ميگنا : پايگاه خبری روانشناسی و بهداشت روان 1 شهريور 1396 ساعت 22:51 https://www.migna.ir/news/41716/۶۲-درصد-المپیادی-ها-مهاجرت-می-کنند -------------------------------------------------- بحران «فرار مغزها» به دانش آموزان رسید؛ عنوان : ۶۲ درصد المپیادی‌ها مهاجرت می‌کنند -------------------------------------------------- در حالی که سال هاست اقدامات و برنامه ریزی های متعددی برای کاهش مهاجرت نخبگان به خارج از کشور انجام می شود، شواهد و مستندات مختلف بیانگر این واقعیت است که با اقدامات انجام شده، نه تنها این روند کاسته نشده، بلکه متاسفانه پدیده مهاجرت نخبگان در سال های اخیر به مقطع دانش آموزی نیز سرایت کرده است؛ به طوری که همه ساله تعداد زیادی از دانش آموزان تیز هوش و استعداد های برتر دانش آموزی برای ادامه تحصیل، کشور را ترک می کنند. متن : خراسان: واقعیت تلخی که نشان می دهد برخلاف ادعای مسئولان امر، مهاجرت نخبگان ایرانی نه تنها معکوس نشده، بلکه ابعاد تازه تری پیدا کرده و آن هم سرایت این پدیده به مقطع دانش آموزی است که باعث گسترده شدن دایره خروج استعدادهای برتر ایرانی به خارج از کشور شده است و چنانچه این روند ادامه پیدا کند، علاوه بر هدر رفتن هزینه هایی که طی سال های تحصیل برای آموزش و تربیت این افراد صرف شده است، در عین حال می تواند ظرف چند سال آینده کشور را با بحران کمبود نیروی انسانی متخصص و ماهر که یکی از اساسی ترین شاخص های توسعه یافتگی کشورها محسوب می شود، مواجه کند.  هرچند متاسفانه چند سالی است که آمار دقیق و شفافی از میزان خروج نخبگان به خارج از کشور ارائه نمی شود، اما آمارهای سال های گذشته نشان می‌دهدکه ۶۲‌ درصد از دانش‌آموزان مدال‌آور المپیادهای علمی ایران به خارج از کشور و عمدتا به کشور‌های توسعه‌یافته دنیا؛ چون آمریکا و کانادا مهاجرت می کنند و این یک تهدید جدی برای کشور محسوب می شود، تهدیدی که به جای کتمان شدن از سوی مسئولان بایدمبنای برنامه ریزی هاو تصمیم گیری های جدید در این حوزه قرار گیرد. رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی معاون وزیر آموزش وپرورش با اشاره به سرایت پدیده مهاجرت نخبگان از دانشجویی به دانش آموزی می گوید : یکی از مسائل نگران کننده‌ای که هم اکنون در کشور با آن مواجهیم، مهاجرت استعداد های برتر دانش آموزی به خارج از کشور است به طوری که در گذشته مهاجرت دانشجویان ما عمدتا در دوره های تحصیلات تکمیلی اتفاق می افتاد، اما با توجه به شواهدی که در دست داریم و گزارش هایی که از برخی مدارسی که دانش آموزان نخبه در آن تحصیل می کنند، به دستمان رسیده؛ متاسفانه تمایل مهاجرت به خارج از کشور به رده های پایین تر رسیده است و امروز بسیاری از دانش آموزان ما ترجیح می دهند بعد از اتمام دوره متوسطه؛ تحصیلات خود را در خارج از کشور ادامه دهند که این بسیار جای نگرانی دارد. او می افزاید : مقطع زمانی ورود دانش آموزان از دبیرستان به دانشگاه مهم ترین مقطع و دورانی است که باعث شکل گیری هویت جوانان می شود و فرصتی را فراهم می کند که دانش آموزان بیش از پیش با ارزش های جامعه ما عجین شوند. بر همین اساس به نظر می رسد چنانچه مهاجرت به خارج از کشور در دوران دانشجویی وپس از آن انجام شود تمایل به بازگشت در آن ها بیشتر است،اما زمانی که هنوز هویت جوان به طور کامل شکل نگرفته است با خروج از کشور احتمال بازگشت او کمتر خواهد شد. وی ادامه می دهد: البته در این باره آماردقیقی نداریم، اما در پژوهشی که در دانشگاه تهران انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که از میان متغیر ها ی مهمی که روی مهاجرت نخبگان و ترک کشور تاثیر گذار است عوامل فرهنگی بیش از عوامل اقتصادی دخیل است. بنابراین اگر در نحوه آموزش هایی که به این دانش آموزان داده می شود احساس تعلق به هویت ایرانی اسلامی و احساس تعهد ومسئولیت پذیری به جامعه ای که امکانات بیشتری را در اختیار آن ها قرار می دهد؛ تقویت شود ما کمتر شاهد