ظهور ویروس کووید 19 در سطح پاندمی جهانی در سال 2019 موجب ایجاد بحران های بهداشتی در اکثر کشورهای دنیا از جمله ایران شده است.
این بیماری در طی مدت حضور خود در جامعه با تظاهرات بالینی متفاوتی نمود پیدا کرده است به طوری که امروزه در سطح جامعه هر گونه علامت بالینی را میتوان نشانهای از ابتلا فرد به کرونا دانست. افراد مبتلا به این بیماری در طی دوره وجود علایم علاوه بر اینکه فرد با چالش های فیزیکی بیماری رو به رو میباشد، با بار سنگین روانی بستری در بیمارستان و قرنطینه نیز مواجه میشوند.
در سمت دیگر این سناریو خانواده مبتلایان قرار دارند که در طی بستری و یا قرنطینه بودن بیماران خود متحمل بار روانی و احساس اضطراب میشوند. در پایان دوره این بیماری در صورتی که فرد بهبود یابد گاهاً به دلیل عوامل استرسی وارده در فرد، ایشان مبتلا به بیماری های روحی روانی من جمله اختلال استرسی پس از تروما و افسردگی اساسی میشوند. چنانکه فرد مبتلا فوت بکند سوگ حاصله از این جدایی در خانواده بیمار به دلیل وجود زمینه استرسی در طول بستری در ایشان میتواند بیش از حد انتظار بروز کند.
طبق نظریه کوبلر راس افرادی که سوگ را تجربه می کنند، 5 مرحله را پشت سر می گذارند، این 5 مرحله عبارتست از: انکار، عصبانیت، چانه زنی، افسردگی و پذیرش. بیماریها و عوارض روحی روانی پس از ابتلا یا از دست دادن عزیزان در افراد میتواند به شدت کارکرد اجتماعی افراد را مختل نموده حتی میتواند عوارض بلند مدت را به جای بگذارد. لذا مدیریت اثرات روانی این بیماری میتواند مهم تر از کنترل خود بیماری باشد زیرا که این عوارض علاوه بر خود فرد چندین نفر از اعضای خانواده را درگیر کرده و در بعد پاندمی به وجود آمده حتی میتواند در ابعاد وسیعتری بر سیر سیاسی و اقتصادی یک جامعه نیز تاثیر گذار باشد.
با توجه به موارد ذکر شده در بالا، اقدامات مداخلهای فوری جهت تحت کنترل در آوردن این مسئله در سیستم بهداشت از ضروریات میباشد.
با در نظرگیری محدودیت های ایجاد شده که بازماندگان کووید 19 عضوی از خانواده را در این دوران از دست می دهند و شرایط موجود از قبیل محدودیت های برگزاری مراسم یادبود در مساجد و خانهها، همچنین امکان عدم حضور در مزار فرد از دست رفته برای بازماندگان، تخلیه هیجانی لازم و امکان سپری کردن دوره طبیعی سوگ در افراد بازمانده صورت نمی گیرد.
همچنین پیش بینی ها افزایش شیوع بیماری های روانی در این افراد را هشدار می دهند. از همین رو معاونت درمان برآن شد با استفاده از امکانات موجود و بکارگیری حداکثری آن، راه اندازی کلینیک سوگ را در برنامه خود قرار دهد تا اقدامی عملیاتی در جهت کاهش بار روانی این افراد با استفاده از پروتکلهای واصلهی وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، و درمان شناختی- رفتاری انجام گیرد.
امکانات این کلینیک به شرح زیر است:
روان شناس بالینی( مصاحبه بالینی ساختار یافته I و II)
مشاور معنوی( مذهبی)
اتاق سوگ
نوروتراپی( نوروفیدبک، QEEG، tDCS)
اتاق گروه درمانی
واحد روان سنجی( تست های: 1-افسردگی بک 2-اضطراب بک 3-هوگان 4-SCL90 و ...)
واحد پذیرش
در این کلینیک قرار است پس از هماهنگی با ارگان های مربوطه، لیست شماره افراد مورد هدف در اختیار واحد پذیرش قرار گیرد و پس از تماس و مصاحبه اولیه، مراجعه به کلینیک جهت بهبودی و درمان فوق صورت گیرد.
لازم به ذکر است کلیه خدمات فوق برای افراد بازمانده ناشی از کووید 19 رایگان است.