کنند، تاکنون در تحقیقات روانشناختی بررسی نشده بودند. این نخستین تحقیقی است که ژنوم انسان را بررسی کرده و الگویی مشترک بین مکان HAR و جایگاه‌های ژنی اسکیزوفرنی ارائه داده که به تازگی شناسایی شده‌اند.
محققان از نتایج پژوهشی بر روی 36 هزار و 989 بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی و همچنین 113 هزار و 75 نفر گروه کنترل استفاده کردند؛ این بزرگ‌ترین مطالعه ژنومی لقب گرفته که تاکنون بر روی یک بیماری روانشناختی انجام شده است.
محققان دریافتند، جایگاه‌های ژنی اسکیزوفرنی به شدت به نواحی ژنومی نزدیک HAR مرتبط هستند و این نواحی ژنومی در پستانداران غیرانسانی حفظ می‌شوند، اما در انسان تحت نیروهای گزینشی تکاملی قوی‌تری نسبت به جایگاه‌های ژنی اسکیزوفرنی قرار دارند.
در تحقیقات انجام‌شده این نواحی، ژن‌هایی را کنترل کردند که فقط در قشر پیشانی مغز بیان می‌شدند و چنین موضوعی نشان می‌دهد، HAR نقش مهمی در ژن‌های کنترل‌کننده مرتبط با اسکیزوفرنی بازی می‌کنند.
رویکرد تکاملی جدید، دیدگاه‌های نوینی درباره اسکیزوفرنی و اهداف ژنومی برای اولویت‌بخشیدن به مطالعات آتی و طراحی دارو ارائه خواهد داد. همچنین این تحقیق، مسیرهای جدیدی را جهت بررسی نقش HAR در بیماری‌های روانشناختی دیگر مانند اختلال دوقطبی و اوتیسم ارائه می‌دهد.
جزئیات این پژوهش در مجله Molecular Biology and Evolution قابل‌مشاهده است.
