رییس کارگروه روانشناسی شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با اشاره به ارزیابی وضعیت موجود رشته روانشناسی توسط کارگروه از تجمیع تمامی گرایشهای رشتهی روانشناسی در مقطع کارشناسی خبر داد و گفت: دوره کارشناسی رشته روانشناسی بدون گرایش به طور رسمی از مهر ماه سال 94 اجرایی میشود.
به گزارش ایسنا، دکتر فتحی آشتیانی که در نشست خبری شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی در خصوص اقدامات کارگروه روانشناسی سخن میگفت با بیان این که شورا در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری تشکیل شده است، گفت: در این میان کارگروه روانشناسی تاکنون توانسته است 61 جلسه با حضور 20 عضو هیات علمی دارای مرتبه علمی دانشیار به بالا برگزار کند.
وی با بیان این که در ابتدا به ارزیابی وضعیت موجود رشته روانشناسی پرداخته شده است، گفت: در ارزیابیهای صورت گرفته مشخص شد که روانشناسی و گرایشهای آن 25 سال بازنگری نشده بود و از جمله ضعفهای دیگر مورد بررسی قرار گرفته میتوان به گسترش بیرویه این رشته در دانشگاههای پیام نور و دانشگاه آزاد، افت کیفیت آموزشی، عدم تناسب نسبت استاد به دانشجو، قدیمی بودن منابع، به روز نبودن اساتید، بیتوجهی جدی به مسائل بومی، بیتوجهی به تفکر انتقادی در میان دانشجویان و دانشگاهها، غلبه متون ترجمهای و تالیفی و بیتوجهی به نظریهپردازی فرهنگی – بومی و غیره اشاره کرد.
فتحی آشتیانی به توزیع نامتناسب دانشجویان رشته روانشناسی در مقاطع مختلف اشاره کرد و با بیان این که در حال حاضر 250 هزار دانشجو در رشته روانشناسی مشغول به تحصیل هستند، گفت: از این تعداد بیش از 222 هزار نفر در مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل هستند که 83 درصد از این افراد را دانشجویان دختر تشکیل میدهند.
به گفته فتحی آشتیانی، همچنین 63 درصد از دانشجویان کارشناسی در دانشگاه پیام نور، 26 درصد در دانشگاه آزاد، 10 درصد در دانشگاههای وزارت علوم و دو درصد در دانشگاههای غیر انتفاعی و سازمانهای دیگر مشغول به تحصیل هستند.
وی با بیان این که در بازنگری رشته روانشناسی سه شاخص غنیسازی مطالب، بومی سازی مطالب و ارزشمندسازی و اسلامی کردن مطالب مورد توجه قرار گرفت، گفت: در ابتدا به مطالعه مفصل روانشناسی، دوره کارشناسی در دانشگاه برتر دنیا پرداختیم و طی این بررسیها مشخص شد که برای مقطع کارشناسی رشته روانشناسی بر اساس استانداردهای جهانی گرایش وجود ندارد. بنابراین تصمیم گرفته شد تمامی گرایشهای موجود تجمیع و با یکدیگر ادغام شوند و دوره کارشناسی رشته روانشناسی بدون گرایش باشد.
به گفته آشتیانی در بازنگری صورت گرفته در عناوین درسی، در نهایت 80 درصد عناوین همان عناوین قبلی هستند و بیشتر بازنگری صورت گرفته مربوط به محتوا و به عبارتی دیگر به روزرسانی و غنیسازی بوده است.
رییس کارگروه روانشناسی شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با بیان این که در مجموع 68 عنوان درسی برای رشته روانشناسی انتخاب شد، گفت: 34 درس مربوط به دروس پایه، 17 درس مربوط به دروس تخصصی و 16 درس اختیاری انتخاب شد و در واقع دوره کارشناسی رشته روانشناسی با 138 واحد بسته شد.
به گفته وی از 138 واحد در نظر گرفته شده برای دوره کارشناسی رشته روانشناسی 72 واحد مربوط به دروس پایه، 36 واحد مربوط به دروس تخصصی، 10 واحد مربوط به دروس اختیاری و 20 واحد عمومی است.
وی در ادامه گفت: تعدادی عناوین جدید تحت عنوان دروس بینشی به رشته روانشناسی اضافه شد که اسامی هشت درس جدید ارائه شده شامل معرفتشناسی، آشنایی با فلسفه اسلامی، فلسفه علم روانشناسی، روانشناسی از دیدگاه اندیشمندان مسلمان، انسانشناسی از دیدگاه اسلام، آموزههای روانشناختی در قرآن، آموزههای روانشناختی در حدیث و روانشناسی دین است.
رییس کارگروه روانشناسی شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی با بیان این که دانشجویان در درس روانشناسی دین با تحلیل و بررسی پدیدههای دینی از منظر روانشناسی آشنا میشوند، تصریح کرد: یکی از گرایشهای موجود در مقطع کارشناسی ارشد، روانشناسی دین است که دروس ایجاد شده در مقطع کارشناسی به دانشجویان برای انتخاب این گرایش کمک میکنند.
