جوان آن لاین- از همان قديمها كه قلم به دست گرفتن و خواندن و نوشتن در مكتبخانه و زيردست آميرزا شروع شد، حكايت درس خواندن، حكايت سختي كشيدن و شببيداري و دود چراغ خوردن بود و بس! كلاس اول شروع همه چيز بود و انگار مهمترين و سختترين قدم كه الفبا را ياد ميگرفتيم و آخر سال هم جايزه يكسال تلاش و مشق و ديكته نوشتن، كارنامهاي ميشد با مهر قبول خرداد! بعد از پنج سال گذراندن دوره ابتدايي و سه سال راهنمايي تازه مدركمان ميشد سيكل و سه سال باقي مانده كه مهمترين و سختترين و به قول معلمها سرنوشتسازترين سالهاي زندگي هر دانشآموزي بود! فاصله سيكل تا ديپلم را بايد جديتر درس ميخوانديم تا سكوي پرشي بسازيم براي آيندهمان. پلهپله كه به كلاس بالاتر ميرفتيم سيستم آموزشي هم تغيير ميكرد و پابهپايمان بالا ميرفت. قاعدهها و دستورالعملها عوض ميشد و سال به سال فراگير بودن مهارتها و آگاهي دانشآموختگان بيشتر مورد توجه قرار ميگرفت و سالهاي تحصيل در دوران متوسطه و كسب ديپلم جزو مهمترين زمانها براي پرورش استعدادهاي دانشآموزان و آمادهسازي آنها براي اشتغال و قبول مسئوليت و ورود به مقاطع تحصيلي عالي بود! به لحاظ اهميت اين دوره از تحصيل، نظام آموزشي كشور، جهت آماده كردن شاگردان براي ورود به دانشگاه و تكميل اطلاعات عمومي آنها و آموختن مهارتهاي لازم، مدت زمان مشخصي براي اين دوره را تصويب كرده كه براساس آن دانشآموزان پس از طي كردن سه سال و گذراندن واحدهاي درسي مشخص، آماده ورود به دانشگاه ميشدند! اما حالا انگار بعضيها دوباره برگشتهاند به زمان مكتبخانه و آميرزاها كه حساب و كتابش را فقط مكتبدار تعيين ميكرد و بس! قاعده و قانونها را آميرزا مشخص ميكرد و اجرا و نظارت هم ميكرد و هر سازي كه دلش ميخواست مينواخت! سريعتر از انتظارت مدرك بگير! اخيراً تعداد آموزشگاهها و مؤسساتي كه ادعا ميكنند ميتوانند به ديپلمرديها و افرادي كه به هر دليلي ترك تحصيل كردهاند، در سريعترين زمان مدرك ديپلم هر يك از رشتههاي نظري (علوم انساني، علوم تجربي و رياضي فيزيك) و رشتههاي كار و دانش و فني و حرفهاي اعطا كنند، زياد شده و مدعياند كه دانشآموزان ميتوانند طي چند ماه به صورت غيرحضوري، چند واحد مشخص را با صرف هزينهاي گذرانده و مدرك خود را دريافت كنند! منشي يكي از اين آموزشگاههاي به ظاهر معتبر كه صلاح نميداند تلفني اطلاعات دهد و شايد قادر نيست به صورت غيرحضوري، مشتري! را مجاب كند، با تأكيد بر اينكه تمامي فعاليتهاي اين آموزشگاه زير نظر مستقيم آموزش و پرورش و سازمان فني و حرفهاي كشور انجام ميشود، ميگويد: «با مراجعه به آموزش و پرورش منطقه، تعداد واحدهايي كه مثلاً در دوران دبيرستان گذروندين تطبيق داده ميشن و واحدهاي باقيمانده تعيين شده و پس از پرداخت مبلغ ۲۵ هزار تومان براي هر واحد، يكسري جزوه و كتاب تحويل ميگيريد و خودتون به صورت غيرحضوري ميخونيد و امتحان ميديد و بعدش هم ديپلم ميگيريد.» ظاهراً طي كردن مراحل لازم جهت اخذ ديپلم در رشتههاي نظري زير نظر آموزش و پرورش بوده و گرفتن اين مدرك در رشتههاي كار و دانش يا فني و حرفهاي زير نظر سازمان فني و حرفهاي كشور! بنا به گفته اين منشي جوان، دروس رشتههاي نظري در هيچيك از مؤسسات به صورت حضوري برگزار نميشود و دانشآموزان براي دروس داخلي با مطالعه جزواتي كه مؤسسه در اختيار آنها گذاشته و براي دروس نهايي با مطالعه كتاب ميتوانند در امتحانات شركت كرده و سريعتر از آنچه انتظارش را دارند! صاحب مدرك ديپلم شوند! جالب اينجاست كه خود منشي اين آموزشگاه برگزاري اين امتحانات را فرماليته اعلام ميكند و ميگويد: «اصلاً