خروج بی بازگشت نخبگان دانش آموزی به خارج از کشور خواهیم بود. وی در عین حال با انتقاد از جداسازی دانش آموزان تیز هوش و دانش آموزان عادی درمدارس می گوید: جداسازی دانش آموزان تیز هوش ازدانش آموزان عادی وبرچسب زدن به آن ها به عنوان اشخاصی که تافته جدابافته از اجتماع هستند، کمتر آن ها را با واقعیت و نیازهای جامعه درگیر می کند ومی تواند تبعات زیادی داشته باشد به طوری که این افراد ناخود آگاه در طول تحصیل و ورود به جامعه به دنبال شرایط راحت تری خواهند بود و چنانچه این شرایط برای آن ها فراهم نشود به کشورهایی مهاجرت می کنند که با سرمایه گذاری هنگفت این شرایط را برای جذب نخبگان فراهم کرده اند. - آینده مبهم شغلی عاملی مهم در مهاجرت استعدادهای برتر دانش آموزی به عقیده اغلب صاحب نظران، وجود جمعیت کثیر دانش آموختگان بیکار در کشور با وجودهمه پیامد ها وتبعاتی که در پی دارد؛ این پیام را به جوانان در حال تحصیل در مقاطع پیش از دانشگاه منتقل می کند که آینده شغلی مبهمی در انتظار آنان است و این آینده مبهم شغلی، می تواند عاملی مهم در مهاجرت استعدادهای برتر دانش آموزی تلقی شود. حکیم زاده می گوید: متاسفانه آموزش هایی که در مدارس به دانش آموزان ما ارائه می شود، چندان مهارت محور نیست و این موضوع باعث می شود که دانش آموزان ما چندان با مباحث کاربردی آشنایی نداشته و با مهارت های مختلف بیگانه باشند که این موضوع نگران کننده ای است. از سوی دیگر کثرت دانش آموختگان دانشگاهی که متاسفانه با بازار کار چندان مناسبی مواجه نیستند و گسترش دامنه بیکاری این افراد در کشور برای دانش آموز ما، تداعی کننده این مسئله است که ممکن است در آینده، او نیز نتواند نیاز شغلی خود را برطرف کند و این مسئله نیز به عنوان یکی از موضوعات مهم به مهاجرت دانش آموزان دامن می زند. وی تصریح می کند: بررسی ها از افزایش روندمهاجرت دانش آموزان از کشور حاکی است، مهاجرت استعداد های برتر ونخبه واقعیت انکار ناپذیری است که باید برای آن چاره اندیشی کردو یکی از راهکار ها می تواند این موضوع باشد که آموزش های قبل از دانشگاه باید درهویت بخشی واحساس تعلق دانش آموزان به جامعه موثرعمل کند، در حالی که اکنون این طور نیست. اقتصاد دانش بنیان باید از پیش دبستان ودبستان پایه گذاری شود به گفته حکیم زاده، باید به سمتی برویم که دانش آموزان ما به این باور برسند که می توانند یافته ها وداشته های علمی خودرا به مرحله کاربردی شدن برسانند در این صورت پیوندی بین مباحث علمی که آموخته اند وزندگی روزمره شان شکل می گیرد و زمینه پرورش خلاقیت دانش آموزان را فراهم می کند و دانش آموزانی که در چنین بستری رشد کنند در آینده قطعا می توانند پایه گذار استارت‌آپ ها وشرکت های دانش بنیان باشند. به طوری که در کشور های دیگر و نظام های آموزشی که عملکرد موفقی داشته اند. بر مباحث ایده پروری و گسترش خلاقیت دانش آموزان تاکید شده است و اگر ما چنین بستری را در کشور فراهم کنیم و مدارسی داشته باشیم که امکان تحقیق وپژوهش و کار ورزی و مهارت آموزی را برای بچه ها فراهم کنند وآن ها بتوانند بین داشته های علمی که از طریق کتاب ها می آموزند و خلاقیت خود ایده هایی را پرورش دهند که به مرحله تولید برسند، به نظر می رسد زمینه های لازم فراهم خواهد شد تا کودکان ما تعلق خاطر بیشتری به این سرزمین داشته باشند.، بنابراین اقتصاد دانش بنیان باید از پیش دبستان و دبستان پایه گذاری شود. دهمرده عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز با بیان این که مهاجرت نخبگان در همه کشورها به منظور ادامه تحصیل یا انجام تعاملات علمی انجام می شود و موضوع غیر طبیعی نیست، می گوید : اما موضوعی که حائز اهمیت است بازگشت، حفظ ونگهداری نخبگان است که تنها با حمایت های مادی و معنوی و ارائه امکانات رفاهی و رفع مشکلات و کمبودها میسر است. بنابراین باید شرایطی را در کشور فراهم کنیم که شاهد مهاجرت بدون بازگشت نخبگان کشورمان نباشیم. گزارش: زهرا حاجیان-خراسان