ميگنا : پايگاه خبری روانشناسی و بهداشت روان 17 فروردين 1393 ساعت 14:18 https://www.migna.ir/news/23596/مهاجرت-نخبگان-خسارتی-تلخ-اما-قابل-جبران -------------------------------------------------- عنوان : مهاجرت نخبگان؛ خسارتی تلخ اما قابل جبران -------------------------------------------------- یکی از پدیده‌هایی که همواره از دغدغه‌های مسوولان عالی رتبه آموزش عالی و حتی کلیت جامعه است، بحث فرار مغز‌ها یا همان مهاجرت نخبگان است. متن : یکی از پدیده‌هایی که همواره از دغدغه‌های مسوولان عالی رتبه آموزش عالی و حتی کلیت جامعه است، بحث فرار مغز‌ها یا همان مهاجرت نخبگان است.   به گزارش ایسنا، در ادوار مختلف راهکارهای متنوعی برای جلوگیری از این اتفاق نامیمون در نظر گرفته شده است. هرچند نمی‌توان گفت که این راهکارها در کاهش نرخ فرار مغزها از کشور بی تاثیر بوده است، اما در عین حال وجود این پدیده را نیز نمی‌توان انکار کرد.   در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی در مقاطعی ناچار به اعزام و صادرکردن دانشجو در برخی رشته‌ها و مقاطع بودیم، چراکه در کشور یا ظرفیت دانشگاه‌های پاسخگوی متقاضیان نبود و یا آنکه کرسی رشته مدنظر دایر نبود اما امروز با گذشت بیش از سه دهه از آنها سال‌ها، این پدیده شکل دیگری به خود گرفته است، یعنی تقریبا تمامی رشته‌ها و مقاطع در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود، اما همچنان تعدادی از دانشجویان به دلایل مختلف برای ادامه تحصیل کشور را ترک می‌کنند.   به رغم اینکه آمار دقیقی از خروج سالیانه نخبگان وجود ندارد، اما جسته و گریخته آمارهایی از سوی مسئولان و کارشناسان بر اساس گمانه زنی‌ها و برخی اطلاعات اعلام می‌شود. یکی از راه‌هایی که تا حدودی آمار خروج دانشجویان از کشور برای تحصیل را نشان می‌دهد، تعداد مدارک تایید و ترجمه شده در هر سال است، چراکه معمولا کسانی اقدام به تایید مدارک خود می‌کنند که قصد ترجمه مدرک و خروج از کشور و ادامه تحصیل یا کار را دارند که مشاهده میدانی حاکی از آن است که آمار افرادی که برای کار مدرک خود را ترجمه می‌کنند، در مقابل متقاضیان تحصیل، ناچیز است.   با این توصیفات، با تکیه بر آمار اعلام شده از سوی رییس سازمان دانشجویان وزارت علوم می‌توان تا حدودی آمار خروج دانشجویان از کشور را تخمین زد، هرچند که این بحث نمی‌تواند آمار دقیقی از خروج دانشجویان به دست دهد. بر اساس گفته‌ مجتبی صدیقی، در سال 92 تعداد 31 هزار و 337 تایید مدرک در سازمان دانشجویان صورت گرفته است که البته این تعداد تنها مربوط به رشته‌های غیر پزشکی است. به گفته این مقام مسئول، از میان کسانی که از طریق سامانه ثبت‌نام کرده‌اند، فار‌غ التحصیلان دانشگاه‌های تهران با 1465 درخواست، امیرکبیر با 952 متقاضی و صنعتی شریف با 650 متقاضی بیشترین درخواست‌ها را برای تایید و ترجمه مدارک داشته‌اند. بنابراین آمار نشان می‌دهد این سه دانشگاه که از دانشگاه‌های برتر کشور هستند، بیشترین آمار خروجی را به خود اختصاص داده‌اند.   این موضوع که برترین دانشگاه‌های کشور بیشترین دانشجوها را به کشورهای خارجی صادر می‌کنند، جای نگرانی دارد، چراکه این افراد سال‌هایی از عمر خود را با هزینه دولت در دانشگاه‌های بزرگ کشور درس خوانده‌اند که با خروج آن‌ها از کشور سرمایه بزرگی از علم از کشور خارج خواهد شد و اضافه بر این هزینه‌ای که در طول این سال‌ها از بودجه کشور برای تحصیل این افراد شده است به راحتی وارد کشورهای خارجی می‌شود؛ هرچند که ممکن است تعدادی از این افراد پس از تحصیل به کشور بازگردند، اما دور از واقعیت است اگر بخواهیم حقیقت ماندن برخی از این دانشجویان در سیستم‌های علمی، صنعتی، اقتصادی و ... کشورهای دیگر را کتمان کنیم.   یکی از راه‌های کمک به کاهش خروج نخبگان از کشور تقویت کیفی دانشگاه‌های کشور و در کنار آن تقویت بازار کار و استفاده بهینه از افراد خلاق و توانمند در کشور است. بدیهی است در این زمینه دیگر فعالیت‌های شعارگونه کارساز نیست. باید قبول کنیم علاوه بر مشکلات اقتصادی و همچنین ناکافی بودن فرصت‌های مطلوب شغلی و مطالعاتی و بروکراسی‌های اداری و ...، آنگونه که باید به نیروهای متخصص و توانمند خود بها نمی‌دهیم به عنوان مثال انقدر که رسانه‌ها و مسئولان از هنرمندان و وزشکاران تجلیل می‌کنند و بها می‌دهند- که در جای خود ارزشمند است- به چهره‌های علمی، استادان برجسته و مبتکران و مخترعان و یا المپیادها توجه نمی‌شود در این میان نیازی به گفتن نیست که حقوق یک فصل یک فوتبالیست جوان چندین برابر حقوق یک عمر فعالیت یک استاد بازنشسته دانشگاه‌ است. پس باید چشم خود را روی واقعیات‌ها نبندیم و با ایجاد بستر مناسب به فکر کاهش خروج از کشور و هزینه‌ای باشیم که برای دانشجویان خود کرده‌ایم. فراموش نکنیم که بزرگترین سرمایه هر کشوری، سرمایه انسانی آن سرزمین است.