جاي نگراني نيست. اگر بازرس نياد كه معمولاً هم نمياد، بچهها با تقلب ميتونن نمره ۵/۷ بگيرن، ۵/۲ باقيمانده رو هم معلما به اسم نمره مستمر به همه ميدن و قبول ميشن. طرف (منظور همان دانشآموز است) اگه خيلي هم درسنخون باشه، بالاخره بعد از دو سال ديپلم ميگيره.» ظاهراً اينجا تنها چيزي كه اهميت دارد، گرفتن سندي كاغذي به اسم مدرك است و خبري از بنيه علمي و دانش نيست! راستي وقتي ميشود اينقدر سريع و آسان ديپلم گرفت چرا بايد سه سال از عمرمان را پشت نيمكتهاي چوبي كلاسهاي دبيرستان با آن همه سختي و شب نخوابيهاي امتحان بگذرانيم؟! خدا به داد نظام آموزشي برسد با اين همه راه و بيراه! مهر باطل بر مدركها! سعدالله نصيري قيداري، عضو كميسيون آموزش مجلس شوراي اسلامي وجود برخي مراكز و مؤسسات آموزشي كه با برگزاري دورههاي ويژه و تحت نظارت مستقيم وزارت آموزش و پرورش افراد را در گرفتن مدارك ديپلم ياري ميكند، براي برداشتن بار از دوش آموزش و پرورش و كاهش هزينههاي تحميل شده بر اين سازمان مفيد ميداند و ميگويد: «امكاناتي فراهم شده كه دانشآموزاني كه به هر دليلي نتوانستهاند دوره متوسط را در مدارس به اتمام برسانند با شركت در كلاسهاي اين مؤسسات مجاز بتوانند مدرك ديپلم خود را بگيرند، اما تحت شرايط و قاعده و قوانين مشخص و مجاز وزارت آموزش و پرورش.» نصيري قيداري با اشاره به اينكه اين روزها تعداد مؤسساتي كه به صورت غيرمجاز اقدام به اعطاي مدرك ديپلم به دانشآموزان ميكنند، افزايش يافته، ميگويد: «تعداد مؤسسات مجاز كاملاً مشخص است و داشتن مجوز از وزارت آموزش و پرورش به اين معناست كه اين اماكن بايد دقيقاً در چارچوب مقررات اين سازمان عمل كنند بنابراين گرفتن مدرك ديپلم در كمتر از زمان مشخص شده (سهسال) غيرقانوني و خلاف به حساب ميآيد و در صورت گزارش چنين مواردي، با متخلفان مطابق قانون برخورد شده، مجوز اين مراكز لغو ميشود و اگر ديپلمي نيز در اين مدت زمان به برخي افراد اعطا شده باشد، آن مدرك باطل ميشود.» عضو كميسيون مجلس شوراي اسلامي با اشاره به اينكه تعداد مراكز و مؤسساتي كه مجاز به اعطاي مدرك ديپلم هستند بسيار محدود و نادر است، افزايش تعداد و گسترش اين نوع مراكز را خلاف قانون اساسي و مخرب كيفيت نظام آموزش ميداند. وي معتقد است، بنا به استانداردهاي آموزشي، لزوماً هر آموزشي نبايد در چارچوب حضور در كلاس انجام شود و به اين دليل كه مؤسسه زير نظر وزارت آموزش و پرورش است، انتظار برخوردار شدن از امكان تحصيل رايگان را داشت، اما قطعاً عملكرد صحيح و قانوني اين مؤسسات تنها با كنترل و نظارت شديد و مستمر و همهجانبه امكانپذير خواهد بود. ديپلم كار و دانش؛ راهي ميانبر منشي يكي ديگر از اين مؤسسات كه ظاهراً نسبت به فعاليتهاي غيرقانوني همكاران خود حساسيت بيشتري دارد، ميگويد: «مگر ممكن است ظرف چندماه يا حتي يك سال، بتوان تمام واحدها را گذراند! در صورتي كه طبق قانون وزارت آموزش و پرورش، سقف واحدهاي هر ترم ۲۰ واحد و در سال ۴۸ واحد است، قطعاً نميتوان در كمتر از ۵/۲ تا ۳ سال مدرك ديپلم گرفت، مگر غيرقانوني!» وي معتقد است از آنجا كه طبق چارچوب تعيين شده اخذ مدرك ديپلم در رشتههاي كار و دانش و فني و حرفهاي در مدت زمان كمتري امكانپذير است، دانشآموزان رشتههاي نظري كه براي گرفتن مدرك ديپلم عجله دارند ميتوانند تغيير رشته داده و با گرفتن مدرك ديپلم كار و دانش در زمان كمتري در دانشگاه پيام نور ادامه تحصيل دهند! ظاهراً همه دم از سريعترين و كوتاهترين مسير ميزنند و اينجا انگار تنها چيزي كه مهم نيست كيفيت آموزش و ارتقاي سطح علمي است! اصلاً مهم