امروزه، متأسفانه بیماری افسردگی یكی از بیماری های رایج در میان اقشار مختلف مردم است. در بیماری افسردگی واكنش ها غیر طبیعی هستند. یعنی انسان در برابر ناملایمات و شكست ها بیش از حد افسرده می شود. و زمان افسردگی نیز طولانی تر از دیگران ، در همین شرایط است .
-
-

علل ابتلا به این بیماری ، ارث ، تغییرات شیمیایی مغز ، از دست دادن والدین در كودكی و حوادث ناخوشایند زندگی ، بیماری های جسمی مختلف و استفاده از بعضی داروهاست.

جهت درمان ، بهترین راه ، دارو درمانی است. با توجه به این كه گاه لازم است از شش ماه تا سه سال این داروها مصرف شود تا درمان كامل صورت گیرد تصمیم گرفتیم تمام داروهای ضد افسردگی را به همراه عوارض جانبی شان معرفی نماییم تا بخصوص از ایجاد تداخلات دارویی در بیماران افسرده جلوگیری شود.


داروهای ضد افسردگی چه نوع داروهایی هستند؟

داروهای ضد افسردگی ، گروهی از داروها هستند كه برای درمان بیماران افسرده مورد استفاده قرار می گیرند به طوری كه وضعیت روحی بیشتر بیماران افسرده با استفاده از این داروها بسیار بهتر شده است.

بیشتر داروهای ضد افسردگی توسط ایجاد تغییراتی در تعادل مواد شیمیایی مغز به نام انتقال دهنده های عصبی عمل می کنند. در افراد مبتلا به افسردگی، این مواد شیمیایی به درستی توسط مغز استفاده نمی شوند.
داروهای ضدافسردگی، این مواد شیمیایی را قابل دسترس سلول های مغزی می کنند.


عملكرد داروهای ضد افسردگی به چه صورت است؟
این گروه از داروها برخی ازمواد شیمیایی را در مغز كاهش می دهند. این مواد شیمیایی تحت عنوان نرو ترانسمیترneuro transmitters خوانده می شود. برای عملكرد طبیعی ، مغز به این نرو ترانسمیترها نیاز دارد. داروهای ضد افسردگی با قرار دادن این نرو ترانسمیترها ( مواد شیمیایی طبیعی ) در دسترس مغز،  به بیماران افسرده كمك زیادی می كنند.


انتظارات معقول
داروهای ضد افسردگی بسیار موثر می باشند، مخصوصا هنگامیکه همراه با روان درمانی باشند.

به طور کلی، مجموعه داروهای ضد افسردگی و روان درمانی، یکی از موثرترین درمان ها برای مبتلایان به افسردگی می باشد. بیشتر مصرف کنندگان داروهای ضد افسردگی دارای علائمی همچون: غم و غصه، از دست دادن علاقه و ناامیدی می باشند. در برخی افراد، اثرات مثبت این داروها، یک تا سه هفته بعد از مصرف رخ می دهد و در برخی دیگر ممکن است مدت ها بعد از مصرف این داروها، اثرات مثبت نمایان شود.


آیا داروهای ضد افسردگی عوارضی جانبی نیز دارند؟
همانند سایر داروها، داروهای ضد افسردگی ممكن است عوارضی جانبی را در فرد مصرف كننده ایجاد كنند. البته كلیه افراد مصرف  كننده به این عوارض جانبی مبتلا  نمی شوند. هر نوع عارضه جانبی كه فرد ، به آن مبتلا می شود بستگی به داروی انتخابی پزشک  برای فرد افسرده  دارد.

مقابله با عوارض جانبی
از گفتن عوارض جانبی این داروها با پزشک خود رودرواسی نکنید.
راه هایی برای کنترل کردن این عوارض وجود دارد. برای مثال مصرف کردن این دارو همراه با غذا، از تهوع جلوگیری می کند. اگر شما مشکلات جنسی دارید، به پزشک خود بگویید، ممکن است پزشک داروی شما را عوض کند.
اگر شما احساس خستگی دارید، داروها را 1 تا 2 ساعت قبل از خواب مصرف کنید.
اگر این داروها موجب بی خوابی می شوند، داروها را صبح مصرف کنید. بسیاری از عوارض جانبی، بعد از چندین هفته از بین خواهند رفت.


