بسياری از داروهای بدنسازی از مشتقات هورمون مردانه تستوسترون هستند (مانند اكسي متالون) كه به ميزان حدود ۱۰ برابر دوز درمانی معمول برای افزايش حجم عضلات مورد استفاده قرار می گيرند.

 

سید علی فاطمی عضو هئیت مدیره انجمن داروسازان ایران درخصوص مصرف این نوع داروها می گوید: در مجموع مصرف هيچ دارويی برای بدنسازی مجاز نيست، به همين دليل داروهايی كه در بعضی باشگاه ها در دسترس ورزشكاران قرار مي گيرد، همگي از مسير های قاچاق تهيه می شوند لذا ضرری كه از جانب اين داروها به مصرف كنندگان وارد می شود، هم به دليل عوارض جانبی ذاتی اين محصولات است و هم به اين دليل این كه هيچ نظارتی بر روی اين كالاها وجود ندارد.

 

وی افزود: بخش زيادی از داروهای موجود در بازار فرآورده های بدن سازی، تقلبی هستند و اگر هم تقلبی نباشند، احتمالا به دليل رعايت نشدن شرايط نگهداری قابل مصرف نيستند به همين دلايل به عنوان يك توصيه كلی از ورزشكاران درخواست می شود كه به هيچ وجه به منظور بدن سازی از دارو استفاده نكنند.

 

به گفته این متخصص فارماکولوژی تجمع آب و نمک در بدن، ايجاد جوش صورت، طاسی، تحریک پذیری، پرخاشگری، کوتاه شدن قد، حمله قلبی و مشکلات کبدی از جمله عوارض جانبی اين دسته از داروها  هستند.

 

وی با ابراز تاسف از این که مصرف هورمون رشد و هورمون انسولين در بين برخی  از ورزشكاران رشته بدن سازي رايج شده است ادامه می دهد: افزایش فشار خون، دیابت و بدشکل شدن استخوان ها، از عوارض جانبي شايع هورمون رشد بوده و افت قند خون با علائم احساس خواب آلودگی، ضعف، گیجی و حتي كما از عوارض مصرف بيش از حد هورمون انسولين محسوب می شود.

 

عضو هیئت مدیره انجمن داروسازان ایران هشدار می دهد: بعضی از داروهای مورد مصرف در بدن سازی، با افزايش هورمون آدرنالين بدن باعث افزایش فعالیت دستگاه عصبی و در نتیجه افزایش انرژی در مصرف كننده می شوند (مانند يوهيمبين) که اضطراب، تندی ضربان قلب، افزایش فشار خون، بی‌خوابی از عوارض جانبی شايع اين داروها هستند و در موارد نادر نیز حملات وحشت، توهم، سردرد، سرگیجه، گُرگرفتگی پوست و حتی نارسایی کلیوی و تشنج می تواند اتفاق بيافتد.

 

فاطمی با اشاره به این که جدا از داروها، مكمل هاي غذايی از جمله فرآورده هايی هستند كه مورد توجه بدن سازها قرار مي گيرند، بیان می کند: پروتئين ها (از جمله كراتين) اسيد های آمينه (مانند آرژينين) و مشتقات آنها، ويتامين ها (مانند ويتامين ای)، پروبیوتیک‌ها، آنزیم‌های گوارشی و مواد معدنی در فهرست مكمل ها  قرار دارند که اگر اين محصولات از طريق داروخانه ها تهيه  شوند، جاي هیچ  نگرانی نيست.

 

وی می افزاید: چون هم از منبع تهيه آنها و هم شرايط نگهداری شان اطمينان وجود دارد، هرچند در صورتی که در استفاده از این ترکیبات دقت کافی صورت نگیرد مصرف بيش از حد آنها می تواند عوارض خطرناکی مانند بالا رفتن فشار خون و آسیب کلیه ها را به همراه داشته باشد.

 

همان طور که از سوی وزارت بهداشت تاکید شده و بر اساس بخشنامه سازمان غذا و دارو، عرضه مکمل های غذایی فقط در داروخانه‌های سراسر کشور مجاز است زیرا موضوع تقلب و قاچاق در خصوص مکمل‌های غذایی یکی از مشکلات شایع در عرصه جهانی تولید و پخش این فرآورده‌هاست  که متاسفانه بازار ایران نیز به این مشکل مبتلا شده است.

 

مهدی سجادی دبیر انجمن داروسازان ایران نیز با اشاره به قاچاق مکمل‌های غذایی به دلیل وجود کارگاه‌های متعدد زیر پله‌ای در کشورهای همسایه و شیوع تولید غیر قانونی آن بیان می کند: این موضوع از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین دلیل وزارت بهداشت، بحث واردات، تولید و عرضه آن‌ها را به دقت دنبال می‌کند.

 

وی در خصوص عوارض استفاده از مکمل های قاچاق و تقلبی عنوان می کند: مکمل‌های غذایی وارداتی و تولید داخل جهت مصرف باید دارای استانداردهای مناسب بوده و انحراف از این استانداردها می‌تواند موجب بروز عوارض و آسیب‌های جدی به مصرف‌کنندگان شود.

 

 سجادی ادامه می دهد: عموم مکمل‌های غذایی که به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند، فرآورده‌هایی هستند که نتوانسته‌اند حداقل‌های استاندارد و تأییدیه‌های بین‌المللی را اخذ کنند.

 

دبیر انجمن داروسازان ایران خالص نبودن مواد موثره یا اضافه کردن ماده ناخالص به همراه ماده موثره را یکی از انواع تقلبات در مکمل های غذایی قاچاق عنوان کرده و تصریح می کند: کیفیت نداشتن ماده مؤثره که باعث افت مقدار ماده مؤثره در طول زمان پایداری محصول می‌شود، می‌تواند یکی از انواع تقلبات در مکمل‌های غذایی قاچاق باشد.

 

به گفته وی آلودگی به مواد پاتوژن میکروب‌ها که باعث تجزیه مواد مؤثره می‌شود و احتمال ایجاد بیماری یا صدمه جسمی در صورت استفاده را  به دنبال خواهد داشت، در برخی موارد مشاهده می‌شود.

 

سجادی به وجود مواد سمی در مکمل های تقلبی و قاچاق اشاره کرده و بیان می کند: وجود مواد سمی یا باقیمانده حشرات به همراه مواد مؤثره (در خصوص فراورده‌های گیاهی) و همچنین جدید بودن فرآورده و فقدان اطلاعات کافی به جهت سالم و ایمن بودن مصرف آن از نظر ایجاد بیماری یا آسیب‌دیدگی نیز در خصوص مکمل‌های قاچاق مطرح است.

 

بهتر است افراد  قبل استفاده از هر  نوع دارو و مکمل غذایی برای پرورش اندام و بدنسازی با پزشک مشورت کنند و با صلاحدید و تجویز وی اقدام به مصرف هر نوع دارو یا مکمل کنند تا گرفتار عوارض جسمی جبران ناپذیر در اثر مصرف داروها و موادی که صرفا باید از داروخانه که تنها مرجع رسمی تهیه این محصولات است، نشوند.

گزارش از زهرا رحیمی/ باشگاه خبرنگاران