آشتیانی همچنین از ایجاد عناوین جدید دیگر در رشته روانشناسی با عنوانهای روانشناسی سیاسی، نظامی، اخلاق، تبلیغات و رسانه، کار و مدیریت، ورزش، اعتیاد، مدیریت استرس، روانشناسی سالمندی، روانشناسی جنسیت و سلامت خبر داد.
وی خاطرنشان کرد: در نهایت پیشنهادهای مربوطه در تاریخ هفتم دی ماه در شورای عالی انقلاب فرهنگی مورد تصویب قرار گرفت و جهت اجراء به وزارت علوم ابلاغ و قرار شد تعدادی از دانشگاهها برنامههای جدید را در کنار برنامههای قبلی در سال 93 اجرایی کنند و به طور رسمی از سال 94 برنامه جدید گروه روانشناسی جایگزین برنامههای قبلی میشود.
حجتالاسلام و المسلمین مسعود آذربایجانی، عضو کارگروه روانشناسی شورای تخصصی تحول و ارتقاء علوم انسانی نیز در این نشست گفت: بیش از 80 درصد کتب تالیفی رشته روانشناسی با اقتباس از منابع مختلف خارجی است.
وی با اشاره به تحقیق به عمل آمده در بررسیهای صورت گرفته گفت: محدودیت و ضعف روانشناسی در آموزش و پژوهشهای روانشناختی یکی از کاستیهای موجود این عرصه است به نحوی که کمتر از هفت درصد از حجم منابع آموزش به پژوهشهای کیفی می پردازد.
آذربایجانی افزود: عدم توجه به فلسفه روانشناسی باعث میشود دانشجویان نسبت به مبانی فلسفی روانشناسی موجود بیاطلاع باشند و در ایران به جز یک کتاب ترجمه طی سالهای اخیر هیچ گونه تلاش جدی برای پژوهش، تالیف و تدریس فلسفه روانشناسی در دانشگاههای مربوط صورت نگرفته است.
وی، حاکمیت ترجمه و اقتباس از متون خارجی به ویژه در متون و منابع درسی را نیز یکی دیگر از آفتها و کاستیهای جدی در حوزه روانشناسی دانست و گفت: اکثر منابع اصلی ما ترجمه یکی از متون خارجی است و در تالیف کتب موجود نیز پس از دقت و تامل معلوم میشود که بیش از 80 درصد آنها اقتباس از منابع خارجی است؛ این در حالی است که پژوهشهای خوبی در کشور صورت گرفته است.
آذربایجانی همچنین به وضعیت توازن جنسیتی در رشته روانشناسی پرداخت و گفت: در حال حاضر 81 درصد دانشجویان روانشناسی زن و 19 درصد آنها مرد هستند و در واقع از جهت آماری زنان در رشته روانشناسی چهار برابر مردان هستند در صورتی که از جهت ملاحظه مراجعه آن و نیازمندان به دانش روانشناسی جنس زن و مرد تقریبا مساوی است.
وی گفت: از نظر تعداد دانشجو به ترتیب 49 درصد دانشجویان در دانشگاه پیام نور، 44 درصد در دانشگاه آزاد، 7 درصد در دانشگاهها زیرمجموعه وزارت علوم هستند .
آذربایجانی همچنین با اشاره به ضعف عملی و مهارتی رشته روانشناسی گفت: دانش روانشناسی باید در سطح عملی مشکلاتی را رفع کند، این در حالی است که در کشور ما در حال حاضر دانشجویان از مهارتهای عملی لازم برخوردار نیستند.
به گفته وی نگاه مادیگرایی در کتابهای روانشناسی یکی دیگر از ضعفهای موجود است همچنین نگاه جامعی از انسان ارائه نمیشود و به بخشهایی از وجود انسان همچون نیازهای الهی و معنویت بیتوجهی شده است که این موضوعات در بازنگری رشته روانشناسی توجه شده است.
حمید طالب زاده، دبیر کارگروه فلسفه شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی هم در سخنانی با اشاره به حاشیه ایجاد شده مبنی بر پیشنهاد حذف مقطع کارشناسی رشته فلسفه، با تاکید براینکه هرگز چنین موضوعی در شورای تخصصی تحول و ارتقای علوم انسانی مطرح نشده است، گفت: یک موضوع مطرح شده این است که در آینده مقطع کارشناسی ارشد پیوسته در رشته فلسفه راه اندازی شود که این موضوع نیز به معنای حذف دوره کارشناسی رشته فلسفه نیست.
به گفته وی، ایجاد دوره کارشناسی ارشد پیوسته رشته فلسفه درنظر است در برخی دانشگاه های خاص از جمله دانشگاه تهران صورت گیرد.
طالب زاده با تاکید براینکه در رشته فلسفه همانند سایر رشتهها نیازی به پذیرش دانشجو به شکل انبوه وجود ندارد، گفت: در این رشته نیز باید نخبگان ورود یابند و ظرفیت پذیرش این رشته و تمامی رشتهها براساس نوع رشته و آمایش سرزمین در کارگروههای مربوطه شورا مطرح میشود.