آیا باید دارو را عوض کنید؟
اگر نشانه ها بعد از سه هفته بهبود نیافت، به دکتر خود بگویید. مقدار و نوع داروی شما ممکن است تغییر یابد. بسیاری از مردم، به اولین داروی ضد افسردگی تجویز شده، پاسخ نمی دهند. در برخی افراد، داروهای ضد افسردگی اثرات خود را نشان نمی دهد، به خصوص در افرادیکه قبلا از آن دارو استفاده می کردند.
حتی زمانی که یک داروی ضد افسردگی، تاثیر خود را خوب انجام می دهد، بیمار ممکن است بخواهد دارو را مصرف نکند. این ترک مصرف دارو یا به علت این است که مقدار دارو مناسب نیست و یا عوارض ناخوشایندی را دارو بر بدن بر جا می گذارد.
در برخی از بیماران، داروهای ضد افسردگی اثر خود را نشان نمی دهند و باید از روش های درمانی دیگر استفاده کرد.


پیگیری بیماری
از آنجایی که برگشت بیماری بسیار شایع است، پیگیری بیماری نیز امر مهمی می باشد. اگر علائم برگشت کند؛ پزشک ممکن است مقدار دارو را کم و یا زیاد کند و یا حتی دارو را عوض نماید. درباره تغییرات عمده زندگی خود مانند: از دست دادن شغل، باردار شدن و یا بهبودی یک بیماری دیگر، با پزشک مشورت کنید.


موفقیت ضد افسردگی ها
موفقیت این داروها معمولا در طی چندین ماه رخ می دهد. پزشک برای شما یک برنامه مرتبی ارائه می دهد که از طریق آن برنامه، داروهایتان را مصرف کنید؛ برای مثال پزشک می گوید این داروها را با صبحانه هر روز مصرف کنید.

روش مصرف داروهای ضدافسردگی
برخی از مردم معتقدند که داروهای ضد افسردگی، احساسات را از بین می برند و انسان مانند یک ربات عمل می کند. در حقیقت، این داروها احساسات اندوهگین را درمان می کنند، اما کل احساسات را از بین نمی برند.
یک دوره درمان معمولی با داروهای ضد افسردگی 6 تا 12 ماه طول می کشد. داروهای ضد افسردگی، اعتیاد جسمی ندارند. مصرف این داروها را نباید به طور ناگهانی و خودسرانه قطع کنید.


چند نوع داروی ضد افسردگی وجود دارد؟
امروزه انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی ساخته شده است، معمولی ترین گروه های دارویی عبارت اند از:
1- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
2- داروهایی كه به طور انتخابی مهار كننده های سرتونینی را تحریك می كنند یا SSRIS

3- مهار كننده های مونوآمینواكسید ازMAOIS
4- سایر گروه های دارویی.

داروهای سه حلقه ای جهت درمان طولانی مدت افسردگی مورد استفاده قرار می گیرد. از داروهای این گروه می توان به داروی آمی تریپتیلین Amitriptyline ( با نام تجاری الاویلElavil ) ؛ دیسیپرامین Desipramine ( با نام تجاری نووپرآمینNovopramine) ؛ ایمی پرامینImipramine ( با نام تجاری جانیمین ، توفرانیلJanimine / Tofranil) و نورتریپتیلینNortriptyline ( با نام تجاری پاملور،Pamelor ) اشاره كرد.

معمولترین عوارض جانبی این گروه دارویی عبارت اند از :

خشكی دهان ، تاری دید ، یبوست ، مشكلاتی در ادرار كردن، آب سیاه چشم، اغتشاش فكری و خستگی.

این گروه از داروها علاوه بر عوارض قلبی می توانند بر رویف شارخون و تعداد ضربان های قلب اثر بگذارند.

گروه جدیدی از داروهای ضد افسردگی ، داروهایی همانند: فلوكستینFluoxetine ( نام تجاری:Prozac )، پاروكستین Paroxetine ( با نام تجاری : Pxil) و سرترالین Sertraline( با نام تجاری:Zolof ) هستند.

كلیه این داروها ( منظور گروه جدید داروها) تحت عنوان گروهSSRIS نامیده می شوند. عوارض جانبی داروهای این گروه از داروهای سه حلقه ای كمتراست.

تعدادی از عوارض جانبی كه به وسیله داروهای گروهSSRIS ایجاد می شوند عبارت اند از: كاهش اشتها، تهوع، عصبانیت ، بی خوابی ، سردرد و مشكلاتی در رفتار جنسی.