اين نيست كه شاگردان چه ميآموزند، چه طور ميآموزند مهم اين است كه چقدر سريع به هدف ميرسند! عليرضا سليمي، عضو كميسيون آموزش مجلس با وجود چنين مؤسساتي كه در زمان اندك و با هدف سودجويي اقدام به ارائه مدرك تحصيلي ميكنند، به شدت مخالف بوده و وجود چنين مراكزي را باعث ضربه جدي به كيفيت نظام آموزشي ميداند و معتقد است اقدام اين افراد سوءاستفادهگر و فرصتطلب منجر به تخريب پيكره آموزش كشور و ايجاد بيعدالتي و تبعيض خواهد شد. سليمي ميگويد: «چطور ميتوان معلومات موردنيازي كه طبق مصوبات وزارت آموزش و پرورش ظرف سه الي چهار سال به طور مستمر و قدم به قدم فراگرفته ميشود، در مدت زمان چند ماهه آموزش داد.» وي ادامه ميدهد: «با افرادي كه با گرفتن چنين مدركي و سطح معلومات و مهارت ناكافي در دستگاهها و ادارات دولتي و خصوصي استخدام ميشوند، به شدت مقابله شده و اعلام ميكنيم كه اين مدارك فاقد هرگونه اعتباري است.» سليمي بهترين راه ادامه تحصيل براي افرادي كه به هر دليلي نتوانستهاند طبق روال معمول مدرك ديپلم خود را دريافت كنند، تحصيل در مدارس شبانه و بزرگسالان زير نظر مستقيم وزارت آموزش و پرورش ميداند. مدرك بگير، اخراج نشو! اين روزها در بسياري از آگهيهاي استخدامي روزنامهها داشتن حداقل مدرك ديپلم جزو يكي از شرايط پذيرش داوطلبان است، در بسياري از شركتها و كارخانجات داشتن ديپلم براي كاركنان اجباري شده و گاهي بدون ارائه ديپلم در زمان كوتاهي، شخص شغل خود را به فرد ديپلمهاي واگذار ميكند! نيازهايي از اين دست و حساسيت نسبت به داشتن مدرك تحصيلي حداقل و به نوعي مدركگرايي باعث شده كه فرصتطلبان از اين شرايط سوءاستفاده كرده و با دادن وعده و وعيدها افراد را به گرفتن اينگونه مدارك ترغيب ميكنند. «اصلاً به خود نگوييد سنتان بالا رفته و نميتوانيد چيزي ياد بگيريد، ما رشته آساني برايتان در نظر ميگيريم. شما اراده كنيد و بقيه راه ما شما را ميبريم.» با باور اينگونه جملات قطعاً ديگر كسي به فكر سختي كشيدن در راه كسب علم و گرفتن مدركي كه گواه بالا رفتن سطح علمي و دانش و آگاهي وي باشد، نخواهد افتاد. البته غائله به همين جا ختم نميشود چراكه برخي مراكز كه ديگر خيال همه را راحت كردهاند و فقط با گرفتن مبلغ درخور توجهي و بدون گذراندن هيچ واحد درسي در مدت زماني بسيار كوتاه، مدرك ميفروشند و به قول خودشان طالب علم را! تا آخر راه ميبرند! فاطمه آجرلو، ديگر عضو كميسيون آموزش مجلس شوراي اسلامي نيز با بيان اينكه هميشه راهي براي تخلف افراد سودجو پيدا ميشود و هميشه هستند كساني كه بيراهه ميروند و راههاي غيرقانوني را برميگزينند، ميگويد: «سيستم آموزشي كشور در چارچوب قوانين چشمانداز علمي را براي مؤسسات و مراكز آموزشي در نظر گرفته كه همه دستگاهها و سازمانها و مراكز مربوطه بايد در راستاي تحقق اين اهداف و چشمانداز فعاليت كنند و نبايد به هر دليلي دستگاه صدور ديپلم باشند، بلكه بايد زمينه را براي توسعه تحقيقات و پژوهش و ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر فراهم كنند.» آجرلو معتقد است «بيسوادي و سطح دانش اندك دانشآموزان در سالهاي پاياني دبيرستان، با ايجاد اشكال در ادامه تحصيل آنها در مقاطع دانشگاهي به روند كلي سيستم آسيب ميزند و تنها راه مقابله با اين مسئله نظارت است.» آجرلو ميگويد: «مشكل نظام آموزشي ما همواره عدم نظارت بوده و كمبود نيروي انساني كافي براي نظارت و بودجه لازم را ميتوان دليل اين مسئله دانست و هرچه سريعتر بايد ساز و كارهاي سنجش توانمنديهاي علمي را لحاظ كرد و شرايط بررسي و ابطال اينگونه مدارك را فراهم كرد.»