افرادی كه داروی فلوكستین (Fluxetine ) را مصرف می كنند، ممكن است علاوه بر عوارض فوق ، احساس ناتوانی و خستگی شدید ، به طوری كه قدرت برخاستن از جا را نداشته باشند، ذكر كنند. بیمارانی كه داروی پاروكستین (Paroxetine ) برایشان تجویز شده ممكن است از عوارضی مثل خشكی دهان و احساس خستگی شكایت داشته باشند و بیماران مصرف كننده سرترالین (Sertraline) نیز علاوه بر عوارض جانبی عمومی وابسته به داروهای گروهSSRIS ممكن است از اسهال شاكی باشند.

از گروه دارویی شماره 4 و یا گروه سایر داروهای ضد افسردگی، می توان به داروهای زیراشاره كرد:
1- داروی ونلافاكسینVenlafaxine ( با نام تجاری: Effexor ) كه عوارض جانبی زیر را دربیماران مصرف كننده این دارو ایجاد می كند.

این عوارض عبارت اند از:تهوع ، كاهش اشتها ، هیجان و اضطراب، سردرد، بی خوابی و خستگی. سایر عوارض جانبی كه به نسبت عوارض فوق كمتر معمول هستند، عبارت اند از: خشكی دهان، یبوست ، كاهش وزن ، مشكلاتی در رفتار جنسی ، افزایش فشارخون ، افزایش ضربان قلب و افزایش میزان كلسترول خون.

2 – داروی نفازودونNefazodone) به نام تجاری : Serzone ) و عوارض جانبی : سردرد ، تاری دید ، گیجی ، تهوع ، یبوست ، خشكی دهان و خستگی .


آیا داروهای ضد افسردگی با سایر داروها، تداخل دارویی ایجاد می كنند؟

تداخل دارویی
داروهای ضد افسردگی جدید، دارای عوارض جانبی کمتری می باشند. با این حال، داروهای ضدافسردگی می توانند با سایر داروها، داروهای گیاهی و یا مکمل های تغذیه ای تداخل پیدا کنند. تداخلات دارویی می تواند منجر به عوارض جانبی شدیدتر شود و اثر بخشی داروها را کم کند.

مصرف داروهای ضد افسردگی، توأم با سایر داروها، می تواند تداخل دارویی ایجاد كند. بنابراین هنگام مراجعه به روان پزشك حتماً باید او را از داروهای مصرفی خود مطلع سازید.

اما از بین گروه داروهای ضد افسردگی ، داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای با اكثر داروهای مصرفی تداخل دارویی ایجاد می كند.
داروهای ضد افسردگی گروه SSRIS می تواند اثر برخی از داروهای مصرفی را شدت بیشتری بخشد. اگر این گروه از داروها همراه با داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، ضد هیجان و درمان مشكلات بی خوابی مثل دیازپام مصرف شود، اثر داروهای فوق را شدت می بخشد.

سایر داروهایی كه با داروهای گروه SSRIS تداخل دارویی دارند:
داروهای تنظیم كننده ضربان قلب ، و دارویهالوپریدول است.
داروی ونلا فاكسین با داروهای فلوكستین ، پاروكستین و سرترالین تداخل دارویی دارد. این دارو همچنین با داروی كوئینیدین(Quinidine) دارویی كه جهت درمان بی نظمی های ضربان قلب تجویز می شود، تداخل دارویی ایجاد می كند.

ونلافاكسین نیز با داروی تیوریدازین(Thioridazine) تداخل دارویی ایجاد می كند. این دارو میزان جذب ونلافاكسین (Venlafaxine)  را در بدن افزایش می دهد.

مصرف داروی نفازودون (Nefazodone) توأم با داروهای تریازولام (Triazolam ) و آلپرازولام (  ( Alprazolamمیزان جذب هر دو داروی فوق را در بدن افزایش می دهد.
داروی نفازودون با داروی ترفنادین (Terfenadine  ) كه هر دوی داروها جهت درمان مشكلات حساسیتی تجویز می شوند، تداخل دارویی ایجاد می كند ؛ مصرف توأم ِ این داروها باعث بی نظمی ضربان های قلب می شود.

نكته مهم :

داروهای ضد افسردگی گروه MAOIS شامل داروهای زیر است:

1- فنلزین (Phenelezine )
2- ترانیل سیپرومین (Tranyl Cypromine )

بنابراین هرگاه پزشك معالج خواست، داروی ضد افسردگی جدیدی را برای شما تجویز كند، باید قبل از شروع داروی جدید، مصرف داروی ضد افسردگی گروه MAOIS را برای مدتی قطع كنید، زیرا با این كار وقت كافی برای تصفیه كامل خون از داروی فوق وجود دارد.